به گزارش دیوان اقتصاد، علی نقوی در آیین رونمایی از بازار معاملات قراردادهای آتی نفتا و متانول در بورس انرژی با بیان اینکه اسناد بالادستی و قوانین توسعه ای کشور نشان می دهد که سیاستگذاران و قانون گذاران کشور بر افزایش  شفافیت و توسعه حضور بخش خصوصی در بخش انرژی کشور تاکید دارند، اظهار کرد: بند 13 سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری(مدظله العالی) بر مقابله با ضربه پذیری درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز از طریق روش هایی همچون ایجاد تنوع در روش‌های فروش و مشارکت دادن بخش خصوصی در فروش و در بند 19 نیز برشفاف‌سازی اقتصاد و سالم‌سازی آن و جلوگیری از اقدامات، فعالیت‌ها و زمینه‌های فسادزا در حوزه‌های پولی، تجاری، ارزی تاکید شده است.

وی ادامه داد: همچنین نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی در قوانینی همچون ماده 13 قانون خروج غیرتورمی از رکود، بند "ح" ماده 4 قانون برنامه ششم توسعه و بودجههای سنواتی بر اولویت دادن به مکانیزم معاملاتی بورس انرژی در معاملات حاملهای انرژی  تاکید داشته اند که این نشان دهنده عزم جدی برای توسعه این بخش بوده  و تکلیف  ما و مجموعه وزارتخانه های ذیربط به عنوان مجریان سیاستهای کلان نظام و قوانین و مقررات بالادستی را سنگین و با اهمیت می کند. 

مدیرعامل بورس انرژی با تاکید بر اینکه بورس انرژی ایران از سالهای گذشته برنامه ریزی برای توسعه زیرساختهای قانونی و فنی خود جهت اجرای سیاستهای مذکور را  در دستور کار قرار داده است، گفت: راه اندازی بازار اتی هم بخشی از همین برنامه هاست. اینک در آستانه دهمین سال فعالیت این بورس باعث افتخار است که شاهد افتتاح تابلوی معاملات قراردادهای آتی بورس انرژی ایران باشیم.

وی با بیان اینکه در طی 9 سال گذشته بورس انرژی ایران در راستای مأموریت خود که ساماندهی، پذیرش، نظارت و تسهیل انجام معاملات حامل های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر آن بوده، توانسته نقش مناسبی در توسعه صادرات فرآورده ها و افزایش شفافیت آن ایفا کند، توضیح داد: به طوری که بالغ بر40 میلیون تن انواع فرآورده‌ها دراین بورس مبادله شده که 27 میلیون تن آن به آن سوی مرزهای کشور صادر شده است. از 27 میلیون تن فرآورده صادراتی، معامله 20 میلیون تن آن (درحدود 75درصد) در سالهای 98 تا 1400 بوده است.

مدیرعامل بورس انرژی افزود: از ابتدای سال 1400 تاکنون نیز بیش از 5 میلیون و 118 هزار تن انواع فرآورده در رینگ صادراتی و 2 میلیون و 260 هزار تن انواع فرآورده در رینگ داخلی به ارزشی بالغ بر یکصد هزار میلیارد تومان معامله شده است که ارزش صادرات صورت گرفته از مسیر بورس انرژی ایران در سال 1400 بیش از 3 میلیارد دلار بوده است.
نقوی ادامه داد: نکته قابل توجه این است که در اثر عرضه‌های منظم و مستمر عرضه کنندگانی همچون شرکت ملی پالایش و پخش، ملی گاز و نفت ستاره خلیج فارس و سایرین ارزش مازاد درآمد ناشی از رقابت در سال 1400 بالغ بر846 میلیارد تومان (درحدود 36 میلیون دلار) بوده که این مازاد درآمد رقابت در سال 99 درحدود 245 میلیارد تومان (11 میلیون دلار) بوده است. منظور از ارزش مازاد ناشی از رقابت، تفاوت بین قیمت پایه اعلامی و کشف قیمت ناشی از رقابت است.

نقوی با تاکید بر اینکه عرضه از مسیر شفاف و رقابتی بورس انرژی سبب شد تا درآمدهای بیشتری نصیب عرضه کنندگان که عمدتاً شرکتهای متعلق به دولت و نهادهای عمومی غیردولتی است بشود، گفت: این موضوع سبب شد منافع حاصله به بیت المال و بازنشستگان کشور برسدکه با مقایسه‌ای بین حجم عرضه صورت پذیرفته در بورس انرژی به نسبت کل میزان فروش صورت پذیرفته می‌توان به ظرفیت مالی ایجاد شده پی برد و قاعدتاً درصورت استمرار و نظم بخشی به عرضه سایر فرآورده ها از مکانیزم بورس این مازاد درامد ناشی از رقابت نیز با اعتماد خریداران و افزایش تعداد آنها افزایش خواهد داشت.

