به گزارش دیوان اقتصاد ، آنچه که تایمز از آن به عنوان تعهد نام می برد و ایران هم به عنوان ضمانت از آن یاد می کند ، تعهدات اقتصادی اتحادیه اروپا به طرف ایرانی برجام است.

براساس توافقات صورت گرفته در نشست بلغارستان اتحادیه اروپا مقرر شد هر زمان که تحریم آمریکا منافع اروپایی‌ها را تحت تأثیر قرار داد اقدامات لازمه را انجام دهند ، این مساله می‌تواند اروپا را که به دنبال حفاظت از شرکت‌ها، مؤسسات و کسب‌وکار در برابر تحریم‌های ایران است، در مسیر تقابل با آمریکا قرار دهد.

براساس آنچه تایمز آورده است، حال باید کارشناسان اروپایی تدبیری بیاندیشند تا از تجارت با ایران مطابق با حوزه‌های مورد گفت وگو محمد جواد ظریف با وزرای خارجه انگلیس، آلمان و فرانسه حفاظت کنند.

پیش از نشست اتحادیه اروپا ، وزیر امور خارجه کشورمان در بروکسل طی نشستی با سران اتحادیه اروپا از ضرورت پایبندی آنها به برجام گفت و این موضع را مورد تاکید قرار داد که در صورت بروز علائمی مبنی بر عدم پایبندی اتحادیه اروپا به برجام ، ایران دیگر به هر آنچه پیش از آن توافق شده پایبند نخواهد ماند .

با این حال روز گذشته نیز کمیسیون اتحادیه اروپا دراطلاعیه ای از آغاز رسمی قوانین مسدودکننده (blocking regulations)  و یا آغاز روند حقوقی مقابله با تحریم های آمریکا علیه ایران خبر داد  ، اروپا  20 سال پیش از مقررات بازدارنده برای مقابله با تحریم های آمریکا علیه کوبا ، ایران و لیبی استفاده کرده بود .

این اقدام در کنار شکایت از آمریکا در سازمان جهانی تجارت سبب شد تا آمریکا در آن زمان از موضع خود عقب‌نشینی کند.

کمیسیون در بند نخست، آغاز روند رسمی فعال سازی قانون انسداد را اعلام کرد و نوشت: قانون انسداد پیروی شرکت های اتحادیه اروپا را از تحریم های فرامرزی آمریکا ممنوع ساخته و شرکت ها را مجاز می شمارد تا زیان های ناشی از این تحریم ها را از عامل آن دریافت نمایند. بر اساس این قانون، آراء ناشی از داوری های خارج از اتحادیه اروپا که بر اساس تحریم های آمریکا صادر شده باشند، ملغی می شوند.

کمیسیون اروپا در بند دوم بیانیه مطبوعاتی خود آغاز روند رسمی برداشتن موانع تامین مالی فعالیت های داخل ایران از سوی بانک سرمایه گذاری اروپا را اعلام کرد.

در این بیانیه آمده است: این امر به بانک سرمایه گذاری اروپا اجازه می دهد تا از سرمایه گذاری اتحادیه اروپا در ایران حمایت کند. این امر به خصوص می تواند برای شرکت های کوچک و متوسط مفید باشد. شورا و پارلمان اروپا دو ماه فرصت خواهند داشت تا مخالفت خود را با این تمهیدات اعلام نمایند و در صورتیکه این دو نهاد عدم مخالفت خود را زودتر اعلام کنند، این فرجه کوتاه تر خواهد شد.

بند سوم بیانیه کمیسیون اروپا اعلام کرد که به منظور اعتمادسازی، به همکاری های بخشی جاری با ایران از جمله بخش انرژی و شرکت های کوچک و متوسط ادامه داده و آنها را تحکیم می بخشد. در اولین گام، میگوئل آریاس کانیته مسئول اقدام اقلیمی و انرژی اتحادیه اروپا به تهران می رود. حمایت های مالی از طریق 'همکاری های توسعه ای' یا 'ابزارهای مشارکتی' نیز بسیج خواهند شد.

