به گزارش دیوان اقتصاد ،دولت آمریکا این بار هم مانند دولت اوباما، به خریداران نفت ایران فرصت داد تا واردات نفت از این کشور را متوقف کنند یا این که شرکت هایی که این کار را ادامه می دهند، از دسترسی به بازار های آمریکا محدود شده و فرصت بهره مندی از این اقتصاد را نخواهند داشت.

در همین راستا ایران که در آستانه تحریم ها قرار دارد، تلاش می کند تا کشور های اروپایی را بر آن دارد که خرید نفت از این کشور را ادامه دهند. این در حالی است که برخی از کشور های اروپایی گفته اند که خرید نفت ایران را متوقف نخواهند کرد. این

در حالی است که شرکت های خصوصی وارد کننده نفت ایران، به دلیل واهمه ای که از حذف شدن از بازار آمریکا را دارند، با احتیاط بیشتری در مورد خرید نفت ایران تصمیم بگیرند.

بر این اساس گفته می شود، برخی پالایشگاه‌ های اروپایی به دنبال نگرانی نسبت به متاثر شدن از بازگشت تحریم‌ های آمریکا، خرید نفت از ایران را محدود می ‌کنند.

رویترز به نقل از منابع بازرگانی آگاه گزارش داد برخی شرکت های اروپایی در فرانسه، اسپانیا، ایتالیا و یونان ظاهرا اذعان کرده اند که در برابر تحریم های آمریکا ریسک نخواهند کرد و قادر نیستند نفتکش و بیمه گرانی را پیدا کنند که صادرات نفت ایران به اروپا را تسهیل کنند.

صادرات نفت ایران در ماه‌ های اخیر به حدود ۲.۵ میلیون بشکه در روز رسید و در آوریل پیش از اعلام تصمیم آمریکا برای خروج از توافق هسته ای بین المللی با تهران، به بالاترین رکورد خود صعود کرد. صادرات نفت ایران در ماه مه بالاتر از میانگین صادرات امسال بوده است اما اکنون به نظر می رسد اروپایی ها به دنبال کاهش خرید نفت ایران هستند.

اما صادرات نفت ایران به اروپا تنها حدود یک پنجم از کل صادرات این کشور است و عمده صادرات ایران به آسیا به خصوص کشورهای چین و هند انجام می گیرد.

یک مقام بلندپایه در شرکت ساراس ایتالیا به رویترز گفت: ما نمی توانیم با آمریکا مقابله کنیم. هنوز معلوم نیست دولت آمریکا چه کاری انجام خواهد داد اما در عمل ممکن است ما دچار مشکل شویم.

همچنین منابع آگاه به رویترز گفتند توتال فرانسه پس از مهلت ۱۸۰ روزه که در چهارم نوامبر به پایان می رسد، از آمریکا برای ادامه تجارت نفت با ایران درخواست معافیت نخواهد کرد. اما شرکت سپسای اسپانیا امیدوار است بتواند یک معافیت شش ماهه را دریافت کند.

با این حال هنوز برخی از کارشناسان بر این باورند که ممکن است اروپا به دلیل استقلال خواهی از صنعت انرژی آمریکا، تامین کننده مستقلی مانند ایران را رها نکند.

وال استریت ژورنال در همین راستا نوشته است تمام موفقیت فشار دولت ترامپ علیه ایران بستگی به آن دارد که آیا آمریکا می تواند کشورهایی که عمیقا نسبت به کارزار این کشور علیه جمهوری اسلامی بدبین هستند و مقابل این فشار واشنگتن مقاومت می کنند را هم به تسلیم وا دارد یا نه.

تحلیلگران سیاسی و مقامات این کشورها معتقدند که مقاومت این کشورها در برابر خواست ترامپ؛ ظرفیت آن را دارد که تلاش ها برای کاهش صدور نفت ایران را خراب کند.

ریچارد نفیو از مقامات سابق وزارت خارجه آمریکا که مجری تحریم های ایران در دولت اوباما بود و امروز از کارشناسان مرکز سیاست انرژی جهانی وابسته به دانشگاه کلمبیا است می گوید: با وضعیت موجود در کشور های اروپایی آمریکا ممکن است قدری کوتاه بیاید؛ اما نه خیلی زیاد.

