به گزارش دیوان اقتصاد،آخرین اطلاعات بازار نشان می دهد که قیمت نفت خام آمریکا (West Texas Intermediate) به حدود یک دلار به ازای هر بشکه رسیده است و این قیمت می تواند نشانه ای باشد برای پایان دوره سلطنت نفت بر اقتصاد جهان.
این در حالی است که به نوشته بلومبرگ و وال استریت ژورنال قیمت نفت در برخی از مناطق تگزاس که اصلی ترین مرکز تولید نفت شیل است، تک رقمی شده و در برخی از موارد نیز به صفر و حتی منفی رسیده است.
به نوشته بلومبرگ، قیمت‌ها در معاملات فیزیکی در ایالت تگزاس در مسیر منفی شدن حرکت می‌کنند‎؛ به‌طوری‌که یک شرکت زیرمجموعه Plains All American Pipeline قیمت ۲ دلار در هر بشکه را برای نفت سنگین تگزاس جنوبی پیشنهاد داده است.
علاوه ‌بر این، شرکت Enterprise Products Partners LP نفت کرانه خلیج تگزاس را در حدود ۴ دلار بر بشکه قیمت‌ گذاری کرده است.
اندی لیپو، رئیس شرکت Lipow Oil Associates LLC در هیوستون در این خصوص می‎ گوید: «من هرگز ندیده‌ام نفت خام تگزاس به قیمت منفی به فروش برسد. این اتفاق در بازار گاز طبیعی در غرب تگزاس رخ داده است اما در بازار نفت هرگز.» او افزایش سریع ذخیره‌ سازی نفت و احتمال پر شدن انبارها به دلیل کاهش شدید تقاضا را عاملی می ‎داند که می‌ تواند قیمت ‌ها را منفی کند.
وال‌استریت ژورنال نیز در گزارش خود به برخی قیمت‌ های اعلام شده از سوی پلاتس اشاره می‌ کند که خبر از تک رقمی شدن بهای برخی گریدهای نفتی دارد. قیمت نفت سنگین هاردسیتی کانادا که معمولا از طریق خط ‌لوله یا خطوط راه ‌آهن به آمریکا صادر می ‌شد، در اوایل ماه جاری میلادی به حدود ۸ دلار بر بشکه رسیده است.

نفت‌ شاخص WTI در میدلند به حدود ۱۰ دلار رسیده در حالی که نفت سنگین وست ‌تگزاس حدود ۷ دلار بر بشکه قیمت ‎گذاری می ‌شود. حتی اواخر ماه گذشته یک محموله نفت کانادا که معمولا از طریق خط ‌لوله یا خطوط راه ‌آهن به آمریکا صادر می ‎شد ۱۹ سنت کمتر از صفر قیمت ‌گذاری شد.
جفری کوری، رئیس بخش بازارهای کالایی در گلدمن ساکس گفته است: در مناطقی که امکان ذخیره در کشتی ‌های نفتی به راحتی امکان‌ پذیر نیست، تولید کنندگان می ‌توانند برای رهایی از نفت اضافی اقدامات افراطی انجام دهند، به طور مثال ممکن است پولی پرداخت کنند تا کسی نفتشان را ببرد.
پاول سانکی، تحلیلگر بانک ژاپنی میزوهو نیز پیش بینی می‌ کند که قیمت نفت به زیر صفر سقوط کند. به عقیده وی، در شرایط ازدیاد ذخیره سازی و نفت خام در بازار، معامله گران شروع به پرداخت هزینه به مشتریان خواهند کرد.
وی خاطرنشان می کند که در سال 2018 وضعیت مشابهی در تگزاس و در بازار گاز ایجاد شده بود. در آنجا، استخراج نفت شیل منجر به حجم قابل توجهی از گازهای خروجی شد که برای پمپاژ آن خطوط لوله و زیرساخت های کافی وجود نداشت. در نتیجه شرکت ها آماده بودند تا تنها برای نسوزاندن گازها به خریداران گاز هزینه ‌ای نیز پرداخت کند.
این در حالی است که قیمت نفت آمریکا از آوریل 2019 تا کنون بیش از 82 درصد ارزش خود را از دست داده است و این می تواند نشانه ای باشد برای حرکت به سمت قیمت صفر.
این اتفاقات تا کنون در بازار نفت رخ نداده است و این بار بر خلاف رکودهای پیش از این، مساله کاملا جدی و عجیب به نظر می رسد. اما سوال این است که آیا کاهش قیمت های نفت ادامه دار خواهد بود؟
در این راستا بهروز نامداری کارشناس بازار نفت در گفت و گو با خبرنگار ما گفت: جدا از تمام مسائل ژئوپولتیک و سیاسی باید به نفت نیز مانند سایر کالاها نگاه کنیم و پایه قیمت گذاری را عرضه و تقاضا بگذاریم.
وی ادامه داد: تقریبا بعد از جنگ جهانی دوم، در هر دهه شاهد دو نوسان بزرگ در قیمت نفت بوده ایم. در سال 2008 و 2009 نیز شاهد یک افت و خیز جدی تقاضا بودیم که قیمت ها را دچار نوسانی شدید کرد.
این کارشناس بازار نفت افزود: اما در یک دهه اخیر یکی از بازیگران اصلی بازار نفت تغییر چهره داده و از یک مصرف کننده صرف به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت نیز تبدیل شده است. از این رو از سال 2014 مصرف کننده و تولیدکننده عمده نفت جهان آمریکا شده است.
