چند نکته درباره فساد

چند نکته درباره فساد

یک‌شنبه, دسامبر 30, 2018 - 10:27 لینک کوتاه اشتراک گذاری با تلگرام پرینت

برای مبارزه با فساد بایستی عوامل شکل گیری و ایجاد آن را نشانه گرفت و در مراحل اولیه از تشکیل آن جلوگیری کرد.

 

به گزارش دیوان اقتصاد به نقل از اخبارپولی مالی، تعاریف زیادی برای فساد ارایه شده است از جمله به ستم گرفتن مال کسی، تباهی، گزند و زیان؛ اما تعریف اصطلاحی فساد دارای معانی کمی متفاوتی استاز جمله تعاریف زیر:

فساد در قانون هرگونه فعل یا ترک فعلی است که توسط هر شخص حقیقی یا حقوقی به صورت فردی، جمعی یا سازمانی که عمدا و با هدف کسب هرگونه منفعت یا امتیاز مستقیم و غیر مستقیم برای خود یا دیگری ، با نقص قوانین و مقررات کشوری انجام پذیرد یا ضرر و زیانی را به اموال، منافعیا سلامت و امنیت عمومی و یا جمعی از مردم وارد نماید.نظیر رشاء ، ارتقاء ، اختلاس، تبانی، سوأ استفاده از مقام ا موقعیت اداری، سیاسی، امکانات یا اطلاعات، دریافت و پرداخت های غیرقانونی از منابع عمومی و انحراف از این منابع به سمت تخصیص های غیر قانونی، جعل، تخریب یا اختفاء اسناد و سوابق اداری و مالی. از این تعاریف نمونه هایی از تعاریف درخصوص فساد بود. فساد در مقابل صلاح است. فساد خارج شدن از عدالت است.

انواع فساد چیست؟

براساس حوزه های وقوع فساد، می توان انواع آنرا به شرح زیر برشمرد:

1- فساد اقتصادی – 2- فساد سیاسی – 3- فساد اعتقادی – 4- فساد اخلاقی – 5- فساد اجتماعی – 6- فساد اداری

فساد مصادیقی از جمله اختلاس، رشاء (رشوه دادن) و ارتقاء (رشوه گرفتن)، رانت خواری، باند بازی، انحراف اعتقادی و فکری، رذایل اخلاقی، روابط ناسالم اداری و ... را شامل می شود.

عوامل ایجاد فساد چیست؟

با توجه به تعاریف و مصادیق بیان شده درخصوص فساد و نیز مبانی علمی مرتبط مانند مبانی مدیریتی – رفتار سازمانی و روان شناسی عوامل اصلی ایجاد و بروز و ظهور فساد را می توان اینگونه بیان کرد: 1- عدم وجود کنترل  درونی (عدم وجود تقوی و پرهیزکاری) 2- احساس بی نیازی (احساس بی نیازی عاملی است کهباعث طغیان  و فساد می گردد) 3- احساس عدم وجود کنترل بیرونی و مشاهده (فرد خود را بی قید و بند و آزاد می داند) 4- احساس عدم بازخواست (فرد خود را از مواجه یا بازخواست و تنبیه مصون می داند) 5- عدم وجود ضنمانت های اجرایی لازم (باعث تجری و عصیان خلافکاران و مفسدان می گردد) 6- توجیهات ذهنی بی اساس و عذر تراشی های جاهلانه (فرد به دنبال بهانه تراشی و عذر تراشی است) 7- عدم اطلاع از قوانین لایتغیر جهان هستی (فرد فکر می کند با هر وسیله ای برای رسیدن به اهدافش می تواند بهره ببرد).

راه های مقابله با فساد چیست؟

به قول بزرگی "با موعظه نمی توان کشور را اداره نمود" البته ذکر و موعظه لازم است ولی کافی نیست. تهیه و ابلاغ کتب و قوانین، بایدها و نبایدها و تعیین میزان و شاخص برای مقابله با فساد مورد نیاز هستند. برای اداره امور یک مجموعه و سازمان از حد کوچک آن مانند خانواده گرفته تا در حد عالی آن مانند کشور ایجاد ، توسعه و بهینه سازی سیستم ها و نظامات یک امر ضروری برای تبدیل موعظه ها و ذکرها به عمل و اجرا است. در این رابطه فعالیت های با ارزشی در لایه های نرم افزاری و سخت افزاری نیز به انجام رسیده است که قوانین و مقررات حاکم بر موضوعات اداری و سازمانی و غیره را بصورت تولید محتوا در اختیار افراد می گذارد.

ولی همین کارهای انجام شده بسیار کمتر از نیاز امروز جامعه ما در این محضر است. لذا ما نیاز داریم به تولید نظامات و تیم ها برای تبدیل ایده ها و فکرها و موعظه ها، به عمل و اجرای آنها، عدم وجود نظامات و تیم ها باعث ایجاد سستی و خلل و نهایتا نفوذ مفسدان در امور می گردد.

