به گزارش دیوان اقتصاد، صنعت سرمایه خصوصی همواره به عنوان یکی از پویاترین حوزه‌های مالی و اقتصادی جهان شناخته شده است که تأثیر مستقیمی بر توسعه کسب‌وکارها و رشد اقتصادی در مناطق مختلف دارد. با این حال، این صنعت در سال‌های اخیر با چالش‌های کم‌سابقه‌ای مواجه شد که منجر به تردیدهای بسیاری در خصوص آینده آن گردید. سال ۲۰۲۴ اما نقطه عطف مهمی برای این صنعت بود؛ سالی که در آن صنعت سرمایه خصوصی توانست بار دیگر توانایی منحصربه‌فرد خود در مقابله با شرایط دشوار و بازگشت به مسیر رشد و شکوفایی را به اثبات برساند. در این گزارش، تحولات برجسته صنعت سرمایه خصوصی در سال ۲۰۲۴ از جنبه‌های مختلف، از جمله روندهای مالی، استراتژی‌های شرکای عمومی و وضعیت منطقه‌ای به طور عمیق بررسی خواهد شد.

سال ۲۰۲۴ برای صنعت سرمایه خصوصی در جهان نقطه عطف بسیار مهمی محسوب می‌شود. این صنعت در چند سال گذشته با مجموعه‌ای از چالش‌ها و موانع پیچیده روبه‌رو بود که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به کاهش شدید فعالیت‌های سرمایه‌گذاری، بی‌ثباتی اقتصادی، تورم بالا و چالش‌های ژئوپلیتیکی اشاره کرد. اما با ورود به سال ۲۰۲۴، نشانه‌هایی از احیا، رشد مجدد و بازیابی در این صنعت به وضوح قابل مشاهده است.

از دید کلی و ظاهری، شاید شرایط آنقدر هم امیدوارکننده به نظر نرسد؛ تأمین سرمایه صندوق‌های سنتی سرمایه‌گذاری با کاهشی حدود ۲۴ درصدی مواجه شد و برای سومین سال متوالی روند نزولی داشت. با این حال، وقتی به عمق تغییرات این صنعت نگاه می‌کنیم، تحولاتی مثبت و قابل توجهی به چشم می‌خورند که نویددهنده بازگشتی قدرتمندانه به شرایط مطلوب هستند.

یکی از واضح‌ترین نشانه‌های این تغییر مثبت، افزایش قابل توجه پرداخت‌ها یا توزیع‌ها به شرکای محدود بوده است. برای اولین بار پس از سال ۲۰۱۵، توزیع‌ها از فراخوان سرمایه فراتر رفتند. این امر بیانگر افزایش نقدشوندگی و ایجاد رضایت بیشتر در میان سرمایه‌گذاران بوده است. در یک نظرسنجی جامع توسط شرکت مشاوره‌ای مک‌کنزی مشخص شد که طی سه سال اخیر، اهمیت شاخص «توزیع نسبت به سرمایه پرداخت‌شده» برای سرمایه‌گذاران بیش از دو برابر افزایش یافته است؛ امری که اهمیت نقدشوندگی و بازگشت سریع سرمایه را به خوبی نشان می‌دهد.

از منظر حجم معاملات، سال ۲۰۲۴ نیز شاهد تحولات قابل توجهی بود. در این سال، ارزش کل معاملات در صنعت سرمایه خصوصی با رشدی حدود ۱۴ درصدی به بیش از ۲ تریلیون دلار رسید و سومین رکورد تاریخی صنعت را ثبت کرد. در این بین، معاملات بزرگ‌تر از ۵۰۰ میلیون دلار نقش پررنگی ایفا کردند و این امر نشان‌دهنده بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران بزرگ و افزایش تمایل آن‌ها به فعالیت مجدد در این بازار است. همچنین، فضای مالی و اقتصادی در سال ۲۰۲۴ به مراتب بهتر از سال‌های گذشته شد. نرخ بهره که در دو سال گذشته به‌شدت افزایش یافته بود، در این سال به طور محسوسی کاهش یافت و در نتیجه، هزینه‌های تأمین مالی نیز کاهش یافتند. هرچند این هزینه‌ها هنوز کمی بالاتر از میانگین تاریخی قرار دارند، اما این کاهش نسبی تأثیر مثبت و قابل توجهی بر ارزش‌گذاری شرکت‌ها و تمایل سرمایه‌گذاران برای انجام معاملات داشته است.

