به گزارش دیوان اقتصاد به نقل از مرکز آمار ایران، طرح آمارگیری هزینه و درآمد خانوار با قدمتی ٥٠ ساله از مهم‌ترین طرح‌های آماری مرکز آمار ایران است. هدف کلی این طرح، برآورد متوسط هزینه‌ها و درآمد یک خانوار شهری و یک خانوار روستایی در سطح کشور و استان‌ها است. در سال ١٣٩٨ تعداد خانوارهای آمارگیری شده در این طرح ١٩٨٩٨ خانوار نمونه در نقاط شهری و ١٨٤٣٠ خانوار نمونه در نقاط روستایی کشور است.

نگاهی به اهم نتایج طرح درسال ١٣٩٨ در مناطق شهری و روستایی نشان می‌دهد که:

- متوسط هزینه‌ی کل خالص سالانه‌ی یک خانوار شهری ٤٧٤.٣٧٩ هزار ریال بوده است که نسبت به رقم مشابه در سال قبل ٢٠.٦ درصد افزایش نشان می‌دهد. از هزینه کل سالانه‌ی خانوار شهری ١١٧، ٥٢٩ هزار ریال با سهم ٢٤.٨ درصد مربوط به هزینه‌های خوراکی و دخانی و ٣٥٦، ٨٥٠ هزار ریال با سهم ٧٥.٢ درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراکی بوده است. در بین هزینه‌های خوراکی و دخانی، بیشترین سهم با ٢٢.٠ درصد مربوط به هزینه گوشت و در بین هزینه‌های غیرخوراکی بیشترین سهم با ٤٨.٠ درصد مربوط به هزینه مسکن، سوخت و روشنایی بوده است.

- متوسط درآمد اظهار شده سالانه یک خانوار شهری ٥٤١.٠٠٧ هزار ریال بوده است که نسبت به سال قبل، ٢٤.٤ درصد افزایش داشته است. بر این اساس در سال ١٣٩٨ رشد متوسط درآمد سالانه خانوارهای شهری بیشتر از رشد متوسط هزینه کل سالانه است. منابع تأمین درآمد خانوارهای شهری نشان می‌دهد که ٣٢.٥ درصد درآمد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، ١٦.١ درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و ٥١.٤ درصد از محل درامدهای متفرقه خانوار تأمین شده است.

- مقایسه درصد خانوارهای شهری استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال ١٣٩٧ نسبت به سال ١٣٩٨ نشان می‌دهد که خانوارهای استفاده کننده اتومیبل شخصی از ٥٣.٢ به ٥٣.١، یخچال فریزر از ٦٨.٥ به ٧٠.٢، جاروبرقی از ٩١.٥ به ٩١.٧، ماشین لباسشویی از ٨٦.٦ به ٨٧.١، ماشین ظرفشویی از ٨.٤ به ٧.٦، اجاق گاز از ٩٩.٢ به ٩٩.١ و مایکروویو و فرهای هالوژن دار از ١٢.٦ به ١٢.٣ درصد تغییر یافته است.

- در سال ١٣٩٨، عمده ترین نوع سوخت مصرفی ٩٣.٦ درصد از خانوارهای شهری برای گرما، گاز طبیعی (شبکه عمومی) بوده است.

- متوسط هزینه کل خالص سالانه یک خانوار روستایی٢٦١.٠٠٦ هزار ریال بوده است که نسبت به سال قبل ٢١.٧ درصد افزایش نشان می‌دهد. از هزینه کل سالانه خانوار روستایی١٠٢.٦٦٤ هزار ریال با سهم ٣٩.٣ درصد مربوط به هزینه‌های خوراکی و دخانی و ١٥٨.٣٤٢ هزار ریال با سهم ٦٠.٧ درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراکی بوده است. در بین هزینه‌های خوراکی و دخانی، بیشترین سهم مربوط به هزینه آرد، رشته، غلات، نان و فرآورده‌ای آن و گوشت هر کدام ٢٢.٠ درصد و در بین هزینه‌های غیرخوراکی، بیشترین سهم با ٣٠.٠ درصد مربوط به مسکن، سوخت و روشنایی بوده است.

- متوسط درآمد اظهار شده سالانه یک خانوار روستایی ٢٩٧, ٠٢٢ هزار ریال بوده است که نسبت به سال قبل ٢٧.٤ درصد افزایش داشته است. منابع تأمین درآمد خانوارهای روستایی نشان می‌دهد که ٣٠.٧ درصد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، ٣٣.٥ درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و ٣٥.٨ درصد از محل درامدهای متفرقه خانوار تأمین شده است.

- مقایسه درصد خانوارهای روستایی استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال ١٣٩٧ نسبت به سال ١٣٩٨ نشان می‌دهد که خانوارهای استفاده کننده؛ اتومیبل شخصی از ٣٢.٣ به ٣٢.٧، یخچال فریزر از ٤٩.٢ به ٥٠.٤، اجاق گاز از ٩٨.٣ به ٩٨.٤، جاروبرقی از ٦٦.١ به ٦٥.٩، ماشین لباسشویی از ٥٦.٠ به ٥٦.٥ و مایکروویو و فرهای هالوژن دار از ٢.٠ به ٢.٣ درصد تغییر یافته است. همچنین درصد خانوارهای روستایی استفاده کننده از ماشین ظرفشویی با ٠.٥ درصد بدون تغییر بوده است.

- در سال ١٣٩٨ عمده ترین نوع سوخت مصرفی ٧١.٧ درصد از خانوارهای روستایی برای گرما، گاز طبیعی (شبکه عمومی) و ١٦.٤درصد نفت سفید بوده است.

متوسط هزینه‌ها و درآمد خانوار بر حسب استان

بررسی متوسط هزینه کل سالانه یک خانوار شهری نشان می‌دهد که استان تهران با ٧٢٧.١٧٥ هزار ریال بیشترین و استان کرمان با ٢٦٣.٢٠٧ هزار ریال کمترین هزینه را در سال ١٣٩٨ داشته‌اند.

همچنین استان تهران با ٨١٣.١٧٠ هزار ریال بیشترین و استان کرمان با ٣٤٠.٨٨٨ هزار ریال، کمترین متوسط درآمد سالانه یک خانوار شهری را در سال ١٣٩٨ به خود اختصاص داده است.

بررسی متوسط هزینه کل سالانه یک خانوار روستایی نشان می‌دهد که استان البرز با ٤١٧، ٧١٤ هزار ریال بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با ١٤٦، ٤٣٠ هزار ریال کمترین هزینه را در سال ١٣٩٨ داشته‌اند.

همچنین استان البرز با ٤٦١، ٤٨٨ هزار ریال بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با ١٢٨.١٠٤ هزار ریال، کمترین متوسط درآمد سالانه یک خانوار روستایی را در سال ١٣٩٨ به خود اختصاص داده است