به گزارش دیوان اقتصاد، از مهم‌ترین اقدامات سازمان فناوری اطلاعات در راستای پیاده‌سازی دولت الکترونیکی، مرکز ملی تبادل اطلاعات یا گذرگاه خدمات دولت است که برای پاسخگویی به تعهدات محوله در برنامه پنجم و آیین‌نامه اجرایی آن و نیز بر اساس ضوابط فنی و اجرایی توسعه دولت الکترونیکی مصوب شورای عالی فناوری اطلاعات به این کار اقدام کرده است.

۱۰ میلیارد تراکنش در مرکز ملی تبادل اطلاعات
یکپارچه‌سازی اطلاعات و خدمات در راستای تحقق نسل جدید توسعه دولت الکترونیک (۲EGOV) نیازمند وجود بستری برای تبادل و به اشتراک‌گذاری داده‌ها، اطلاعات و خدمات است. لازمه تحقق اهداف عالی توسعه دولت الکترونیکی در ایجاد زیرساخت تعامل‌پذیر، پویا و یکپارچه تبادل اطلاعات و خدمات دولت است که در ادبیات این حوزه تحت عناوین مرکز تبادل اطلاعات (NIX) یا گذرگاه خدمات دولت (GSB) شناخته می‌شود.

سازمان فناوری اطلاعات ایران در راستای پاسخگویی به تعهدات محوله در برنامه پنجم توسعه و آیین‌نامه اجرایی آن و نیز بر اساس ضوابط فنی و اجرایی توسعه دولت الکترونیکی مصوب شورای عالی فناوری اطلاعات در ایجاد مرکز ملی تبادل اطلاعات جهت به اشتراک‌گذاری خدمات الکترونیکی بین‌دستگاهی در بستر شبکه ملی اطلاعات اقدام به ایجاد بستر کرد. نتیجه این اقدام انجام تعاملات الکترونیکی بین دستگاهی (G۲G) است که زیرساخت ارائه خدمات دولت به کسب و کارها (C۲G) و ارائه خدمات دولت به شهروندان (B۲G) را فراهم می‌کند.

بستر تبادل داده، اطلاعات و خدمات بین‌ دستگاه‌های اجرایی، زیرساخت استعلام الکترونیکی اطلاعات بین دستگاه‌های اجرایی، قابلیت توسعه ارتباطات الکترونیکی دستگاه‌های اجرایی فارغ از هر گونه ماهیت درونی سامانه‌ها و مکان فیزیکی واحدهای اجرایی دولت، انتقال اطلاعات امن و سریع بین سامانه‌های مختلف در بستر سازمان‌های دولتی از طریق سرویس و تمرکز تبادل اطلاعات در قالب سرویس‌ها در یک بستر واحد که امکان توسعه در سطح ملی و حتی فراملی را فراهم کند، از جمله مهم ترین اهداف مرکز ملی تبادل اطلاعات است

در همین رابطه محمد خوانساری- معاون وزیر ارتباطات در کارگروه تعامل پذیری دولت الکترونیکی کشور- با بیان این که  به اشتراک گذاری اطلاعات، استعلام‌ها و خدمات الکترونیکی بین نهادها و کسب و کارها از اهداف اصلی مرکز ملی تبادل اطلاعات است، در تشریح جزییات عملکرد این مرکز بیان کرد: گذرگاه خدمات دولت الکترونیکی(GSB) که به ارایه خدمات استعلامی میان دستگاه‌های دولتی می‌پردازد، از ابتدای فعالیت خود در سال ۱۳۹۵ تا کنون دارای حدود ۷ میلیارد تراکنش بوده است. این گذرگاه دارای ۳۱۹ دستگاه سرویس گیرنده و ۷۳ دستگاه سرویس دهنده است که در مجموع باعث شکل‌گیری و تبادل استعلام‌های دولتی شده‌اند.

رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران در بخش دیگری از نشست این کارگروه به تبیین عملکرد گذرگاه عمومی خدمات دولت الکترونیکی (PGSB) پرداخت و اظهار کرد: اصلی‌ترین وظیفه گذرگاه عمومی خدمات دولت الکترونیکی، ارایه خدمات سازمان‌های دولتی و بخش‌ خصوصی به یکدیگر است. در این خصوص از آغاز فعالیت PGSB در سال ۱۳۹۸ تا آذر ۱۴۰۱، بیش از ۳ میلیارد و ۶۰۴ میلیون تراکنش ثبت شده است که با مجموع تراکنش‌های ثبت شده در گذرگاه خدمات دولت الکترونیکی به تبادل و ثبت بیش از ۱۰ میلیون و ۵۰۰ میلیون تراکنش در بازه‌های زمانی اشاره شده می‌انجامد.

به گفته وی، گذرگاه عمومی خدمات دولت الکترونیک دارای ۳۵۷ سرویس است. در همین راستا، تعداد ۶۶۵ کسب و کار سرویس گیرنده و ۴۴ دستگاه سرویس دهنده در این گذرگاه به فعالیت می‌پردازند.

در این نشست خوانساری، سامانه ملی احراز هویت و استعلامات یا همان سماوا را پنجره‌ واحد احراز هویت در فضای مجازی دانست و هدف از راه‌اندازی آن را ارایه‌ دسترسی یکپارچه، کنترل و مدیریت شده و در عین حال با واسطه به اطلاعات هویتی پایه عنوان کرد.

رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران گفت: از ابتدای راه‌اندازی سامانه سماوا تا آذرماه امسال، حدود ۱۳ میلیون نفر از طریق این سامانه احراز هویت شده‌اند و تعداد ۹۸ نهاد متکی به سامانه سماوا متصل هستند.

پیش از این هم گفته شده بود در مهرماه سال جاری در گذرگاه خدمات دولت مرکز ملی تبادل اطلاعات که وظیفه‌ی پاسخگویی به استعلامات بین دستگاهی را بر عهده دارد؛ تعداد دستگاه‌های  سرویس‌دهنده از ۷۱ به ۷۳ و دستگاه‌های سرویس‌گیرنده  از ۳۱۱ به  ۳۱۳ دستگاه  و  تعداد سرویس‌ها و متدهای پیاده‌سازی شده به ۱۵۱۶ رسید.

از میان دستگاه‌های سرویس‌دهنده سازمان ثبت احوال کشور، با بیش از ۸۰ میلیون تراکنش(حدود ۳۴ درصد از تراکنش‌ها) طبق روال گذشته در صدر دستگاه‌های سرویس‌دهنده قرار داشت و بعد از آن سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی  به ترتیب در رتبه‌های بعدی  قرار داشتند.

از سوی دیگر تا پایان مهرماه، از میان دستگاه متصل به مرکز ملی تبادل اطلاعات به ترتیب وزارت کشور، وزارت وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بیشترین استفاده را از خدمات GSB داشته‌اند. همچنین در بین پرکاربردترین خدمات، بیشترین تراکنش‌ها مربوط به استعلام هویتی سازمان ثبت احوال کشور، سرویس شاهکار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، سرویس استعلام خدمت واکسیناسیون و سرویس استعلام واکسن وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی  بوده است. در مجموع تعداد تراکنش‌های مبادله شده در هفت ماه گذشته  به بیش از  یک میلیارد و هفتصد میلیون تراکنش رسید که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، بیش از ۸۰ درصد رشد داشته است.