به گزارش دیوان اقتصاد به نقل از ایبِنا، فروش کارت‌خوان‌های سیار از سوی شرکت‌های واسط با شرایط آسان‌تر از شرکت‌های پرداخت الکترونیک به همراه این رویکرد که آن دسته از پذیرندگانی که شرایط و مدارک کافی برای اخذ کارت‌خوان‌های فروشگاهی رادارند این ابزار پذیرش را از چند شرکت دریافت و کارت‌خوان‌هایی که موردنیاز آن‌ها نیست را به دیگران اجاره می‌دهند یا برای استفاده در اختیار بستگانی که از مدارک کافی برای دریافت این ابزار پذیرش برخوردار نیستند، قرار می‌دهند این دو عامل منجر به استفاده از کارت‌خوان‌های فروشگاهی در کسب‌وکارهای غیرمجاز شده است.

فروش کالای قاچاق در کسب و کارهای خانگی با کارت‌خوان های فروشگاهی سیار

به گفته فعالان این حوزه، شبکه پرداخت در این روند تنها ابزار نظارتی که در اختیار دارد، دریافت مدارک کامل از پذیرندگان به هنگام ارائه کارت‌خوان‌های فروشگاهی و شرایط سخت‌گیرانه در ابتدای کار به‌منظور تأیید صلاحیت پذیرندگان است. همچنین در پشتیبانی دوره‌ای از کارت‌خوان‌های فروشگاهی ثابت شرکت‌های PSP می‌توانند از مکان این ابزار پذیرش خودآگاهی یابد و در حال حاضر به دلیل فقدان شبکه پرداخت و شرکت‌های PSP از سامانه‌های هوشمند به‌منظور شناسایی تراکنش‌های مشکوک ازجمله سامانه کشف تقلب نمی‌توانند به صورت آنلاین رصد این‌که یک کارت‌خوان فروشگاهی ثابت و سیار در چه صنفی و با چه محدوده تراکنشی فعالیت دارد و این فعالیت در طول زمان با چه تغییراتی همراه می‌شود، زیرا این روند نظارتی به‌صورت دستی و دوره ای بسیار سخت است از این رو شرکت های پرداخت، نمی‌توانند نظارت کافی در این بخش داشته باشند و شاهد استفاده از ابزار کارت‌خوان‌های فروشگاهی بخصوص نوع سیار آن در تمام مشاغل خرد ازجمله کسب‌وکارهای خانگی هستیم.

پیاده سازی سامانه های هوشمند به منظور شناسایی تراکنش های مشکوک

قسمت عمده فعالیت کسب‌وکارهای خانگی در حال حاضر به فروش اجناس خارجی ازجمله البسه اختصاص دارد که افراد با تبلیغ کالاهای خود که بیشتر به‌صورت قاچاق و چمدانی به کشور وارد کرده‌اند در کانال‌های تلگرامی و شبکه‌های اجتماعی از این ابزار پذیرش برای دریافت وجوه مشتریان به هنگام تحویل کالا استفاده می‌کنند که این روند منجر به افزایش خریدوفروش کالای قاچاق در کشور شده است و با نام‌گذاری سال ۹۷ با عنوان کالای ایران در تضاد است و دستاوردهای دولت در این بخش را کاهش می‌دهد. این امر مستلزم نظارت بیشتر شرکت‌های پرداخت بر نحوه فعالیت پذیرندگان کارت‌خوان‌های فروشگاهی دارد که موفقیت بیشتر در این بخش مستلزم پیاده‌سازی سامانه‌های هوشمند ازجمله سامانه کشف تقلب است که این امکان را به شرکت‌های PSP می‌دهند که هم‌زمان با انجام تراکنش قادر به شناسایی تراکنش‌های مشکوک بوده و از انجام آن تراکنش جلوگیری کنند. این مدل از نظارت در شرکت‌های PSP در حال حاضر به‌صورت دوره‌ای و مستمر انجام می‌شود و جهش‌های ناگهانی در تعداد و ارزش تراکنش‌های پذیرندگان در پایش های ماهانه موردبررسی قرار می‌گیرد این امر رویکرد مناسبی است اما کافی نیست.

به گفته برخی کارشناسان صنعت پرداخت، بهترین راهکار این موضوع در فقدان سامانه های هوشمند در این بخش، کنترل‌های سیستمی است که در نسخه جدید شاپرک (شاپرک ۲) که هماهنگ با نسخه جدید مرکز شتاب (شتاب ۷) است، طراحی و پیاده‌سازی شده است. در این ویرایش اطلاعات بستر اتصال پذیرنده کنترل می‌شود. به‌عنوان نمونه، اگر کارت‌خوان فروشگاهی ثابت است، شماره تلفن متصل به آن کارت‌خوان فروشگاهی در فیلدی مشخص، در هر تراکنش ارسال و کنترل می‌شود. همچنین اگر کارت‌خوان سیار باشد، شماره سیم‌کارت و برای پذیرندگان اینترنتی آدرس IP پذیرنده در هر تراکنش ارسال و کنترل می‌شود. در این روند، کنترل الزامات حوزه پذیرندگی تا حدودی قابل انجام است و با بهره‌گیری از داده‌کاوی و هوش تجاری، به‌راحتی می‌توان تخلفات پذیرنده را شناسایی کرد. البته به این دلیل که هنوز تمام بانک‌ها به‌شتاب ۷ متصل نشده‌اند این امکان در مقطع فعلی قابلیت اجرا ندارد.

حرکت به سمت بهره گیری از سامانه های کشف تقلب داخلی برای شناسایی تراکنش های مشکوک

بنا بر گفته های کارشناسان، در تمام دنیا به‌منظور شناسایی این روند در سامانه‌های پرداخت بین‌المللی از کنترل‌های سیستمی و سامانه‌های کشف تقلب، استفاده می‌شود که با تحلیل رفتار پذیرندگان، تراکنش‌های مشکوک شناسایی می‌شود و با بازرسی از پذیرنده، این موضوع که فرد به کسب‌وکار مشروع و قانونی خود مشغول است و یا به خریدوفروش کالای قاچاق یا فعالیت غیرمجاز مبادرت می‌کند، مشخص می‌شود. اما در حال حاضر به دلیل فقدان این سامانه این فرآیند به‌صورت دوره‌ای و به‌صورت سیستمی انجام می‌شود که در جلوگیری از خریدوفروش کالای قاچاق به‌وسیله کارت‌خوان‌های سیار و با استفاده از این ابزار در فعالیت‌های غیرمجاز به حد کافی مؤثر واقع نشده است. ازاین‌رو حرکت شبکه پرداخت به سمت پیاده‌سازی سامانه‌های هوشمند ازجمله کشف تقلب را اجتناب‌ناپذیر می‌کند که اگر در مقطع فعلی دسترسی به نمونه‌های خارجی این سامانه وجود ندارد می‌توان از تولیدات شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی که این سامانه را طراحی و تولید کرده‌اند بهره‌برداری کرد.