به گزارش دیوان اقتصاد، رویکرد بسیاری از سازندگان مسکن به نصب سیستم های همزمان سرمایشی و گرمایشی یعنی داکت اسپلیت ها آن هم فارغ از میزان مصرف برق آن رواج چشمگیری یافته و بازار بزرگ و پررقابتی را نیز برای عرضه این سیستم ها شکل داده است.

گشتی در بازار این محصولات نشان می دهد برخی از این سیستم ها تولید داخلی هستند و برخی وارداتی و در هر دو دسته طیف گسترده ای از انواع محصولات دارای نام تجاری و کیفیت مناسب تا محصولات بی کیفیت و سرهم بندی شده به اصطلاح قاچاق مشاهده می شود، در عین حال فصل مشترک همه آنها یک چیز است؛ مصرف برق به شدت بالایی که وقتی پای حساب و کتاب آن پیش بیاید سر می شکند.

جستجوی مختصری در اینترنت فهرست بلند بالایی از شرکت های عرضه کننده را پیش رو قرار می دهد، در تماس با آنها فروشندگان شرایط فروش را شرح داده و هر یک به گونه ای محصولشان را تبلیغ می کنند و البته در پاسخ به این پرسش که مصرف برق این سیستم ها چه میزان است، پاسخ های مبهم و بعضا گمراه کننده ای می دهند.

داکت اسپلیت ها که عموما در سقف واحدهای مسکونی جانمایی و نصب می شوند، در فصل سرد محیط را گرم و در فصل گرم سال محیط را خنک نگاه می دارند. این سیستم ها فارغ از کشور سازنده دارای دو نوع یعنی"اینورتر"  و "معمولی" هستند. در نوع اینورتر موتور الکتریکی به صورت متغیر کار کرده و به طور خودکار دمای محیط را در تنظیم می کند و به گفته فعالان بازار، این گروه از داکت اسپلیت ها مصرف انرژی کمتری نیز دارند.  

عرضه کنندگان داکت اسپلیت چه می گویند؟

فروشنده یکی از شرکت های عرضه کننده این سیستم می گوید: داکت اسپلیت های موجود در بازار در دو گروه وارداتی و تولید داخل عرضه می شوند که در هر دو گروه سیستم هایی با درجه کیفی متفاوت وجود دارد. مثلا محصولات دو برند معروف کره ای دارای بهترین کیفیت و خدمات پس از فروش هستند، محصولات چینی ها هم با کیفیت های متفاوت در بازار عرضه می شوند.

به گفته او سیستم اینورترهای انواع چینی هوشمند نیست و برد اینورتری که روی آنها نصب و سبب کاهش عمر کمپرسور می شود، برخی محصولات عرضه شده در بازار نیز محصولات قاچاق است که تقریبا می توان گفت بی کیفیت ترین داکت اسپلیت های بازار و تقریبا نوع تقلبی آنها هستند.

یک فروشنده در این باره حتی ادعا می کند این محصولات ساخت هیچ کشوری نیستند، بلکه عرضه کنندگان کمپرسورهای کولر گازی را جدا کرده و روی یونیت داکت اسپلیت نصب می کنند و در بهترین حالت بیش از یکی و دو تابستان جوابگو نخواهند بود، از کار می افتند و غیرقابل استفاده می شوند.

مصرف برق داکت اسپلیت ها چقدر است؟

برای میزان مصرف داکت اسپلیت باید متراژ مورد استفاده درنظر گرفته شود، به طور مثال فروشندگان برای یک واحد ۱۰۰ متری سیستم ۳۶۰۰۰  و ۳ تن تبرید را پیشنهاد می دهند و درباره میزان مصرف برق آن هم می گویند که مصرف برق این سیستم در داکت اسپلیت ها بین ۷ تا ۱۱ آمپر متغیر است.

برای محاسبه میزان مصرف برق یک داکت اسپلیت به کیلووات ساعت که الگوی مصرف برق مناطق مختلف کشور یعنی مناطق عادی و مناطق گرم ۱ تا ۴ بر اساس آن تعیین می شود، نیاز است کمی محاسبات انجام دهیم.

بدین شکل که باید ابتدا به توان دستگاه پی ببریم. برای این کار لازم است ولتاژ را در جریان یا همان آمپر ضرب کنیم. با توجه به این که ولتاژ منازل مسکونی ۲۲۰ است با ضرب آن در آمپر درج شده روی بسته بندی محصول، توان یا وات به دست می آید. با تقسیم وات بر ۱۰۰۰ هم کیلووات به دست آمده و با ضرب آن در ساعات مصرف، کیلو وات ساعت به دست خواهد آمد.