وی ادامه داد: از نیمه سال 98 و سال 1399 جمهوری اسلامی ایران موفق شد با استفاده از مکانیزم بورس به یکی از صادرکنندگان بنزین و نفت گاز تبدیل شود ولی با توجه به افزایش سرانه مصرف داخلی و لزوم ذخیره سازی به منظور تأمین آن در زمان های پیک شاهد کاهش چشمگیر عرضه این دو محصول در سال جاری بودیم که باتوجه به پیگیری انجام شده و نگاه مثبتی که در مجموعه وزارت نفت و شرکت ملی پالایش و پخش به استفاده از مکانیزم های بورس انرژی وجود دارد امیدواریم به زودی با مدیریت بهینه مصرف شاهد عرضه مجدد صادراتی این فرآورده ها باشیم.

مدیرعامل بورس انرژی در ادامه با بیان اینکه یکی از برنامه‌هایی که بورس انرژی ایران پیگیری میکرد راه اندازی معاملات قراردادهای آتی بود، توضیح داد: در این مسیر مطالعات تطبیقی قراردادهای آتی نفت خام و بنزین انجام دستورالعمل اجرایی معاملات قراردادهای آتی در خردادماه سال 1399 در هیأت مدیره وقت بورس انرژی ایران تصویب و برای تصویب نهایی به سازمان بورس ارسال شد و نظر به اهمیت موضوع و با توجه به تجربیات پیشین و همچنین تطبیق مقررات با مبانی فقهی، این دستورالعمل درجلسات منظم و مستمری در کمیته تدوین مقررات سازمان مورد بحث و تبادل نظر قرارگرفت و نهایتاً پس از تصویب در هیأت مدیره محترم سازمان بورس و اوراق بهادار دوازدهم دی‌ماه به بورس انرژی ایران ابلاغ شد.

نقوی ادامه داد: البته به موازات بررسی این مقررات در سازمان بورس، با تأکید و حمایت معاونت  نظارت بر بورس ها و ناشران سازمان الزامات اجرایی راه اندازی آن از سوی بورس پیگیری و سامانه معاملاتی با همکاری مجدانه شرکت مدیریت فناوری بورس تهران طراحی و پیاده سازی شد. درکنار آن مقررات تبعی مورد نیاز در هیأت مدیره بورس انرژی ایران تصویب و قراردادهای آتی بر روی دارایی پایه های بنزین، متانول، نفتا، میعانات گازی و گاز مایع در هیأت پذیرش بورس انرژی ایران مورد تصویب قرارگرفت.

وی‌افزود: همچنین به موازات جلسات آشنایی با دستورالعمل معاملات قراردادهای آتی در بورس انرژی ایران با حضور 179 نفر از پرسنل ۵۰ کارگزاری در شهریور ماه و دی ماه سال ۱۴۰۰ برگزار آموزش های لازم به کارگزاران عضو بورس انرژی داده شد. نشست هایی هم با سایر ذینفعان همچون تولیدکنندگان فراورده ها هم برگزار شد که البته این موضوع استمرار دارد.در نهایت با همکاری یکی از شرکت های خدمات برخط، شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه ، مدیریت فناوری بورس تهران و سازمان بورس امروز شاهد آغاز معاملات آتی در بورس انرژی ایران هستیم که جادارد از همه عزیزان صمیمانه تشکر کنم. 

 مدیرعامل بورس انرژی با اشاره به اینکه اولین عرضه نفتا در بورس انرژی ایران سال ۱۳۹۲توسط پالایش نفت لاوان صورت گرفت، اظهار کرد: پس از آن عرضه و معاملات نفتا در بورس انرژی  ایران به شکل متناوب تا کنون ادامه داشته است که در مجموع تاکنون 8،497،785 تن نفتا در تمامی آنالیزهای پذیرش شده در بورس انرژی ایران معامله شده است که بیش از 3 میلیون تن آن مربوط به سال 1400 بوده که 2 میلیون و 600 هزار تن آن به ارزش 42 هزار میلیارد تومان  صادر شده است.

نقوی با بیان اینکه اولین عرضه متانول در بورس انرژی ایران در سال ۱۳۹۲، توسط پتروشیمی زاگرس در رینگ داخلی بورس انرژی ایران صورت گرفت و سپس در سال ۱۳۹۳ اولین عرضه متانول در رینگ بین الملل بورس انرژی ایران اتفاق افتاد پس از آن درحالی که به شکل متناوب عرضه و معامله متانول در رینگ داخلی بورس انرژی ایران در جریان بود ولی عرضه در رینگ بین الملل تا ششم شهریور ۱۴۰۰متوقف بود در این تاریخ عرضه متانول در رینگ بین الملل از سر گرفته شد و به شکل متناوب ادامه یافت و بیش از 300 هزار تن متانول در سال جاری از مسیر بورس انرژی صادر شده است.

وی افزود: راه اندازی توسعه معاملات آتی در سیاست گام به گام تدریجی دنبال شود و امروزگام اول معاملاتی برداشته می شود و برنامه ریزی لازم جهت عمق بخشی و توسعه این ابزار در بورس انرژی ایران در دستور کار قرار دارد.