به گزارش دیوان اقتصاد به نقل از تسنیم، تغییر در تعرفه‌ برق از ابتدای بهمن‌ماه سال 1400 و تغییر در تعرفه آب از ابتدای فروردین ماه 1401 اعمال شد. این تغییرات که جامعه هدف آن پرمصرف‌ها است، با اصلاح نظام پلکانی تعرفه‌گذاری آب و برق اجرایی شد.

چه‌بخشی از مردم مشمول افزایش تعرفه می‌شوند؟

در اصلاح تعرفه‌گذاری برق، تنها مشترکانی مشمول افزایش تعرفه شده‌اند که بیش از الگوی مصرف، به مصرف برق می‌پردازند و بر اساس اعلام رسمی توانیر، تنها 25 درصد مشترکان بیش از الگوی تعیین‌شده، برق مصرف می‌کنند.

در اصلاح تعرفه‌گذاری آب، طبق اعلام رسمی شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، 54 درصد از مشترکین شهرها در زمان حاضر الگوی مصرف را رعایت می‌کنند و مشمول هیچ گونه تغییر قیمتی نخواهند شد، در واقع در بخش آب خانگی، کمتر از نیمی از مردم مشمول افزایش تعرفه می‌شوند.

چرا تعرفه آب و برق اصلاح شد؟

در بخش برق 25 درصد مشترکان، 50 درصد از برق کشور را مصرف می‌کنند و طبق تعرفه‌گذاری قبلی، پرمصرف‌های برق، بیش از کم‌مصرف‌ها از یارانه پنهان دولتی برخوردار می‌شدند، در واقع، خانواده متمولی که مصرف برقی چند برابر یک خانواده با درآمد متوسط دارند، با وجود تمکن مالی بیشتر، از یارانه بیشتر در بخش برق برخوردار می‌شدند.

در بخش آب نیز، 40 درصد مشترکان تا دو برابر 54 درصد مشترکان مصرف آب دارند، همچنین 6 درصد مشترکان، بیش از دو برابر 54 درصد مشترکان، مصرف آب دارند. برخی از مشترکان آب که جزو این 6 درصد بدمصرف قرار دارند، تا 10 برابر دیگر مشترکان، آب مصرف می‌کنند و طبق نظام تعرفه‌گذاری قبلی که تا پایان 1400 اجرا می‌شد، این افراد نیز که اغلب جزو دهک‌های پردرآمد جامعه هستند، به‌ازای مصرف چندبرابری خود، از یارانه بیشتر دولتی در بخش آب، بهره‌مند می‌شدند.

همچنین، مشترکان پرمصرف، سهم پررنگی در افزایش تقاضای آب و برق در روزهای پیک تابستان و بروز محدودیت‌های آبرسانی و اعمال خاموشی‌ها دارند، در واقع مشترکانی که بدون توجه به اصول مصرف بهینه، به مصرف آب و برق می‌پردازند و یا به‌موجب دسترسی به امکاناتی لوکس، مصرف آب و برق به‌میزان چندبرابر دیگر مشترکان دارند، یکی از عوامل اصلی برروز خاموشی‌ها و افت فشار یا قطعی آب در روزهای پیک تابستان هستند که با اصلاح تعرفه این مشترکان پرمصرف، در جهت کاهش خاموشی‌ها و کاهش محدودیت‌های تأمین آب شرب گام برداشته شده است.

آیا دولت به‌دنبال درآمدزایی بیشتر از محل مصرف آب و برق است؟

شاید در وهله اول، هر نوع افزایش تعرفه‌ آب و برق، به تصمیم دولت برای افزایش کسب درآمد تعبیر شود؛ اما اگر این تعبیر درست بود، دولت می‌بایست تمامی پلکان‌های مصرفی، از جمله تعرفه مصرف پایین‌تر از الگو که دوسوم مردم در بخش برق و بیش از نیمی از مردم در بخش آب را شامل می‌شود نیز افزایش می‌داد؛ تا در مجموع، این اصلاح تعرفه، به درآمدزایی بیشتر دولت منجر شود.

اما در این اصلاح تعرفه که بر اساس بند "ی" تبصره 8 قانون بودجه سال 1400 صورت گرفته، افزایش تعرفه فقط برای مشترکانی لحاظ شده است که بیش از الگو به مصرف آب یا برق می‌پردازند و هدف از این افزایش تعرفه‌ها برای مشترکان پرمصرف، ترغیب آنها به کاهش مصرف و پیوستن آنها به جمع مشترکان خوش‌مصرف است، ازاین‌رو، با تحقق این هدف، نه‌تنها به درآمدهای دولت از فروش آب و برق افزوده نمی‌شود، بلکه در مجموع از درآمدهای دولت در این بخش کاسته می‌شود.

مزیت مهم اصلاح تعرفه آب و برق برای امسال چیست؟

در سال جاری، تأمین آب و تأمین برق با مشکلاتی مواجه است. ناترازی تولید و مصرف برق که در تابستان سال گذشته به حدود 15 هزار مگاوات رسید، امسال نیز با وجود اجرای تمامی برنامه‌ها به‌منظور کاهش فاصله تولید و مصرف، باز هم ادامه دارد. در بخش آب نیز، بیش از 300 شهر کشور با تنش آبی مواجه‌اند و حدود 10 هزار روستا نیازمند احداث و یا به‌سازی تأسیسات آبرسانی هستند و اغلب با تانکر و به‌صورت سیار آبرسانی می‌شوند. کاهش حجم بارش‌ها نسبت به سال‌های نرمال، بر شدت تنش‌های آبی تابستان امسال که پیش‌بینی می شود تابستان گرمی در پیش خواهیم داشت، خواهد افزود.

در این بین، اصلی‌ترین راه کاهش محدودیت‌های آبرسانی و تأمین برق، اصلاح روند مصرف از سوی مردم است. حال با توجه به سهم بالای مشترکان پرمصرف در مصرف آب و برق، در صورتی که افزایش تعرفه
مشترکان پرمصرف، موجب کاهش مجموع مصرف آب و برق کشور در روزهای پیک تابستان شود، در نتیجه شاهد کاهش محدودیت‌ها در بخش تأمین آب شرب و همچنین کاهش میزان خاموشی‌های تابستانی خواهیم بود.

ضمن اینکه قطع آب و برق بیش از همه به اقتصاد و معیشت خود مردم ضرر می‌رساند که اگر افزایش تعرفه منجر به کاهش مصرف و توقف قطعی آب و برق شود، در واقع کمک به اقتصاد کشور، بخش تولید و معیشت عموم مردم است. مهمتر از همه اینکه، انرژی یک ثروت بین‌النسلی است و نسلهای آینده ما هم به این منابع مهم انرژی نیاز دارند، بنابراین کاهش مصرف و صرفه‌جویی در مصرف آب و برق که مهمترین هدف افزایش تعرفه‌هاست، انرژی را برای فرزندان این خاک و بوم بیش از پیش حفظ خواهد کرد.