به گزارش دیوان اقتصاد به نقل از ایبِنا؛ بازار ارز در سال های اخیر همواره شاهد فراز و فرود قیمت ها بوده است؛ به گونه ای که در مقطعی از سال ۹۷، بهای دلار با افزایش قابل توجهی مواجه شد و در ادامه با کاهش انتظارات تورمی از یک سو و حضور پرقدرت بازارساز از سوی دیگر، با افت معنادار نرخ ها به ویژه بهای دلار همراه شد. این مساله در سال های ۹۸ و ۹۹ نیز با روندی مشابه تکرار شده بود؛ تغییراتی که در نهایت به ضرر کسانی بود که به صورت هیجانی و بدون توجه به هشدارهای سیاست گذار ارزی کشور اقدام به خرید ارز کرده بودند.

در این میان، بانک مرکزی کشورمان در مقام سیاست گذار پولی و ارزی، همواره در کنار هشدارهای لازم در خصوص ریسک بسیار بالای سرمایه گذاری در بازار ارز، تلاش داشته است تا با اتخاذ تصمیمات کارشناسی و قابل اجرا، نیاز ارزی متقاضیان واقعی ارز را تامین کند.

به گونه ای که این بانک در بخشنامه‌ای به شبکه صرافی‌های کشور بر تداوم روند تخصیص ارز به صورت اسکناس با مصارف خدماتی ۲۵ گانه تاکید کرد. این بخشنامه که در سال های قبل نیز بر آن تاکید شده بود، در ششم آذرماه امسال، دوباره از سوی بانک مرکزی به جهت ساماندهی بازار ارز، به صرافی های سراسر کشور ابلاغ شد. بر این اساس ابلاغیه بانک مرکزی تاکید داشت: "تخصیص ارز در سرفصل‌های خدماتی  شامل ارز مسافرتی، زیارتی، درمانی، دانشجویی و دانش آموزی، هزینه شرکت های هواپیمایی ایرانی، هزینه شرکت های بیمه ایرانی، هزینه شرکت در نمایشگاه های خارجی، هزینه حقوق و مزایای کارکنان خارجی شاغل در ایران، رانندگان ترانزیت، برگزاری همایش های بین المللی و اعطای جوایز جشنواره ها، آزمایش های علمی و گواهینامه های بین المللی، خرید امتیاز پخش فیلم، فرصت مطالعاتی، حق عضویت و ثبت نام در سازمان های بین المللی و چاپ مقالات علمی، شرکت های اعزام کننده زائران به عتبات عالیات و عمره مفرده، ثبت نام در آزمون های بین المللی، حف الوکاله دعاوی خارجی، هزینه اشتراک شبکه های اطلاعاتی، شرکت در دوره های آموزشی و پژوهشی خارج از کشور، شرکت در امتحانات علمی و تخصصی خارج از کشور، خدمات کنسولی سفارتخانه های خارجی، هزینه های ارزی شرکت های مسافرتی و گردشگری، هزینه های حمل و ترانزیت و توزیع محموله های پستی و تبدیل مانده ریالی ناشی از خرید ارز اتباع خارجی و ارز مأموریتی، کما فی السابق و بدون تغییر در شرایط فروش ارز ادامه دارد، ضمن اینکه میزان ارز مسافرتی و ارز موردنیاز برای شرکت در دوره های آموزشی و پژوهشی نیز از ۲۰۰۰ یورو به ۲۲۰۰ یورو افزایش یافته است. "

در کنار این موضوع، بانک مرکزی به صرافی های سراسر کشور اعلام کرد درصورتیکه متقاضیان درخواست خرید ارز برای مصارفی، بجز مصارف تعریف شده در فهرست مذکور دارند، به بانک مرکزی اعلام کنند.

این ابلاغیه مهم از سوی بانک مرکزی از یک طرف نشان از برنامه‌ریزی سیاست گذار برای تامین نیاز ارزی واقعی متقاضیان داشت و از سوی دیگر، به دلیل افزایش سقف ۲۰۰ یورویی در بخش ارز مسافرتی،  بیانگر توان بالای بازارساز برای افزایش عرضه داشت. بنابراین افرادی که نیازمند دریافت ارز برای مصارف خدماتی مذکور دارند، می‌توانند به راحتی از طریق شبکه صرافی های سراسر کشور اقدام و نیاز ارزی خود را تامین کنند.

