به گزارش دیوان اقتصاد، عضو هیأت مدیره بانک توسعه صادرات ایران با اشاره به این که ماهیت بانک های توسعه ای تامین سرمایه بلندمدت و میان مدت است و اساساً در جایی که بازار نتواند عمل کند این بانک ها مکمل حضور دولت و بازار در فرایند تامین مالی خواهند بود گفت: بانک های توسعه ای شکاف موجود در تامین مالی فعالیت های اقتصادی را تکمیل می کنند.

دکتر حسین عیوضلو در ادامه گفت: متاسفانه در ایران تعریف درستی برای فعالیت ها و عملکرد بانک های توسعه ای وجود ندارد و علیرغم تاکید وزارتخانه ها تاکنون، بانک مرکزی که نهاد رسمی قانونگذار است مشروعیتی برای بانک های توسعه ای قائل نبوده است.

عیوضلو تشریح کرد: چارچوب فعالیت بانک های توسعه ای زیرساخت ها و الزاماتی دارد؛ حاکمیت خوب، مدیریت کارامد و مقررات حمایتی و تنظیم گری مناسب مهم ترین این زیرساخت ها هستند.

عضو هیات علمی اقتصاد دانشگاه امام صادق افزود: 5 حوزه فعالیت موسوم به 5A برای بانک های توسعه ای تعریف می شود.

این حوزه ها شامل ارزیابی اثرات توسعه اجتماعی اقتصادی پروژه های هدف، همراهی سرمایه گذاران در بازه طولانی مدت از طریق تسهیلات مدت دار، مساعدت به بخش های مختلف از طریق همکاریهای فنی، جذب سرمایه گذاران با ایفای نقش کاتالیزگر برای فعالیت تامین مالی و نقش ضربه گیری در فعالیت های اقتصادی است.

وی در توضیح نقش ضربه گیری بانک های توسعه ای گفت: این بانک ها در شرایط رکودی، نیاز به تامین مالی واحدهای اقتصادی مورد نظر را تأمین می کنند و نقش مکمل خود را ایفا می کنند.

عیوضلو افزود: تجهیز منابع بانک های توسعه ای از طریق منابع دولت، مؤسسات مالی بین المللی یا دولت های خارجی و همچنین اوراق مشارکت و اوراق قرضه انجام می شود.

عضو هیات مدیره بانک توسعه صادرات ایران همچنین انواع بانک های توسعه ای را در قالب بانک های سیاستی، بانک های با هدف خاص مانند مسکن،کشاورزی و صنعت و معدن و همچنین بانک های چندگانه یا جامع عنوان کرد.

وی افزود: بانک جهانی طی مطالعه ای 90 بانک توسعه ای را مورد بررسی قرار داده است و در نتیجه آن مشاهده شده است 74 درصد بانک های توسعه ای در تملک دولت ها بوده اند. به عبارتی می توان گفت تمام این بانک ها دولتی نیستند.

عیوضلو ادامه داد: بانک های توسعه ای نهادهای پیشرو اقتصادی تلقی می شوند و در فضای اقتصادی جنبه مکمل های تامین مالی را دارند.

وی با تاکید بر تفاوت بانک های توسعه ای و بانکهای تجاری افزود: زمینه های تفاوت این بانک ها در موارد زیر مطرح می شود. این موارد شامل انگیزه خلق و ایجاد بنگاه اقتصادی و کارآفرینی، نحوه مواجهه با فرصت های تجاری، انواع پروژه های مورد حمایت، فرایند جستجو در تأمین مالی پروژه ای، ارتقاء و بهبود پروژه، اهداف راهبردی، سنجش پیشنهادات متقاضی تسهیلات و سررسید تسهیلات می باشند.

عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق در بررسی وضعیت سرمایه گذاری در اقتصاد ایران و نقش بانک های توسعه ای در تحقق شاخص های توسعه ای تشریح کرد: براساس مدل اوکان یک واحد رشد اقتصادی در ایران تا 62 صدم درصد از میزان بیکاری می کاهد. بنابراین اگر بخواهیم به سطوح مطلوب سرمایه گذاری دست یابیم، لازم است شکاف سرمایه گذاری در ایران پر شود.

