به گزارش دیوان اقتصاد، از ابتدای دولت سیزدهم، شرکت ملی نفت ایران در مجموع هفت قرارداد برای توسعه میدان‌های نفت و گاز با پیمانکاران داخلی و خارجی به ارزش ۴.۵ میلیارد دلار امضا کرده، همچنین تفاهم‌نامه‌هایی برای مطالعه و توسعه میدان‌های نفت و گاز و انتقال فناوری در بخش بالادست نیز امضا شده است که ارزش مجموع به بیش از ۱۱ میلیارد دلار می‌رسد.

بر این اساس، برای جمع‌آوری گازهای مشعل نیز هشت قرارداد به ارزش ۴۸۰ میلیون یورو بین هلدینگ خلیج فارس و پیمانکاران در پهنه چهار استان در منطقه شرق کارون امضا شده است. تا پایان سال گذشته، ۲۸ قرارداد با شرکت‌های داخلی به ارزش حدود یک میلیارد دلار برای جمع‌آوری گازهای همراه نفت امضا شد.

از سوی دیگر، در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی نیز دو تفاهم‌نامه برای ساخت خطوط لوله انتقال فرآورده‌های نفتی در استان‌های کرمان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی و فارس امضا شده است. همچنین تفاهم‌نامه‌ای برای نوسازی ۵۰۰ دستگاه نفت‌کش سوخت‌رسان جاده‌ای و تفاهم‌نامه‌ای برای بهینه‌سازی و بهبود کیفیت فرآورده‌های پالایشگاه بندرعباس نیز امضا کرده؛ مجموع ارزش تفاهم‌نامه‌های این شرکت بالغ بر یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار است.

اما در شرکت ملی گاز ایران، ۵۳ پروژه در حوزه گازرسانی و پروژه‌ای برای افزایش ظرفیت انتقال گاز و پایداری شبکه در خط لوله هشتم سراسری تعریف شده است، همچنین، گام دوم طرح ذخیره‌سازی گاز در میدان شوریجه نیز آغاز شده است، مجموعه این اقدام‌ها به دسترسی بیشتر و پایدارتر مردم در همه ۳۱ استان کشور به گاز طبیعی و پایدارتر شدن تأمین گاز به‌ویژه در فصول سرد گاز کمک می‌کند، ارزش مجموع این پروژه‌ها به یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار می‌رسد.

مجموع ارزش قراردادها و تفاهم‌نامه‌های بزرگ وزارت نفت در ۶ ماه گذشته به ۱۴ تا ۱۵ میلیارد دلار می‌رسد که بخش اعظم منابع مالی و سرمایه‌گذاری مورد نیاز آنها از منابع غیردولتی داخلی و خارجی تأمین می‌شود.

طبق اعلام وزارت نفت، آنطور که جواد اوجی - وزیر نفت - در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها اعلام کرده در دولت سیزدهم بیش از ۵۵ قرارداد و تفاهم‌نامه به ارزش ۱۶.۵ میلیارد دلار با شرکت‌های داخلی و خارجی امضا شده که هم در بحث توسعه میدان‌ها نفتی و گازی مشترک، هم بحث جمع‌آوری گازهای مشعل بوده است.

به گفته وی، ۲۸ مورد از این قراردادها مربوط به جمع‌آوری گازهای همراه نفت و مشعل بوده که قرار است تا پایان این دولت تعیین تکلیف شود. در بحث احداث خطوط انتقال فرآورده‌های نفتی نیز قراردادهایی امضا شد تا تردد تانکرها در جاده‌ها کم و انتقال فرآورده از جنوب کشور تا شمال کشور با خط لوله انتقال انجام شود.

وزیر نفت تاکید کرد: در بحث احداث مخازن ذخیره‌سازی گاز طبیعی، تکمیل زنجیره پتروشیمی و احداث پتروپالایشگاهی نیز قراردادهایی امضا شد و نخستین واحد پتروپالایشگاهی توسط خود وزارت نفت به ظرفیت ۳۰۰ هزار بشکه در استان هرمزگان در بهار امسال کلنگ‌زنی خواهد شد.

اوجی با اشاره به تأمین مالی این قراردادها، گفت: عمده تأمین مالی قراردادهای توسعه میدان‌ها از محل عایدات همان میدان خواهد بود و هلدینگ‌های بزرگ، میدان‌ها نفتی و گازی را توسعه می‌دهند و سرمایه‌گذاری که انجام دادند از محل تولید نفت، میعانات گازی و گاز مستهلک خواهد شد. بخش دیگری از تأمین مالی نیز توسط کنسرسیوم‌های بانکی به صورت فاینانس و تسهیلات است و بخشی نیز از منابع داخلی پروژه‌ها تأمین خواهد شد.