او اشاره می کند: آنگاه ما روی این قضیه بر سر متحدانمان در اروپا فریاد می زنیم و شاید هم آنها را تحریم کنیم. بر سر هندی ها هم فریاد می زنیم و شاید آنها را هم تحریم کنیم. در حالی که احتمالا اثر منفی این فشارها رنجی را بر ایران وارد نخواهد آورد.

دولت ترامپ می گوید که در این ماجرا همانند دولت اوباما عمل می کند و از خریداران نفت ایران می خواهد که خرید نفت از ایران را یا قطع کنند یا آن را به شدت کم کنند. پشتوانه قانونی این فشارها هم تهدید به جریمه کردن تمام شرکت هایی است که به تجارتشان با ایران ادامه می دهند. اگر هر شرکت خارجی با ایران تجارت داشته باشد از دسترسی به بازارهای آمریکا و نهادهای مالی آمریکا محروم خواهد شد.

دولت ترامپ نیز همچون دولت اوباما شش ماه به شرکتهای خارجی مهلت داده است تا داوطلبانه در مورد قطع و یا کاهش خرید نفت از ایران تصمیم بگیرند.

اما برخلاف ادوار گذشته؛ این بار خریداران نفت ایران بطور متحد الشکل بر ضد اهداف آمریکا قد علم کرده اند و ظاهرا قصد دارند از قبول خواست آمریکا طفره بروند؛ مقابل آن مقاومت کنند و جملگی با آن مبارزه کنند. حتی متحدان آمریکا در اتحادیه اروپا که خریداران مهم نفت ایران هستند هم امیدوارند که ایران را در توافق بدون آمریکا حفظ کنند. ایران می گوید که فقط به شرطی در توافق باقی خواهد ماند که بتواند کماکان نفتش را بفروشد.

دولت های اروپایی اعلام کرده اند که طرحی برای قطع خرید نفت ایران ندارند و در محافل خصوصی هم می گویند که امیدوارند اجازه ندهند این اتفاق بیفتد.

اما به هر ترتیب؛ این حقیقت هم غیرقابل انکار است که شرکت های خریدار نفت ایران وابسته به بازارهای آمریکا هستند و انتظار می رود تحت فشار آمریکا مجبور شوند میزان خرید نفت از ایران را کم کنند البته نه همچون گذشته، پرشتاب.

این بی میلی متحدان آمریکا امکان دارد تمام تلاش های ترامپ در مورد دو مشتری بزرگ نفت ایران شامل چین و هند را مخدوش کند. به باور برخی از تحلیلگران امکان دارد یک و یا هردوی این خریداران، نفت بیشتری از ایران بخرند به خصوص اگر همراه با تخفیف باشد.

چین در ماه آوریل روزانه 671 هزار بشکه از ایران خریداری کرد و هند 604 هزار بشکه . هردو کشور 60 درصد از نفت صادراتی ایران را خریده اند که بیشتر از دو برابر نفتی است که کره جنوبی و ژاپن از ایران خریده اند.

بزرگ ترین مشتری نفت ایران قول داده است با تهران کار کند تا مبادا سرمایه گذاری رو به رشد و فعالیت تجاری میان دو کشور مختل شود. چین ضمنا استفاده از پول ملی خودش 'یوان' برای تجارت بین الملل مانند تجارت نفت را هم تشویق می کند. تجارت نفت بطور سنتی به دلار انجام می شود. چین همین اواخر قراردادهای نفتی اش برای تحویل در ماههای آینده را بر حسب 'یوان' تنظیم کرد.

علاوه بر این هند نیز عمیقا وابسته به واردات نفت خام است و کنترل قیمت بنزین در پمپ بنزین ها را برداشته است. این در حالی است که همین حالا هم بالا رفتن قیمت نفت ضربه ای مستقیم بر مصرف کنندگان هندی وارد آورده است.