شرایط بهبود یافته اقتصادی در مقایسه با سال‌های قبل از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳، افزایش قابل توجه نرخ بهره (بیش از ۵۰۰ واحد پایه در ایالات متحده)، تورم سرسام‌آور و بی‌ثباتی سیاسی، محیط بسیار دشواری را برای سرمایه‌گذاری ایجاد کرده بود. اما در سال ۲۰۲۴، با بهبود نسبی این شرایط، آرامش بیشتری در بازار مشاهده شد و فرصت مناسبی برای جذب سرمایه فراهم آمد.

نکته قابل توجه دیگر در این سال، تصمیم حدود ۳۰ درصد از سرمایه‌گذاران برای افزایش تخصیص سرمایه خود به بازار سرمایه خصوصی بود. این تصمیم بر مبنای عملکرد تاریخی بهتر این صنعت نسبت به بازارهای عمومی مانند شاخص S&P 500 گرفته شد؛ واقعیتی که بار دیگر جذابیت بلندمدت این حوزه را تأیید می‌کند.

شرکای عام نیز در سال ۲۰۲۴ به‌طور چشمگیری فعال و نوآور ظاهر شدند. آن‌ها با رویکردهایی جدید، تلاش کردند سرمایه تحت مدیریت خود را افزایش دهند. در این مسیر، استفاده از ساختارهای سرمایه‌گذاری جایگزین مانند حساب‌های برنامه‌ریزی‌شده جداگانه و سرمایه‌گذاری‌های مشترک رواج بیشتری یافت. این اقدامات باعث شدند شرکای عمومی به منابع مالی متنوع‌تری دسترسی پیدا کنند و به تبع آن، انعطاف مالی و عملیاتی آن‌ها افزایش یابد.

همچنین شرکای عمومی توجه بیشتری به سرمایه‌گذاران خرد و افراد ثروتمند داشتند و با ارائه فرصت‌های سرمایه‌گذاری جذاب‌تر، موفق به جذب این دسته از سرمایه‌گذاران شدند. این رویکرد باعث شد شرکای عمومی بتوانند از نظر مالی ثبات بیشتری پیدا کرده و در مواجهه با نوسانات بازار مقاومت بیشتری داشته باشند.

علاوه بر این، آن‌ها از ابزارهای مالی نوینی برای پاسخ به نیاز نقدشوندگی سرمایه‌گذاران استفاده کردند و این امر در تقویت روابط با سرمایه‌گذاران و حفظ آن‌ها مؤثر بود. به طور کلی، این نوآوری‌ها و تغییرات استراتژیک نشان‌دهنده توانایی بالای شرکای عمومی در تطبیق با شرایط بازار و پاسخگویی به نیازهای متغیر سرمایه‌گذاران است.

افزایش تقاضا برای نقدشوندگی همچنین باعث رشد قابل توجه ساختارهای نوینی مانندContinuation Vehicle  و معاملات عمومی به خصوص به‌ویژه در اروپا شد. این نوع معاملات به تنهایی در اروپا رشدی معادل ۶۵ درصد را تجربه کردند و نقش مهمی در تحولات این بازار ایفا کردند.

از منظر جغرافیایی، صنعت سرمایه خصوصی در سال ۲۰۲۴ تغییرات چشمگیری را در مناطق مختلف جهان تجربه کرد. در آمریکای شمالی، بازار رشدی قوی و مستمر را نشان داد. ارزش دارایی‌های تحت مدیریت به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافت که عمدتاً به دلیل بهبود محیط اقتصادی، کاهش نرخ تورم و ثبات در نرخ بهره بود؛ عواملی که سرمایه‌گذاران را به بازگشت فعالانه به بازار تشویق کرد. زیرساخت‌های مالی مستحکم، همراه با ثبات مقرراتی و افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران، این رشد را بیش از پیش تقویت نمود.

اروپا نیز شاهد رشد قابل توجهی بود، به‌ویژه در زمینه معاملات عمومی به خصوصی، که تنها در این بخش حدود ۶۵ درصد رشد به ثبت رسید. این افزایش چشمگیر نشان‌دهنده بازگشت اعتماد و خوش‌بینی سرمایه‌گذاران نسبت به بازارهای اروپایی است. همچنین در اروپا استقبال بیشتری از ساختارهای مالی نوآورانه مانند Continuation Vehicles صورت گرفت که برای تأمین نقدشوندگی بهتر و انعطاف بیشتر برای سرمایه‌گذاران طراحی شده‌اند. این ساختارها در میان سرمایه‌گذاران اروپایی که به دنبال مدیریت مؤثر نقدینگی و حفظ سرمایه‌گذاری در دارایی‌های پربازده هستند، محبوبیت زیادی یافته است.

