به گزارش دیوان اقتصاد، در صدر این فهرست، چین با استفاده از خلأ برندهای بزرگ جهانی، جایگاه ویژه‌ای در بازار ایران یافته؛ جایگاهی که اکنون خودرو را به کالای اصلی مبادله میان دو کشور تبدیل کرده است.

مدل تهاتر به جای دلار

در پی محدودیت‌های شدید بانکی و مسدود شدن مسیرهای نقل‌وانتقال ارزی، طرفین به روش تهاتر روی آورده‌اند. ایران منابعی مانند نفت، میعانات گازی، محصولات پتروشیمی و بخشی از مواد معدنی خود را در اختیار شرکت‌های چینی قرار می‌دهد و در مقابل، محموله‌های خودرو وارد کشور می‌شود.

این تبادلات بدون استفاده از سیستم سوئیفت انجام می‌شود و ارزش معاملات بر پایه توافق‌های دوجانبه‌ای تعیین می‌گردد که جزئیات آن‌ها معمولاً علنی نمی‌شود.

بازاری در اختیار یک بازیگر

برای ایران، این مدل بیشتر به راهکاری موقت برای تأمین نیازها شباهت دارد؛ اما کاهش تنوع محصولات و نبود رقابت، خطر تثبیت وابستگی را افزایش می‌دهد.

نگرانی‌ها و پیامدها

کارشناسان اقتصادی نسبت به آثار بلندمدت این روند هشدار می‌دهند. وابستگی به یک تأمین‌کننده واحد می‌تواند به تعیین یک‌جانبه قیمت‌ها، افت کیفیت محصولات و خروج بی‌برگشت منابع ملی منجر شود.
در حالی‌که تحریم‌ها همچنان فشار سنگینی بر اقتصاد کشور وارد می‌کنند، چین با دست باز قواعد بازی را می‌نویسد و ایران بیش از آنکه شریک برابر باشد، در نقش تأمین‌کننده دائمی ظاهر می‌شود.