کمیسیون اروپا در بند چهارم کشورهای عضو را تشویق کرد تا امکان پرداخت های یکباره بانکی به بانک مرکزی ایران را بررسی نمایند. این رویکرد می تواند به مسئولان ایرانی کمک کند تا درآمدهای مربوط به نفت به خصوص در حوزه تحریم های آمریکا که می تواند موسسات اروپایی فعال در مبادلات نفتی با ایران را هدف قرار دهد، دریافت نمایند.

آمریکا پس از خروج خود از برجام بسیاری از شرکت های بزرگ دنیا را تهدید کرد در صورتی که مناسبات خود را با ایران ادامه دهند در فهرست تحریم این کشور قرارمی گیرند .دور از انتظار نیست که این شرکت ها نگران ادامه همکاری با ایران باشند همانگونه که ایرباس ، بوئینگ ، توتال و .....درحال عقب نشینی از تعهدات خود با ایران هستند .

سران سه کشور فرانسه ، انگلیس و آلمان هر کدام به نوعی از برجام حمایت کرده و خواهان ادامه مبادلات اقتصادی این کشورها با ایران شده اند ، امانوئل مکرون رییس جمهوری فرانسه می گوید اتحادیه اروپا باید از شرکت هایی که با ایران معامله می کنند دربرابر تحریم های آمریکا حمایت کند .این درحالی است که پیش از آن توتال اعلام کرده بود با توجه به خروج کاخ سفید از توافق هسته ای ، ناگزیر به توقف فعالیت های خود در ایران است .

مکرون افزود: فرانسه از پیشنهادهای کمیسیون اروپا مبنی بر حفاظت از شرکت های اروپایی که ممکن است به دلیل تحریم های امریکا آسیب ببینند و ضررهایی را متحمل شوند، حمایت می کند.

وی در واکنش به خروج توتال گفت: شرکت های بین المللی در کشورهای مختلف بر مبنای منافع خود تصمیم می گیرند و باید در این زمینه آزاد باشند.

همزمان نشریه عربی الاخبار در باره خروج توتال از ایران می گوید : شرکت توتال نخستین قربانی اقدامات ضد ایرانی آمریکا است. این مجموعه چاره ای جز حمایت از پشتوانه آمریکایی خود با بیش از 10 میلیارد دلار سرمایه ندارد. بر پایه بیانیه ای که توتال منتشر کرده است این شرکت بار دیگر نمی تواند خود را در معرض تحریم های آمریکا قرار دهد.

بیانیه توتال نشان می دهد تلاش های دولت فرانسه برای حمایت از این شرکت تاکنون نتیجه بخش نبوده است و پاریس از واشنگتن عکس العمل مثبتی درباره معافیت این شرکت از تحریم ها دریافت نکرده است. از این رو، توتال نمی تواند در میدان گازی پارس جنوبی فعالیت خود را ادامه دهد و فعالیت های مرتبط با پروژه را پیش از اکتبر (مهر آینده ) متوقف خواهد کرد مگر اینکه با حمایت مقامات فرانسه و اروپا از آمریکا ضمانتی را در این زمینه دریافت کند.

متوقف شدن فعالیت توتال در بزرگترین میدان گازی ایران نشانه دهنده تنگنای اروپا و ایران در برابر عقب نشینی ترامپ از توافق هسته ای و بازگشت تحریم های ایران است. اگر توتال از این پروژه خارج شود ضربه کمرشکنی به تلاش های اروپا و ایران در مسیر ترمیم شکاف ها وارد خواهد شد. این بیانگرِ افق تاریک در مسیر تلاش های مشترک برای تداوم برجام است که در نتیجه تاثیر تصمیمات آمریکا بر دیگر شرکت ها به وجود آمده است که صادرات انرژی ایران را در مسیر مبهمی قرار خواهد داد.