پس به این موضوع می رسیم که ایجاد سیستم و نظام برای کنترل فساد ضروری است اما باید آن را با منابع انسانی کارآمد و دارای شاخص های لازم تکمیل و کامل کرد. به عبارت دیگر سیستم بدون کادر مناسب و مجرب، بی خاصیت و کم خاصیت است.

فهرست عوامل مقابله با فساد

1- سیستم سازی: تعیین فرایندهای کاری مستند، معقول و منطقی – اصلاح ساختار و سازمان – ایجادنظارت و ارزیابی- ایجاد سیستم ارزشیابی – تعیین مجازات های بازدارنده – تعیین شاخص های انتصاباتی – تعیین شاخص های انتخاباتی- ایجاد سیستم های شاخص مدار برای انتخابات و انتصابات

2- کادر سازی: تربیت منابع انسانی – اولویت بندی در مبارزه با فساد: الویت بندی در مبارزه با فساد یک ضرورت است  چرا که باید از مفاسد الویت دارتر شروع کرد تا بسیاری از مفاسد معلول خود به خود نابود شوند. الویت بندی موضوعی و الویت بندی سلسله مراتبی از این موضوعات مطروحه به این نتیجه می رسیم که مبارزه با فساد در درون هر سیستمی به عنوان یک امر سلبی ، بازدارنده دواکسینه کننده سیستم دارای ضرورت زیاد است.

هر چه رسالت و ماموریت مجموعه مهم تر باشد، مبارزه با فساد از اهمیت بیشتری برخوردار می شود. برای مبارزه با فساد بایستی عوامل شکل گیری و ایجاد آن را نشانه گرفت و در مراحل اولیه از تشکیل آن جلوگیری کرد.

تاثیر FATF بر فساد در ایران

پولشویی گرچه از آغاز تمدن بشری روی کارآمدن حکومتها برای فرار از مالیات انجام می گرفت اما در قرن بیستم با قانون ممنوعیت الکل در آمریکا و افزایش قاچاق مواد مخدر در سطح جهان به تبع آن، افزایش میزان پولشویی در سطح جهان، دولت های عضو گروه هفت تصمیم گرفتند تا کار گروهی برای مقابله با پولشویی تشکیل دهند. به همین جهت گروه اقدام مالی یا FATF برای مبارزه با مشکل روبه رشد پولشویی در سال 1989 تاسیس شد.

پولشویی به درآمدهای حاصل از جرایمی چون قاچاق مواد مخدر، ارتقاء و اختلاس با درآمدهای نامشروع دیگر در هم می آمیزد و منشاء غیرقانونی آنها شناخته می شود.

گاهی اوقات پولشویی برای کتمان درآمدها و فرار از مالیات است.

پولشویی در سال های نزدیک پیچیده تر شده است و روش های متفاوتی دارد، خرید کالاهای کوچک با پول های کثیف یا حتی نقل و انتقال فیزیکی پول نقد.

 پولشویی جرمی فراملی است که در اقتصاد جامعه ی جهانی موثر است، به طوری که هم محل ورود پول به تیم و هم محل برداشت پول را تحت تاثیر قرار می دهد. کشور ما نیز برای اولین بار در سال 1388 در لیست این کار گروه قرار گرفت.

به همین منظور دولت جمهوری اسلامی برآن شد تا لایحه ای مبنی بر مقابله با تامین مالی تروریسم تحویل مجلس شورای اسلامی دهد. در این قانون آمده که؛ اعمالی که افراد، گروه ها یا سازمان های آزادی بخش برای مقابله با اموری از قبیل سلطه، اشغال خارجی، استعمار و نژاد پرستی انجام می دهند، از مصادیق اقدام تروریستی موضوع این قانون نیست و تعیین مصداق گروه های تروریستی و سازمان های مشمول این تبصره بر عهده شورای عالی امنیت ملی است.

 در سال های اخیر با تلاش های گسترده در مورد همگام شدن دولت با توصیه نامه های کار گروه FATF در سال 2016 ایران از لیست این کار گروه خارج گردید. علی رغم انتقادات متفاوت و نظرات مختلف در مورد گروه ویژه اقدام مالی، این کار گروه کوشیده است تامبادلات مالی سراسرجهان را شفاف کند تا باعث کندی یا توقف روند انجام پولشویی شود. کشورما ایران نیز عمده فعالیت های فنی را مطابق استانداردهای جهانی اعمال کرده و لوایح مورد نیاز برای تبدیل شدن این لوایح به قانون را نیز آماده کرده است. این امر می تواند تاثیر قابل توجهی بر تسهیل تبادلات بانکی کشورمان بگذارد

_نادر حسن پور _کارشناس امور بانکی




ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید.

کانال تلگرام دیوان اقتصاد صفحه اینستاگرام دیوان اقتصاد
.
.
.
.