گام های بانک مرکزی مهم برای تسهیل روند تامین ارز متقاضیان

حال در جدیدترین تصمیم بانک مرکزی برای تسهیل در روند تامین نیاز ارزی متقاضیان، به کانون صرافان ایران اعلام شده است که به قید تسریع ضمن اخذ نظرات شرکت‌های صرافی در خصوص مسایل و مشکلات احتمالی مرتبط با فرآیند فروش ارز در سرفصل‌های مصارف خدماتی اعلامی، مراتب به همراه نیازهای جدید ارزی به درخواست متقاضیان واقعی مورد تأیید آن کانون برای این بانک ارسال شود تا موضوع بررسی و اقدامات مقتضی صورت پذیرد.‏

این رویکرد حمایتی بانک مرکزی در حالی است که پیش از این دکتر صالح آبادی رئیس کل بانک مرکزی با حضور میدانی در صرافی های میدان فردوسی تهران، ضمن گفتگو با مردم و صرافان و شنیدن دغدغه ها و مشکلات موجود، از آمادگی بانک مرکزی برای رفع مشکلات احتمالی مرتبط با فروش ارز و تامین نیازهای ارزی مردم خبر داده بود. موضوعی که به فاصله ۲۴ ساعت از سوی بانک مرکزی به کانون صرافان ابلاغ شده تا با تعامل صرافان و متقاضیان ارزی با بانک مرکزی، به زودی تغییراتی در بخش سرفصل های مصارف خدماتی اعلامی بانک مرکزی اعمال شود. مسلما با اصلاح و تغییرات ارزی در این بخش، روند تسهیل در تامین نیاز ارزی متقاضیان بیش از گذشته خواهد بود.

از سوی دیگر، بانک مرکزی در هفته های آتی، قصد دارد سامانه ای برای ثبت درخواست های ارزی خرد مردم راه اندازی کند. در این باره، رئیس کل بانک مرکزی با اعلام خبر راه اندازی درگاه فروش ارز به منظور تامین نیازهای خرد هموطنان به ارز گفت: این درگاه تا دو ماه آینده به بهره برداری خواهد رسید و هموطنان با ورود به این درگاه نیاز خرد ارزی خود را اعلام و سپس با مراجعه به صرافی های مجاز ارز موردنیاز را دریافت می کنند. وی تاکید کرد: با راه اندازی سامانه فروش ارز صف های ایجاد شده در مقابل صرافی ها جمع خواهد شد.

نرخ ارز تعدیل می‌شود

با توجه به تقویت سامانه نیما در بخش حواله های ارزی و همچنین توسعه و تقویت بیش از پیش بازار متشکل ارزی در بخش اسکناس ارزی برای تامین نیاز مردم به اسکناس، روند بازار ارز در این روزها به سمت تعدیل نرخ ها و رسیدن به یک ثبات نسبی برای شاخص ارزی است. مساله ای مهم که حالا با توجه به نگاه حمایتی بانک مرکزی برای اعمال تغییرات احتمالی در سرفصل های مصرفی ارز و همچنین ایجاد درگاه برای تامین نیاز خرد ارزی مردم، بسیاری از کارشناس باور دارند که بانک مرکزی به دلیل توان بالای ارزی که در اختیار دارد، به خوبی در جهت تعدیل نرخ ارز در بازار، گام برمیدارد.

بنابراین به نظر می رسد به دلیل سیاست های حمایتی بانک مرکزی همچون آمادگی برای اصلاح و تغییر سرفصل های فرآیند فروش ارز در مصارف خدماتی و همچنین برنامه ریزی برای راه اندازی درگاه فروش ارز به منظور تامین نیازهای خرد هموطنان به ارز، در شرایط کنونی ریسک ورود به بازار ارز و خرید ارز برای سرمایه گذاری، بسیار بالا است و هر زمان ممکن است به دلایل مذکور و همچنین توان بسیار بالای بازارساز، شاهد کاهش معنادار قیمت ها در بازار ارز باشیم. مسلما بانک مرکزی با طراحی و اتخاذ تدابیری، مدیریت عرضه و تقاضای ارز در اشکال مختلف را برنامه ریزی کرده است و در نتیجه، تعدیل نرخ ارز کاملا امکان پذیر است.