با وجود تلاش های اتحادیه اروپا که گفته می شود روند اجرای قوانین مسدود کننده حداقل تا مرداد ماه به طول می انجامد این گونه به نظر می رسد که شرکت های اروپایی حاضر به ریسک معامله با ایران نباشند چرا که ممکن است تحریم آمریکا صدمات بیشتری به آنها بزند از این رو منافع درایران به نوعی به ضرر آنهاست.

کمیسیون اروپا اعلام کرده است که قصد دارد تمهیدات خود را پیش از 15 مرداد و پیش از آغاز دور نخست اعمال مجدد تحریم های آمریکا اجرایی کند. اما اکنون این تردید وجود دارد که چنین اقدامی تا چه اندازه می‌تواند واشنگتن را وادار به‌عکس العمل کند.

تحلیلگران می گویند : منظومه اقتصادی اروپا در گرو سیاست های آمریکا است. شرکت های بزرگ مثل توتال، ایرباس، زیمنس و رنو نمی توانند از قید و بندهای آمریکا آزاد باشند و سرمایه گذاری را در ایران  ادامه دهند.

رییس جمهوری تاجر مسلک آمریکا در مدت 11 دقیقه سخنرانی گفت که قصد دارد تحریم های ایران را باز گرداند، مجازات های اقتصادی سنگینی را علیه کشور وضع کند و چنانچه شرکت های بین‌المللی این تحریم‌ها را نقض کنند با تنبیهات سخت آمریکا مواجه خواهند شد.

پس از آن بود که بیانیه وزارت خزانه داری آمریکا مبنی بر بازگشت تحریم های پیشین علیه ایران ظرف 90 تا 180 روز آینده منتشر شد .

بر اساس این بیانیه، در پایان دوره 90 روزه منتهی به 6 اوت 2018 (15 مرداد 1397) تحریم‌های مربوط به تجارت طلا و سایر فلزات گرانبها با ایران، انتقال دلار به ایران، خرید دارایی‌های خارجی ایران، خرید اوراق قرضه (مشارکت) دولت ایران، سرمایه‌گذاری در صنعت خودروسازی ایران، فروش انواع هواپیما و قطعات آن به شرکت‌های ایرانی و نظایر آن دوباره اجرایی خواهد شد.

در پایان دوره 180 روزه منتهی به 4 نوامبر 2018 (13 آبان 1397) نیز تحریم‌های دیگری که اغلب تحریم‌های ثانویه محسوب می‌شوند، دوباره برقرار خواهد شد. تحریم بانک‌ها و مؤسسات مالی ایران، تحریم هرگونه معامله با شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های وابسته به آن، تحریم‌های بیمه‌ای و تحریم‌های مرتبط با حوزه کشتیرانی، ازجمله این تحریم‌ها هستند.

آمریکا همزمان طی روزهای اخیر تحریم های خود را آغاز کرده است و بتازگی ولی الله سیف رییس کل بانک مرکزی را در لیست افراد مورد تحریم این کشور  قرار داد .

برخی تحلیلگران پیش بینی می کنند با وجود وعده های اتحادیه اروپا به ایران اما بعید به نظر می رسد که شرکت های بزرگ این کشورها با دولت های خود همراه باشند ، توتال نمونه کوچکی از این تضاد رویکرد است ، چرا که گفته می شود به جهت ناتوانی دولت فرانسه در متقاعد کردن ترامپ ، توتال توان مقابله با کاخ سفید را ندارد .

به نظر می رسد با بازگشت دوباره تحریم های آمریکا اقتصاد بومی ایران آسیب های بسیاری ببیند . بخش نفت در این تحریم ها بیشترین زیان را متحمل خواهد شد. به ویژه این در شرایطی است که نفت برجسته ترین منابع درآمد کشور به شمار می آید

بازگشت تحریم ها و ممانعت از جذب سرمایه های خارجی ، متعاقب آن بلوکه کردن اموال ایران در خارج به ویژه امریکا مانع از شکوفایی اقتصاد بومی کشور می شود، حال باید دید اروپا تا چه میزان بر سر وعده های خود باقی خواهد ماند و آیا براستی توان محافظت شرکت های خود در برابر فشارهای آمریکا را دارد ؟