او روز گذشته نیز در نشست با اعضای کمیسیون مجلس شورای اسلامی گفت: درباره مقدار سرمایه‌گذاری مورد نیاز در بخش بالادست و پایین‌دست گزارشی کامل به نمایندگان کمیسیون انرژی مجلس ارائه و رهنمودهایی از نمایندگان عضو کمیسیون دریافت شد که ان‌شاءالله با همکاری مطلوب وزارت نفت با این کمیسیون در سال ۱۴۰۱ شاهد پیشرفت‌های خوبی در صنعت نفت و گاز کشور باشیم.

با این حال اما کارشناسان صنعت نفت معتقدند که در شرایط کنونی صنعت نفت ایران نیازمند ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیارد دلار سرمایه است، آنطور که مرتضی بهروزی‌فر - کارشناس ارشد حوزه انرژی به ایسنا گفته در صورت تامین این سرمایه با حفظ شرایط خود، کمی بهتر از گذشته شود اما اگر بخواهد متناسب با ذخایر خود افزایش تولید داشته باشد، به سرمایه بیشتری نیاز دارد.
وی با بیان اینکه طی ۱۰ سال و حتی چهار دهه گذشته عملا سرمایه گذاری قابل توجهی در صنعت نفت و گاز نداشتیم و اگر اکنون گفته می‌شود که با برداشته شدن تحریم‌ها می‌توانیم به تولید قبل بازگردیم، به دلیل تلاشی است که همکاران صنعت نفت با تمام قوا داشته‌ و توانستند وضعیت را حفظ کنند.

بهروزی فر با بیان اینکه بهتر شدن شرایط مستلزم سرمایه‌گذاری، تکنولوژی و مدیریت شرکت‌های بین المللی است، افزود: تا زمانی که امکان استفاده از خدمات بزرگ دنیا را نداشته باشیم، تصور اینکه میزان تولید نسبت گذشته افزایش چشم‌گیری پیدا کند، تقریبا دور از ذهن است.

این کارشناس ارشد حوزه انرژی افزود: اینکه تاکنون توانسته‌ایم ظرفیت تولید سابق را حفظ کنیم، از نظر من یک جهاد اکبر بوده و تلاش زیادی توسط متخصصان صنعت نفت ایران برای این مهم صورت گرفته، اما افزایش تولید بیشتر نیازمند سرمایه‌گذاری است که باید مورد توجه قرار بگیرد.

بهروزی‌فر با اشاره به جایگاه ایران در بازار جهانی گفت: نیازمند سرمایه‌گذاری برای حفظ جایگاه ایران در بازار جهانی هستیم؛ یک زمانی ایران دومین تولیدکننده نفت اوپک بود اما اکنون پنجمین تولیدکننده است که همین موضوع نشان می‌دهد تا چه میزان نیازمند تغییر در شرایط فعلی هستیم.
همچنین مهدی حسینی - کارشناس ارشد حوزه انرژی در این رابطه به ایسنا گفت: هر اقدامی که برای توسعه در این کشور اتفاق بیفتد خوب است اما باید منطقی باشد و تمام ابعاد کار لحاظ شود.
وی با تاکید بر اینکه باید شرکت های E&P ایرانی از نوع شرکت های توتال و دیگران در ایران احداث شود و ما به عنوان یک کشور با ذخایر نفتی بالا باید چنین شرکت هایی را داشته باشیم، تصریح کرد: هرچه بتوانیم شرکت های E&P را در ایران به کار بگیریم و آن ها را حمایت کنیم شاهد اتفاقات خوبی خواهیم بود.

این کارشناس ارشد حوزه انرژی اظهار کرد: توصیه من این است که این شرکت‌ها در کنار شرکت‌های خارجی کار را شروع کنند تا هم یاد بگیرند و هم اعتبار بین المللی پیدا کنند.

حسینی با بیان اینکه تا کنون تحریم ها مانع بوده و ما خودمان نیز محدودیت هایی را در داخل اعمال می کردیم، اظهار کرد: شرکت های E&P باید حمایت شوند و اگر قرارداد های امضا شده این خط را دنبال کنند اتفاق خوبی است.