به گزارش دیوان اقتصاد، رشد اقتصادی یکی از شاخص‌های کلیدی اقتصاد است که هم از طرف مرکز آمار و هم از طرف بانک مرکزی محاسبه و اعلام می‌شود. پیش‌تر، بانک مرکزی نرخ رشد اقتصادی بهار را اعلام کرده بود. هم‌اکنون، مرکز آمار نیز این اطلاعات را به روز رسانی کرده است.

طبق اعلام مرکز آمار، رشد اقتصادی به روش ارزش‌افزوده در مقایسه با زمستان سال 1402 افزایش یافته است. این نرخ به روش هزینه‌ای نیز رفتار مشابهی داشته و نسبت به زمستان سال قبل بالاتر رفته است.

از میان اجزای ارزش‌افزوده، بالاترین رشد اقتصادی مربوط به «نفت» و کمترین رشد مربوط به «صنعت و معدن» بوده است. از میان اجزای هزینه نیز بالاترین و پایین‌ترین رشد به «صادرات» و «تشکیل سرمایه در ساختمان» تعلق دارد.

کیک اقتصاد بهار 1403 به روایت ارزش‌افزوده
برای محاسبه رشد اقتصادی دو روش پرکاربرد وجود دارد که به آن‌ها روش «ارزش‌افزوده» و «هزینه‌ای» گفته می‌شود. در روش ارزش‌افزوده، کل اقتصاد به چند بخش اصلی تقسیم می‌شود و ارزش مازادی که در یک فصل در این بخش‌ها تولید شده محاسبه می‌شود. مجموع این ارزش‌ها، حجم اقتصاد ایران در فصل موردنظر را می‌‌سازد. 

طبق گزارش مرکز آمار، حجم کیک اقتصاد ایران به قیمت‌های ثابت سال 1400 در بهار 1403 به 2 هزار و 417 هزار میلیارد تومان رسیده است. این رقم، به روش ارزش‌افزوده محاسبه شده و نفت نیز در آن جای گرفته است. اگر ارزش تولید نفت از آن خارج شود، حجم اقتصاد ایران در بهار امسال بدون نفت به یک هزار و 802 هزار میلیارد تومان می‌رسد. با محاسبه رشد این ارقام در بهار 1403 نسبت به بهار 1402، رشد اقتصادی بهار محاسبه می‌شود.

بررسی رشد در بخش‌های مختلف اقتصاد نشان می‌دهد رشد اقتصادی در بهار امسال نسبت به زمستان سال گذشته با افزایش مواجه شده است. این رشد تنها در بخش «صنعت و معدن» نسبت به زمستان کاهش یافته و سایر بخش‌های اقتصاد با افزایش رشد در بهار مواجه شده‌اند.

رشد اقتصادی در بخش کشاورزی در بهار سال جاری به ۲.۳ درصد رسیده است. این درحالی است که رشد اقتصادی این بخش در زمستان سال گذشته معادل ۱.۶ درصد بوده است. رشد اقتصادی در بخش کشاورزی ارتباط مستقیم با وضعیت آب و هوایی دارد لذا دلیل افزایش رشد اقتصادی در این بخش را نمی‌توان به افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی نسبت داد.

صنعت یکی دیگر از بخش‌های اقتصاد است که در سال جاری با کاهش رشد مواجه شده است. به عبارتی شتاب افزایش تولید در این بخش کاهش پیدا کرده است. آمارها نشان می‌دهد رشد اقتصادی بخش صنعت (بدون در نظر گرفتن نفت) از ۳.۱ درصد در زمستان ۱۴۰۲ به سطح ۲.۴ درصدی در بهار امسال رسیده است.

بخش نفت در بهار امسال با جهش ۱.۷ واحد درصدی مواجه شده است. آمارها نشان می‌دهد بخش نفت که  یکی از کلیدی‌ترین بخش‌ها در اقتصاد ایران است رشد ۱۰.۲ درصدی را در بهار امسال تجربه کرده است. این رشد نشان می‌دهد میزان تولید نفت در بهار امسال ۱۰.۲ درصد نسبت به بهار سال گذشته افزایش یافته است.

در نهایت بخش خدمات قرار گرفته که رشد اقتصادی ۳.۱ درصدی را در بهار داشته است. این درحالی است که رشد بخش خدمات در زمستان سال گذشته معادل ۲.۴ درصد بوده است.

تغییرات تولید در تمامی بخش‌های اقتصادی در نهایت باعث شده رشد اقتصادی در بهار امسال به ۴.۶ درصد برسد که نسبت به رشد اقتصادی در زمستان سال گذشته ۰.۶ واحد درصد افزایش یافته است.

افزایش جزئی رشد اقتصادی به روش هزینه‌ای
داده‌های مرکز آمار حاکی از آن است که رشد اقتصادی به روش هزینه نیز نسبت به زمستان افزایش یافته است. در این روش به زبان ساده فرض می‌شود که تمام تولیدات خلق شده در اقتصاد در طول یک فصل توسط یکی از بخش‌ها و فعالان اصلی اقتصاد خریداری شده است. بنابراین، جمع هزینه‌های هر فعال عمده اقتصادی در طول یک فصل می‌تواند برابر با ارزش تولیدات خلق شده در آن فصل باشد.

رشد اقتصادی به روش هزینه‌ای از 4.5 درصد در زمستان سال قبل به 4.8 درصد در بهار سال جاری افزایش یافته است. از میان اجزای اصلی این روش، بالاترین رشد 7.6 درصد و مربوط به «صادرات کالا و خدمات» بوده است. در مقابل، کمترین رشد به ثبت رسیده 2.2 درصد است که مربوط به «تشکیل سرمایه در ساختمان» می‌شود. رشد «هزینه نهایی خصوصی» که به بیان ساده نمایانگر رشد مخارج خانوارها و بخش خصوصی است نسبت به زمستان سال قبل کاهش یافته و از 2.8 درصد به 2.3 درصد رسیده است. با این که رشد اغلب اجزای هزینه در بهار امسال نسبت به زمستان کمتر بوده اما به نظر می‌‌رسد به دلیل رشد بالای صادرات کالا و خدمات، کل رشد اقتصادی به روش هزینه‌ای نسبت به زمستان بالاتر رفته است.