به گزارش دیوان اقتصاد، سعیدرضا عاملی که در ارتباط با سخنرانی رهبر حکیم انقلاب اسلامی و رییس جمهور در دیدار اخیر با مسوولان نظام جمهوری اسلامی ایران با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا سخن می گفت، سرمایه انسانی، فناوری های نوین و افزایش بهره‌وری را سه منبع به هم پیوسته افزایش «رشد اقتصادی» کشور دانست.

وی با بیان اینکه، رشد اقتصادی مهمترین شاخص پیشرفت، تولید، اشتغال، بهروری و آسایش مردم به شمار می رود، افزود: رشد اقتصادی منعکس کننده حجم اقتصاد یک کشور است که در مقایسه با دوره خاص دیگر اندازه‌گیری می شود.

عاملی گفت: همچنین رشد اقتصادی منعکس کننده حجم فعالیت صنایع خلاق و تولید، میزان نیروی انسانی به کار گرفته شده، حجم و سطح استفاده از منابع طبیعی و سطح استفاده از فناوری به خصوص فناوری‌های جدید است که در سرعت و میزان بهره‌وری اثرگذار هستند.

رشد اقتصادی سال ۱۴۰۲ میزان بیکاری را به میزان چشمگیری کاهش داد

استاد گروه ارتباطات و مطالعات ایران دانشگاه تهران با اشاره به اینکه، رییس جمهور محترم در این دیدار اعلام کردند رشد اقتصادی در سال ۱۴۰۲ به چهار درصد رسیده و امکان رساندن این رشد به هشت درصد نیز وجود دارد، افزود: همین رشد اقتصادی سال ۱۴۰۲ میزان بیکاری را به صورت چشمگیری کاهش داده و آن را به نرخ یک رقمی رسانده است به طوری که به شکل عملی در بازار کار با کمبود نیروی کار مواجه شده ایم.

عاملی اظهار داشت: افزایش نرخ رشد اقتصادی هنگامی که با بهره وری بالا همراه می شود، منعکس کننده این واقعیت است که این مهم با فناوری‌های اثرگذار بر بهره وری حضور معناداری پیدا کرده است.

جهش بزرگ در تولید با سرمایه انسانی و بهره‌گیری از فناوری‌های جدید

این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه بیان کرد: همانطور که رهبر معظم انقلاب نیز اشاره کردند، جمهوری اسلامی ایران یک درصد جمعیت جهان و به لحاظ سرزمینی ۱.۱ درصد مساحت و هفت درصد منابع طبیعی جهان را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که از سرمایه انسانی پویا و قدرتمندی نیز برخوردار است.

عاملی گفت: ما در تولید علم جهان از سهم ۲ درصدی در منابع کیفی و اندیکس های مهم جهانی برخوردار هستیم و بسیاری از شرکت های مهم که جزو ۱۰ شرکت اول جهان به شمار می روند، از سرمایه متخصصان ایرانی بهره مند هستند.

وی معتقد است: سرمایه انسانی جمهوری اسلامی ایران همراه با در اختیار داشتن منابع طبیعی گسترده استفاده نشده، می تواند با بهره‌گیری از فناوری های جدید، انقلابی بزرگ و جهشی چشمگیر در تولید رقم بزند.

رییس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی و عضو شورای عالی فضای مجازی و شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد: هم اکنون کشور نیازمند افزایش حجم تولید ناخالص ملی است.

وی با اشاره به اینکه، بر اساس داده های صندوق بین المللی پول، حجم اقتصاد جهان در سال ۲۰۲۳، بر مبنای تولید ناخالص جهان، ۱۰۵ تریلیون دلار بوده است، افزود: با وجود اینکه در بعضی شاخص های علم و فناوری جایگاه جمهوری اسلامی ایران جزء ۲۰ کشور اول جهان است، اما تولید ناخالص ملی ما ۳۵۰ میلیارد دلار بوده که سهم ۲۵ صدم یک درصد را به خود اختصاص داده است.

استاد گروه ارتباطات و مطالعات ایران دانشگاه تهران ادامه داد: این عدد از تناسب لازم با وسعت جغرافیایی، سهم منابع طبیعی کشور و سهم منابع انسانی جمهوری اسلامی ایران و سایر ظرفیت های ملی برخوردار نیست.

وی با بیان اینکه، دو کشور آمریکا و چین در مجموع با ۴۴.۶۵ درصد رتبه اول و دوم تولید ناخالص ملی جهان را به خود اختصاص داده اند، افزود: در واقع می توان گفت هفت کشور نخست جهان یعنی آمریکا، چین، آلمان، ژاپن، هند، انگلیس و فرانسه بیش از ۶۰ درصد حجم درآمد ملی جهان در سال ۲۰۲۳ را از آن خود کرده اند.