در مقابل، وضعیت در آسیا اندکی پیچیده‌تر بود. فعالیت‌های سرمایه‌گذاری مخاطره‌پذیر در این منطقه با چالش‌هایی روبرو شد و ارزش دارایی‌های تحت مدیریت آن ۵.۵ درصد کاهش یافت. این افت عمدتاً ناشی از عملکرد ضعیف چین بود که به دلیل رکود اقتصادی، ابهامات نظارتی و تنش‌های ژئوپلیتیکی تحت تأثیر قرار گرفت. با وجود این عقب‌نشینی در سرمایه‌گذاری خطرپذیر، سایر بخش‌های سرمایه خصوصی در آسیا مانند سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و بخش‌های صنعتی، نشانه‌هایی از ثبات و رشد تدریجی را نشان دادند. کشورهایی مانند هند، کره جنوبی و کشورهای جنوب شرق آسیا سطح سرمایه‌گذاری باثباتی را حفظ کردند و چشم‌اندازی متنوع‌تر در این منطقه ایجاد نمودند.

بازارهای نوظهور نیز شرایط متفاوتی را تجربه کردند. مناطقی مانند خاورمیانه از بهبود چارچوب‌های نظارتی و افزایش شفافیت بازار بهره‌مند شده و توانستند سرمایه بیشتری جذب کنند. در خاورمیانه، به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری‌های مالی، فعالیت چشمگیری صورت گرفت که ناشی از سیاست‌های پیشرو دولت‌ها و حمایت قوی نهادهای مالی از نوآوری بود.

آمریکای لاتین نیز موفق شد جریان‌های سرمایه‌گذاری بیشتری را جذب کند که ناشی از اقدامات اقتصادی ثبات‌بخش در کشورهای کلیدی مانند برزیل و مکزیک بود. سرمایه‌گذاری‌ها عمدتاً بر بخش‌های فناورانه، بازارهای مصرفی و پروژه‌های زیرساختی پایدار تمرکز داشتند که نشان‌دهنده علاقه سرمایه‌گذاران برای استفاده از ظرفیت‌های رشد بلندمدت در این مناطق است. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در بازار سرمایه خصوصی، انباشت زیاد شرکت‌هایی است که هنوز به مرحله خروج  نرسیده‌اند. دوره نگهداری این شرکت‌ها به طور متوسط به ۶.۷ سال رسیده که بالاتر از میانگین تاریخی این صنعت است. این مسئله باعث افزایش معاملات بین اسپانسرها شده است. در مقابل، عرضه‌های اولیه عمومی به عنوان یک مسیر خروج همچنان با مشکلاتی مواجه بوده و چندان مورد استقبال قرار نگرفته‌اند.

بازار ثانویه نیز در پاسخ به نیاز نقدینگی سرمایه‌گذاران رشد چشمگیری داشته و در سال ۲۰۲۴ ارزش معاملات در این بازار به رقم بی‌سابقه ۱۶۲ میلیارد دلار رسید. این امر نشان‌دهنده نقش حیاتی بازار ثانویه در حفظ نقدینگی و ثبات در این صنعت است.

از منظر عملیاتی نیز شرکت‌های پورتفولیو اقدامات مهمی را برای بهبود عملکرد داخلی و افزایش ارزش خود انجام دادند. در این زمینه، تملک افزایشی نیز سهم قابل توجهی را به خود اختصاص دادند و حدود ۴۰ درصد از کل ارزش معاملات سال را تشکیل دادند.

به طور کلی، صنعت سرمایه خصوصی در سال ۲۰۲۴ نه تنها موفق به عبور از دوره‌ای پر از تلاطم و چالش‌های اقتصادی و سیاسی شد، بلکه با بهره‌گیری از نوآوری‌ها و انعطاف‌پذیری بالا، قدرت خود را در سازگاری با تغییرات و پاسخ به نیازهای متنوع سرمایه‌گذاران به اثبات رساند. بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران، افزایش چشمگیر معاملات و بهبود شرایط مالی و اقتصادی نشان می‌دهد که صنعت سرمایه خصوصی همچنان یک کلاس دارایی حیاتی و جذاب است که می‌تواند نقش کلیدی در رشد اقتصادی جهان ایفا کند. با توجه به دستاوردهای قابل توجه سال ۲۰۲۴، می‌توان پیش‌بینی کرد که در سال‌های آینده این صنعت همچنان مسیر پیشرفت و توسعه خود را با قدرت ادامه خواهد داد و با ایجاد فرصت‌های جدید و نوآوری‌های بیشتر، زمینه‌ساز پایداری و رونق بلندمدت اقتصادی خواهد شد.