وی ادامه داد: این مساله بازار نفت را به شدت پیچیده کرده است اما در یک نگاه کلی، عرضه را در بازار افزایش داده و تقاضا را کم کرده است.
به گفته این کارشناس بازار نفت، بر خلاف سال های گذشته این بار بازار نفت با یک کاهش تقاضای کاملا جدی رو به رو شده است. از زمان جنگ تجاری آمریکا و چین کاهش تقاضا در بازار نفت تاثیرگذاری خود را آغاز کرده بود و با شیوع بیماری کرونا روند کاهش تقاضا شدت گرفت.
نامداری افزود: کشورها نیز تلاش کردند که با افزایش ذخیره سازی، رشد تولید پالایشگاه ها و ذخیره سازی روی آب برای بازار نفت زمان بخرند و فاجعه را عقب بیاندازند، تا شاید مساله بیماری کرونا رفع شود و تقاضا به بازار بازگردد.
این کارشناس بازار نفت ادامه داد: حال اگر به کفه عرضه بازار نگاه کنیم می بینیم که کشورهایی مانند عربستان و عراق و روسیه از جمله کشورهای سنتی تولیدکننده نفت بوده اند و در زمان های بحران تقاضا توانسته اند که مشکل خود را به گونه ای مدیریت کنند.
وی افزود: اما این بار صحبت از یک عرضه کننده جدید نفت است. کشوری به نام آمریکا که بخش عمده ای از نفت خود را از منابع غیر متعارف شیل به دست می آورد.
وی تصریح کرد: برآوردها نشان می دهد که پس از توافق جدید اوپک میزان مازاد عرضه در بازار رقمی در حدود 15 میلیون بشکه است و این مقدار نیز از سوی شرکت های تولیدکننده نفت شیل آمریکا و کانادا تولید می شود.
نامداری همچنین گفت: این در حالی است که از نظر سیاسی به نظر می رسد که دولت آمریکا حاضر نخواهد شد که کاهش تولید را برای شرکت ها اعمال کند، اما رفته رفته این شرکت ها از حالت اقتصادی خارج می شوند و کاهش تولید با قیمت های پایین خود به خود حاصل می شود.
وی در ادامه اظهار کرد: معامله گران بازار به هیچ وجه به اتفاقات سیاسی بها نمی دهند و برای آنها مهم نیست که چه توافقی برای کاهش نفت صورت گرفته و نکته اصلی برای معامله گران کاهش واقعی عرضه در بازار است.
به گفته این کارشناس انرژی، پیش بینی می شود که قیمت ها در ماه های آینده بین 25 تا 30 دلار تثبیت شود. چرا که قیمت پایین نمی تواند ادامه دار باشد.
نامداری ادامه داد: اگر تولید کننده ها را در سطوح مختلف هزینه تولید بررسی کنیم، قیمت های پایین، یکی یکی تولیدکنندگانی که هزینه تولید بالایی دارند را از بازار اخراج می کند. علاوه بر این اقتصاد جهان اندک اندک با کرونا هماهنگ می شود و بنگاه های اقتصادی فعالیت خود را آغاز می کنند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا نفت شیل اکنون ضررده نیست و چرا تولید در میادین شیل ادامه دارد، گفت: منابع شیل با منابع متعارف تفاوت هایی جدی دارند و نمی توان آن ها را با چاه های متعارف خاورمیانه مقایسه کرد.
نامداری گفت: چاه های شیل بر خلاف چاه های متعارف می توانند در لحظه تولید خود را متوقف و به صورت آنی با افزایش قیمت تولید خود را دوباره آغاز کنند. همچنین هزینه برداشت از چاه های شیل، در گذر زمان کاهش پیدا می کند، این در حالی است که چاه های متعارف با گذر زمان پرهزینه می شوند. افزون بر این باید به این مساله نیز اشاره کرد که بخش عمده ای از اعدادی که در خصوص هزینه تولید شیل منتشر شده است، تبلیغات است و هزینه واقعی تولید نفت از منابع شیل زیاد بالا نیست و برخی از منابع گفته اند که این هزینه در بعضی از موارد به 18 دلار برای تولید هر بشکه می رسد. ضمن این که بسیاری از شرکت های تولیدکننده نفت شیل، چاه های متعارف خاورمیانه را هم در دست دارند و هزینه کم تولید در این چاه ها را با هزینه بالای تولید در منابع شیل سرشکن می کنند.
این کارشناس بازار نفت اظهار کرد: نکته دیگری که در بازار نفت بسیار مهم است و کم تر به آن توجه می شود این است که سهم بازار برای تولیدکنندگان بسیار مهم تر از برخی هزینه هاست. به این صورت که شرکت های بزرگ تولیدکننده ضررهای اندک خود را قبول می کنند اما راضی نمی شوند که تولید خود را کاهش داده و سهم بازارشان را از دست دهند. با این حال این اقدامات شرکت ها نمی تواند برای طولانی مدت ادامه داشته باشد. چرا که نمی توانند همیشه این ضررها را تحمل کنند.
وی همچنین در خاتمه تاکید کرد: در نتیجه قیمت ها نمی توانند برای طولانی مدت زیر 20 دلار باقی بمانند و ادامه کاهش قیمت ها یکی یکی تولیدکننده ها را از بازار اخراج می کند و این مساله به خودی خود عرضه را کاهش خواهد داد و قیمت ها را تا حدودی متعادل خواهد کرد.