برای دستیابی به رشد اقتصادی چه باید کرد؟

عاملی همچنین در پاسخ به این سوال که برای رسیدن به رشد اقتصادی هشت درصدی به چه عواملی باید بیشتر توجه کرد و چه حوزه هایی تقویت کننده هستند و نقاط با توانش بالای اثرگذاری برای دستیابی به این مهم محسوب می شوند، اظهار داشت: در پاسخ به هر دو سئوال باید گفت که چهار عامل زیرساختی بر همه حوزه های تولید و البته پیشرفت اثرگذارند.

وی افزود: این عوامل به ترتیب اهمیت شامل سرمایه انسانی متخصص و نخبه، فناوری‌های نوین، عوامل تشدیدکننده بهره‌وری و استفاده از منابع استفاده نشده تولید ملی هستند.

استاد گروه ارتباطات و مطالعات ایران دانشگاه تهران با بیان اینکه، بر اساس آمار اعلامی موسسه برنامه ریزی آموزش عالی، تا سال ۱۳۹۷ تعداد کل فارغ التحصیلان ۱۳ میلیون و ۱۵۰ هزار نفر بوده است و سالیانه بطور متوسط ۷۰۰ هزار فارغ التحصیل جدید دانشگاهی داریم، افزود: با این نگاه، سرمایه انسانی دانشگاهی ما از ظرفیت حدود ۱۶ و نیم میلیون نفر برخوردار است.

وی گفت: اگر ارزش هر نیروی انسانی تحصیل کرده را بطور متوسط یک میلیون دلار فرض کنیم، ارزش سرمایه انسانی ایران ۱۶.۵ تریلیون دلار است. البته با این ملاحظه که رهبر حکیم انقلاب فرمودند و شواهد زیادی بر آن دلالت دارد "متوسط هوش ایرانی، از متوسط هوش جهان بسیار بالاتر است".

عاملی اظهار داشت: در این بین ۲۴ درصد این سرمایه در رشته های فنی مهندسی هستند و نزدیک به ۴۸ درصد در رشته های علوم اجتماعی، علوم انسانی، هنر و مابقی در سایر علوم که مزیت جمعیت ۳۵ میلیونی گروه سنی ۱۵ تا ۴۰ سال را نیز باید به آن اضافه کرد.

وی با تاکید بر اینکه، جامعه فارغ التحصیلان دانشگاهی در رشته های مختلف، ظرفیت بزرگی برای رشد اقتصادی و پیشرفت کشور هستند که در کنار منابع انسانی کارگری، حرفه ای و مهارتی می توانند نقش آفرینی بزرگی برای رشد اقتصادی کشور داشته باشند، افزود: به نظر می رسد به میزانی که سرمایه گذاری بیشتر در بخش منابع انسانی صورت گیرد، با ضریب بالاتری خلق سرمایه ملی را به دنبال خواهد داشت.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه، طبق آمارهای رسمی شرکت آرمکو، عربستان سعودی با درآمد ۲۴۷ میلیارد دلار در رتبه اول بالاترین درآمدهای شرکت های مهم جهان قرار دارد و بعد از آن بسیار از شرکت های مرتبط با فناوری های نوین قرار دارند، افزود: بطور حتم سرمایه منابع طبیعی خام جمهوری اسلامی ایران با بازآفرینی می تواند زیست بوم فناوری بزرگی در عرصه منابع انرژی، منابع آبخیزداری و منابع زیست محیطی کشاورزی و دامپروری و منابع معدنی بسیار گسترده را فراهم کند.

وی ادامه داد: این به مراتب از درآمد ملی شرکت های اول جهان بالاتر خواهد شد و در این مسیر بروکراسی زدایی از سیستم و کاهش فرآیندهای ملال آور یک اصل اساسی برای پیشرفت محسوب می شود.

نقش کلیدی فناوری‌های نوین در افزایش حجم سرمایه

استاد گروه ارتباطات و مطالعات ایران دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه، فناوری های نوین نقش کانونی و کلیدی در افزایش حجم سرمایه های یک کشور دارند، افزود: امروز فناوری های نوین پیوند اقتصادی با تعداد کاربران اینترنت برقرار می کنند. لذا حجم ارزش افزوده اقتصادی آنها از نسبت معناداری با جمعیت بیش از ۶ میلیاردی کاربران اینترنت برخوردار است.