وی افزود: این مهم می تواند از طریق نقش موثر بانک های توسعه ای ایفا شود.

عیوضلو در ادامه ضمن تشریح الزمات مراحل توسعه اشاره کرد طبق تحقیقات بعمل آمده ایران در حال گذار از مرحله 1 (مبتنی بر عوامل تولید) به مرحله 2 (مبتنی بر کارآیی) است. در خصوص عبور از مرحله اول توسعه، سطوح بهداشت و آموزش عالی در ایران را مثبت ارزیابی شده و بخش هایی مانند کارایی بازارها و سطح توسعه بازارهای مالی را نیازمند ارتقاء می باشند .

**تامین مالی خرد (SME ها)**

وی همچنین گفت: یکی از مهم ترین نکات در مورد بانک های توسعه ای موضوع تامین مالی بنگاه های خرد و متوسط یا SME ها از طریق بانک های توسعه ای است؛ تأمین مالی بنگاه های مبتنی بر دانش و نوآوری نیازمند اتخاذ راهبرد مناسب تأمین مالی در مراحل توسعه بنگاه ها و تأمین نهادهای مکمل است. لازم است اس ام ای ها و دانش بنیان ها در عرصه فعالیت اقتصادی رشد کنند و در این راستا فعالیت بین نهادی نهادهای مکمل نیاز به تقویت دارد. ارتباط دانشگاه و صنعت نمونه ارتباط نهادهای مکمل در این حوزه است.

**سطوح افقی و عمودی توسعه**

عیوضلو مراحل توسعه بنگاههای مبتنی بر دانش و نوآوری را به دو بخش عمودی و افقی تفکیک کرد و افزود: مرحله توسعه افقی به زنجیره خلق ارزش مربوط است.

وی همچنین گفت: براساس مطالعات جهانی نهادهایی که در توسعه عمودی نقش دارند سرمایه های کمتر از یک میلیون دلار نیاز دارند اما توسعه افقی به تامین مالی گسترده نیازمند بوده و در حدود 50 میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد. بانک های توسعه ای از جمله نهادهای تامین مالی در توسعه عمودی هستند.

به گفته عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق، انتقال تکنولوژی میان دانشگاه ها و صنایع در داخل و خارج کشور یکی از ارکان مهم توسعه اقتصادی و رونق اقتصاد دانش بنیان خواهد بود.

وی در ادامه گفت: بانک های توسعه ای معمولا تضامین ضعیفی برای وام های توسعه ای در نظر می گیرند و به عبارتی در زمینه هایی که برند هنور شکل نگرفته و فعالیت نوپا وجود دارد اجازه ریسک دارند.

عیوضلو تاکید کرد: به این ترتیب فعالیت بانک های توسعه ای با استاندارهای نظارتی و ادبیات فعلی کشور ما تطبیق ندارند و لذا نیازمند تغییر رویکرد دستگاههای نظارتی و مقامات پولی در این زمینه هستیم.

وی با اشاره به دامنه گسترده این نوع بانک ها اصول موفقیت آنها را بصورت عوامل زیر تفکیک کرد: هدف شفاف، ثبات و پایداری مالی، حاکمیت و مدیریت، قوانین و نظارت، سنجش عملکرد و محیط مستعد.

عضو هیات مدیره بانک توسعه صادرات در ادامه گفت: طرح تحول بانکی مد نظر ما بر موضوع تفکیک حیطه و قلمرو فعالیت ها، اساسنامه ها و دستگاه های نظارتی بانک های توسعه ای تاکید دارد.

عیوضلو در پایان با تاکید بر فقدان نظارت های عملیاتی در ساختار بانک مرکزی کشور گفت: آنچه برای ارتقای سطوح توسعه در کشور موردنیاز است طراحی معماری جدید و تدوین ساختارهای نو مبتنی بر تفکیک انواع بانک و انواع بانکداری در سیستم اقتصادی و بانکی کشور است.