بر این اساس چنانچه یک داکت اسپلیت ۳۶۰۰۰ یا ۳ تن تبرید نصب شود، مصرف برق ماهانه آن برای استفاده تنها ۱۰ ساعت در روز به تنهایی معادل ۷۵۰ کیلووات ساعت خواهد بود و این در حالی است که الگوی مصرف برق مناطق عادی در تابستان تنها ۳۰۰ کیلووات ساعت است!

در این بین مصرف برق یک کولر آبی با همین شرایط از ۱۲۰ کیلووات ساعت در ماه فراتر نخواهد رفت. با این حساب دارندگان داکت اسپلیت بابت ۳۰۰ کیلووات برق مصرفی خود در تابستان از تعرفه یارانه ای بهره مند می شوند اما بابت مصرف مازاد بر الگوی خود مشمول تعرفه های پلکانی آنهم با ضرایب ۳.۵ برابر هزینه تامین برق که بیش از ۹۰۰ تومان در هر کیلووات ساعت شده و در حالت خوشبینانه باید منتظر قبوضی بیش از ۷۰۰ هزار تومان در هر ماه باشند.

پاسخ های مبهم عرضه کنندگان داکت اسپلیت درباره میزان مصرف برق

پاسخ فروشندگان درباه مصرف برق سیستم های داکت اسپلیت مبهم و گمراه کننده است، همه فروشندگان محصول خود را دارای رده مصرف انرژی A و +A عنوان می کنند، مسئله ای که با مصرف بالایی که خود به آن اذعان دارند چندان منطقی نیست. یکی ازفروشندگان در این رابطه می گوید: اوج مصرف برق سیستم های داکت اسپلیت از ماه تیر تا مرداد است و بنابراین تنها یک قبض بالای ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان برای مشترک برق صادر می شود!

دیگر فروشندگان نیر تفاسیر غیرواقعی دیگری را تحویل مشتریان می دهند، یکی می گوید قبض برق برای خانه های دارای داکت اسپلیت از ۲۰۰ -۳۰۰ هزار تومان بالاتر نمی رود! آن یکی هم می گوید: افزایش قبوض در تابستان بیش از ۳۰ درصد نخواهد بود! و دیگری پاسخ می دهد: هر کس می خواهد از دمای مطبوع هوا در تابستان استفاده کند طبیعی است که هزینه آن را هم بپردازد.

سیستم های داکت اسپلیت تا چه میزان هوای مطبوع ایجاد می کنند؟

آنچه که بدیهی است هوا در مناطق عادی کشور در تابستان عموما گرم و خشک بوده و طبیعی است که کولرهای آبی علاوه بر مصرف متعارف برق و ایجاد خنکای مطبوع، رطوبت مناسبی را نیز در هوای منازل ایجاد می کنند. حال آنکه داکت اسپلیت ها سرمای خشکی را در فضا می پراکنند که مناسب مناطق به شدت گرم و مرطوب نوار شمالی یا جنوبی کشور بوده و به دلیل عدم کارآیی کولرهای آبی در این مناطق، الگوی مصرف برق آنها تا ۳۰۰۰ کیلووات ساعت در نظر گرفته شده است، استفاده از داکت اسپلیت ها در این مناطق گرم و مرطوب کاملا توجیه و دارای صرفه اقتصادی است.

استفاده از سیستم های سرمایشی- گرمایشی داکت اسپلیت در سال های اخیر و به پشتوانه برق ارزان و یارانه ای کشور رواج چشمگیری داشته است؛ یکی از فروشندگان می گوید مثلا در تهران و برای اکثر پروژه های چیتگر، برج ها، مجتمع های بزرگ و حتی ساخت و ساز های متوسط و در حد چند طبقه از این سیستم های پرمصرف استفاده می شود، این در حالی است که با اجرایی شدن آئین نامه نحوه تعیین تعرفه مشترکان برق و اجرای مدل پلکانی تعرفه گذاری، مصارف بیش از الگوی هر منطقه از تعرفه گذاری یارانه ای خارج شده و مشترکان پرمصرف باید هزینه های مصرف مازاد خود را به صورت پلکانی و  غیر یارانه ای بپردازند.

محاسباتی ساده نشان می دهد که تعرفه مصرف برق دارندگان سیستم های داکت اسپلیت در بالاترین پله مصرف برق قرار داشته و این گروه از مشترکان باید تا پیش از فرارسیدن فصل تابستان به فکر چاره باشند، یا سیستم های خنگ کننده خود را به آبی تغییر دهند و یا راه های صرفه جویی و کاهش مصرف را هرچه سریعتر بیاموزند و به صورت حداکثری اجرا کنند تا قبوض سنگین برق شامل حالشان نشود.