عاملی ادامه داد: به طور مثال شرکت اپل با ۱۱۴ میلیارد دلار، مایکروسافت با ۹۵.۲ میلیارد دلار و آلفابیت با ۷۸.۷۸ میلیارد دلار درآمد، جزو بالاترین شرکت ها به لحاظ درآمد در حوزه فناوری های نوین در سال ۲۰۲۳ معرفی شده اند.

وی با بیان اینکه، منطق بهره‌وری که رابطه ای است بین داده و ستانده، میزان بهره وری فناوری های نوین را در مقایسه با سایر فناوری ها به صورت خیره کننده ای تغییر داده است، افزود: به طوری که ارزش سرمایه شرکت هایی همچون آمازون و آلفابیت را به بالای سه تریلیون دلار رسانده است.

حجم اقتصاد دیجیتال ایران نیازمند تحول بنیادین

عضو شورای عالی فضای مجازی همچنین با بیان اینکه، امروز حجم اقتصاد دیجیتال جمهوری اسلامی نیازمند یک تحول بنیادین است، افزود: بر اساس آخرین آمار رسمی، حجم کل اقتصاد رقومی (دیجیتال) کشور ۳۰ میلیارد دلار و نسبت به کل حجم اقتصاد کشور، ۶ درصد است.

عاملی ادامه داد: این در حالی است که با وجود آنکه ایران طبق آمار، دارای جمعیتی بالغ بر ۸۷.۵ میلیون نفر است که نسبت به جمعیت جهانی ۸.۱ میلیارد نفری ۱.۱ درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد. از سوی دیگر، رقم کل اقتصاد رقومی (دیجیتال) جهان ۱۶.۶ تریلیون دلار است که با توجه به سه آمار فوق، سهم نسبی ایران از اقتصاد رقومی (دیجیتال) باید ۱۸۲ میلیارد دلار باشد، اما تاکنون فقط ۱۶.۵ درصد سهم واقعی ایران محقق شده است.

وی اظهار داشت: بدیهی است مساله تحریم و محدودسازی ارتباطات بین المللی در همه عرصه‌ها، عامل مهم بازدارنده رشد اقتصادی کشور است. ضمن اینکه شرایط تحریم در این سال ها موجب شده که استحکام منابع اقتصاد ملی و خوداتکایی تقویت شود و حلقه هایی از تعامل بین المللی با کشورهای هم‌سو را به دنبال داشته باشد.

این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه،، تقویت تعاملات بین المللی و پرهیز از پدیده "خود تحریمی" باید به شکل جدی مورد توجه قرار گیرد، افزود: ما در دو عرصه مهم گردشگری و ارتباطات بین المللی علمی که بخش اصلی دیپلماسی عمومی یا سیاست خارجی دوم را تشکیل می دهد، باید تسهیل گری کرده و همه موانع جدی ارتباطات بین المللی را در این عرصه ها با حفظ ارزش های اسلامی و انقلابی برطرف کنیم.

وی گفت: با تجربه تاریخی روشن شده است که به دلیل سیاه نمایی های گسترده که در مورد انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی ایران، تشیع و جبهه انقلاب صورت گرفته است، با گسترش روابط و ارتباطات بین المللی، شاهد کاهش اختلال های ناشی از این چهار هراس ساختگی یعنی اسلام هراسی، ایران هراسی، شیعه هراسی و انقلابی هراسی خواهیم بود.

عاملی معتقد است: بطور حتم تخصص گرایی عمیق ترین بنیان عدالت گرایی است و عدالت در جامعه پیچیده امروز بدون تخصص گرایی محقق نمی شود.

وی ادامه داد: از سوی دیگر تخصص گرایی منهای عدالت گرایی موجب رشد جهان سرمایه داری و افزایش فاصله فقیر و غنی می شود؛ بنابراین نیازمندیم با رویکرد اسلامی و الهی هر دوسوی عدالت گرایی همراه با تخصص گرایی و تخصص گرایی با رویکرد عدالت گرایی را مورد توجه کانونی قرار دهیم.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار امیدواری کرد که با ظهور عدالت گستر جهانی حضرت مهدی (عج)، طعم شیرین جامعه اسلامی و تمدن نوین اسلامی را شاهد باشیم و این مسیر در پیروی از پرچم دار انقلاب اسلامی، رهبر حکیم انقلاب تحقق پذیر است.

وی تاکید کرد: باید به راهبردهای ملی و جهانی رهبر معظم انقلاب توجه کرده و با ایجاد فرهنگ کار و افزایش همت و تلاش خلاءهای موجود را بر طرف کنیم و میزان تولید ناخالص ملی کشور را در یک دوره زمانی پنج ساله به جمع ۱۰ کشور اول جهان برسانیم.