دولت هند می گوید که به واشنگتن گفته است که هند برای آنکه بهتر بتواند به آمریکا کمک کند نیازمند حسن رابطه با ایران است. هند پشتیبان توسعه بندر مهم چابهار در ایران است. هند و ایران از طریق بندر چابهار یک کوریدور تجاری راه اندازی کرده اند که می تواند یک وزنه تعادل در برابر نفوذ چین بر پاکستان و افغانستان باشد.

یک مقام بلندپایه در نخست وزیری هند در این باره گفته است: هند به دنبال آن است که آمریکا بطور کامل او را از مقرراتش برای منع تجارت با ایران، مستثنی کند و یا حداقل اینکه مشمول کمترین سطح کاهش تجارت بشود.

هند یک متحد رسمی آمریکا همچون کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیست؛ اما مودی یک رابطه ای قوی با ترامپ برقرار کرده است و دولت ترامپ هم هند را ترغیب کرده است که در افغانستان بازیگری سودمند باشد.

علاوه بر این گفته می شود دولتمردان دهلی نو معتقدند هند درس خود از دوره قبل تحریم های آمریکا علیه ایران را به خوبی یاد گرفته و این بار در دوره جدید برقراری تحریمهای یک جانبه آمریکا می تواند با انجام اقدامات متعدد آسیب ها را به کمترین میزان برساند.

نکته قابل توجه آن است که هند با توجه به نیاز قابل توجه خود به نفت می تواند یکی از اصلی ترین مخالفان سیاست های تحریمی آمریکا باشد. علاوه بر این دهلی نو درس خود از دوره قبل تحریم های آمریکا علیه ایران را به خوبی یاد گرفته است و این بار با انجام اقدامات متعدد می تواند آسیب ها را به کمترین میزان برساند اما نکته مهم تر آن است که هند به عنوان کشوری که از امضاکنندگان برجام نیست می خواهد از تحولات مربوط به آن برای تقویت نقش خود در جهان استفاده کند و با مخالفت با آمریکا این پیام را به دنیا و به خصوص منطقه بدهد که در معادلات کنونی بین المللی حرف جدی برای گفتن دارد.

این در حالی است که یکی دیگر از المان هایی که می تواند فروش نفت ایران را تحت تاثیر قرار دهد، نشست آتی اوپک است.

آمریکا در راستای بی اثر کردن کاهش عرضه ایران از عربستان درخواست کرده است که تولید نفت خود را افزایش دهد. این افزایش تولید می تواند پوششی باشد برای جلوگیری از ایجاد تنش در بازار به دلیل کاهش عرضه ایران.

اگر در نشست آتی اوپک این موضوع مصوب شود که کشور ها دیگر توافق کاهش تولید نفت را ادامه نمی دهند، قیمت به شدت کاهش پیدا می کند. این کاهش قیمت نفت با کمبود عرضه محتمل از سوی ایران متوقف می شود و بازار به ثباتی نسبی می رسد.

اما در حال حاضر گفته می شود که کشور های اوپک با افزایش تولید عربستان و روسیه موفق نیستند. این در حالی است که گفته می شود در حال حاضر روسیه تولید خود را افزایش داده است.

با این وجود بیژن زنگنه وزیر نفت، چندی پیش طی نامه ای از سازمان اوپک درخواست کرد که در طول تحریم ها از ایران حمایت کنند. چرا که یکی از قوانین اوپک این است که کشور ها از کشوری که به طور یک جانبه تحریم شده است، حمایت کنند.

در همین راستا ایران و ونزوئلا هر دو این درخواست را از اوپک کرده اند. این در حالی است که رویترز به نقل از منابع آگاه اوپک چندی پیش نوشت که اوپک درخواست ایران را اجابت نخواهد کرد.

با این حال در نهایت باید دید که آیا کشور های اروپایی، چین و هند خرید نفت ایران را به چه شکلی ادامه می دهند.

برخی کارشناسان بر این باورند که فروش نفت ایران از 400 هزار تا یک میلیون بشکه کاهش خواهد یافت که این مساله می توان به شدت اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار دهد. اقتصادی که این روز ها با تورمی شدید رو به رو است و ارزش پول ملی کشور روز به روز کاهش می یابد. بر این اساس دولت باید به جدیت به دنبال راهکار هایی باشد تا درآمد های نفتی خود را در بازه ای مطلوب نگه دارد.