به گزارش دیوان اقتصاد به نقل از مدار اقتصادی، امیرمهدی صبایی مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس اوراق بهادار گفت: حوزه نظارتی سازمان بورس در سطوح مختلف بازار، کاملا هوشمند، سیستمی و مبتنی بر دو روش نظارت روزانه و گذشته‌نگر است. در بخش نظارت روزانه، تخلفات در لحظه شناسایی می‌شوند و نگاه و رویکرد این بخش نظارتی، پیشگیرانه و دارای اولویت است.

وی اظهار کرد: عمدتا نهاد ناظر هم تمایل دارد که تخلفاتی مانند رِنج کشیدن، سفارش‌گیری و غیره در لحظه شناسایی شوند و بیش‌تر مصادیق تخلفاتی که به صورت روزانه و سیستمی با آنها مواجه می‌شویم و شناسایی می‌کنیم، تخلفاتی از جنس بازار است که مطابق ماده ۷ دستورالعمل انضباطی کارگزاران، تشریح و تبیین شده است.

مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس، گفت: بخش گذشته‌نگر هم مربوط به تخلفات قبل است و بخشی از این نوع تخلفات به دلیل تکرار، تخلف محسوب می‌شوند مانند تخلف پیش‌دستی یا فرانترانینگ (Front Running) و سواستفاده که به مرور زمان و با تکرارِ انجام آن، متوجه تخلف می‌شویم. البته هیچ یک از موارد مذکور با روش چشمی و به اصطلاح دستی، کشف نشد بلکه به صورت سیستمی و هوشمند انجام گرفت.

صبایی افزود: تخلفات فرانترانینگ و پیش‌دستی قابل توجهی نیز در همین بازه زمانی کشف شده که برخی از آنها مورد رسیدگی قرار گرفته است و برخی دیگر نیز در دست رسیدگی و تکمیل پرونده قرار دارند. همچنین معاملات چرخشی نیز از جمله‌حوزه‌هایی است که تخلفات در آن با ایجاد روند گمراه‌کننده صورت می‌گیرد و به اصطلاح فعالان بازار، سهام‌پروژه می‌کنند.

وی ادامه داد: تخلفات فرانترانینگ یا پیشدستی، الگوریتم، معاملات چرخشی و سهام‌پروژه کردن با ایجاد قیمت‌ کاذب با ضوابطی که به کد و برنامه تبدیل شده و داخل سامانه هوشمند قرار داده شده است، به صورت اتوماتیک و سیستمی شناسایی و توسط کارشناسان مجددا بررسی می‌شوند. بنابراین، کشف تخلفات از طریق سیستمی و اتوماتیک و به صورت هوشمند است و در نهایت، خروجی آن در قالب تذکر سیستمی یا تذکر اداری انجام می‌گیرد.

صبایی اظهار کرد: در صورت تکرار تخلف، تذکر به پرونده تبدیل می‌شود و در مرحله آخر تبدیل پرونده به پرونده تخلفاتی و ارجاع آن به کمیته رسیدگی به تخلفات است که اگر با نقض قانون همراه باشد و جنبه کیفری پیدا کند، قوه قضاییه به آن رسیدگی می‌کند.

مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس، تصریح کرد: از ابتدای سال ۱۴۰۱ تا کنون، (۱۵ ماه) بیش از ۶ هزار تخلف روزانه با استفاده از هشدارهای سیستمی و هوشمند ثبت شده و مصادیق مختلفی را شامل می‌شود. در کمتر از ۶ ماه که سامانه و بسته الگوریتمی را به روز رسانی کردیم، ۵۰۰ تخلف از ۶۰۰۰ تخلف کشف شده، تذکرات مربوط به الگوریتم بوده و این تنها یکی از موارد تخلفاتی است.

صبایی گفت: برخی از تخلفات هم از نظر حجم، تکرارپذیری و سطح اهمیت در رتبه بالاتری قرار داشتند که تبدیل به پرونده تخلفاتی شدند. برای نمونه، ۶ شرکت تخلفاتی در این سطح داشتند که پس از تشکیل پرونده و احضار، نسبت به تخلفات انجام شده، توضیحاتی را ارایه داده‌اند.

وی افزود: از این تعداد پرونده‌های کشف‌شده، برخی هم در دست رسیدگی و یا نگارش هستند و ۳۰ پرونده هم به کمیته تخلفات ارجاع شد که تعدادی از آنها به قوه قضاییه ارسال شده و یا بزودی ارسال می‌شوند. نکته مهم این‌که، هیچ یک از این تخلفات و پرونده‌های ثبت شده، با نظارت چشمی کشف نشده‌اند و همگی از طریق سیستماتیک و کاملا هوشمند انجام گرفته است.

به گفته صبایی، توقف و بازگشایی نمادها بر اساس دستورالعمل و قوانین مربوط انجام می‌گیرد. بنابراین، نهاد ناظر بازار نمی‌تواند در این بخش اعمال سلیقه کند اما برخی از ظرفیت‌های موجود به ناظر این امکان را می‌دهد که به استناد ظن دستکاری، نماد را یک یا چند روز با موافقت سازمان، متوقف کند و این اعمال سلیقه نیست.

وی تصریح کرد: چنین روندی از سوی نهاد ناظر، اعمال سلیقه محسوب نمی‌شود و توقف نماد هم شامل موارد تخلفاتی نخواهد شد. این مسایل، مشمول موضوعات نظارتی است که از طریق سیستماتیک و هوشمند انجام می‌گیرد. در بخش بازگشایی نمادها هم چون متولی این بخش، بورس‌ها هستند و وظیفه بازگشایی نماد بر عهده بورس‌ها است، ما تنها نقش نظارتی را ایفا می‌کنیم.