به گزارش دیوان اقتصاد، در شرایطی که رکود نسبی در بازار سرمایه و کاهش قدرت خرید خانوارها فشار زیادی بر طبقه متوسط و بنگاه‌های کوچک وارد کرده، بانک ملی ایران با اجرای طرح «تسهیلات اعتبار ملی» گامی مؤثر برای تحریک تقاضای هدفمند، پشتیبانی از مشاغل خرد و تقویت گردش مالی خانوارها برداشته است.
این طرح که تا سقف ۷۰۰ میلیون تومان (۷ میلیارد ریال) و به‌صورت کاملاً غیرحضوری از طریق اپلیکیشن بام ارائه می‌شود، یکی از نوآورانه‌ترین مدل‌های تأمین مالی خرد در نظام بانکی کشور به‌شمار می‌رود.

اعتبار ملی چیست و چه تفاوتی با وام‌های سنتی دارد؟
«اعتبار ملی» نوعی تسهیلات مبتنی بر میانگین کارکرد روزانه حساب مشتری است. در این مدل، بانک به‌جای وثیقه‌های سنگین، رفتار مالی و خوش‌حسابی مشتری را معیار پرداخت قرار می‌دهد.
به بیان ساده، هرچه مانده و گردش حساب مشتری بیشتر باشد، سقف اعتبار قابل دریافت نیز تا حداکثر ۷۰۰ میلیون تومان بالاتر خواهد بود‌.
این شیوه، نه‌تنها از نظر ارزش اسمی نسبت به الگوهای پیشین برتری دارد، بلکه از نظر ساختار وثایق، مدت بازپرداخت و نرخ سود، با رویکردی تسهیل‌گرانه و کنترل‌شده از منظر ریسک بانکی طراحی شده است.
 

ثبت و دریافت کاملاً دیجیتال؛ بدون چک، بدون سفته
تمام مراحل دریافت تسهیلات اعتبار ملی بدون مراجعه به شعب بانک انجام می‌شود. مشتری فقط کافی است در اپلیکیشن بام مراحل زیر را طی کند:
ثبت امضای دیجیتال توسط وام‌گیرنده و ضامن در اپ بام
افتتاح حساب کوتاه‌مدت اعتبار ملی
ثبت درخواست وام (حداقل ۳۰ روز پس از افتتاح حساب)
معرفی ضامن و تأیید ضمانت به‌صورت آنلاین
انتظار برای بررسی و واریز وجه
در این طرح، نیازی به ارائه چک، سفته یا گواهی کسر از حقوق وجود ندارد. تنها شرط، اعتبارسنجی دیجیتال مشتری و ضامن است.
پرداخت وام نیز در پنج نوبت روزانه (ساعت‌های ۶، ۱۰، ۱۵، ۱۸ و ۲۲) از سوم تا بیست‌وهشتم هر ماه انجام می‌شود تا نظم پرداخت و شفافیت در فرآیند حفظ شود.

نرخ سود و بازپرداخت منعطف
بانک ملی برای این طرح سه سطح نرخ سود ۱۴، ۱۸ و ۲۳ درصد را تعیین کرده است. مشتری بر اساس نیاز و توان مالی خود می‌تواند گزینه مورد نظر را انتخاب کند.
مدت بازپرداخت بین ۱۲ تا ۶۰ ماه متغیر است، تا فشار مالی ماهانه بر خانوارها یا کسب‌وکارها قابل‌تحمل باشد.
همچنین با استفاده از محاسبه‌گر آنلاین اقساط در سایت بانک ملی و سامانه بام، مشتری پیش از ثبت درخواست می‌تواند مبلغ قسط و شرایط بازپرداخت را به‌صورت دقیق مشاهده کند.

دو گروه اصلی مخاطبان؛ خانوارها و کسب‌وکارهای خرد
بر اساس اعلام بانک ملی، منابع طرح «اعتبار ملی» عمدتاً به دو گروه اختصاص یافته است:
اشخاص حقیقی (خانوارها):
برای نوسازی مسکن، خرید وسایل ضروری منزل، پوشش هزینه‌های درمانی، تحصیلی یا ازدواج.
اشخاص حقوقی (کسب‌وکارهای کوچک):
برای خرید مواد اولیه، توسعه خدمات یا تأمین سرمایه در گردش.
از دید اقتصاد کلان، این نوع تسهیلات می‌تواند در کوتاه‌مدت تقاضای مؤثر را افزایش دهد و چنانچه بخش قابل‌توجهی از منابع به سمت فعالیت‌های مولد هدایت شود، اثر مشهودی بر رشد اشتغال و تولید ملی بر جای بگذارد.

اثر طرح بر اشتغال و رونق کسب‌وکار
طرح اعتبار ملی را می‌توان به‌نوعی وام اشتغال غیرمستقیم دانست. برخلاف وام‌های خاص اشتغال‌زایی که نیازمند طرح توجیهی و بازدیدهای میدانی هستند، در این مدل، منابع خرد و سریع در اختیار افرادی قرار می‌گیرد که در جریان زندگی روزمره یا فعالیت‌های کوچک اقتصادی به نقدینگی فوری نیاز دارند.
به‌عنوان نمونه یک فروشنده محلی می‌تواند با این اعتبار، موجودی کالای خود را افزایش دهد.
یک تعمیرکار یا آرایشگر می‌تواند ابزار کار جدید بخرد.
یک خانوار می‌تواند با تأمین هزینه‌های ضروری، از فشار اقتصادی و اضطراب مالی بکاهد — عاملی که به‌صورت غیرمستقیم، بر بهره‌وری نیروی کار تأثیر مثبت می‌گذارد.
در مجموع، وقتی خانوارها و بنگاه‌های کوچک به نقدینگی منصفانه و سریع دسترسی پیدا کنند، چرخ‌های اقتصاد خرد روان‌تر می‌چرخد و در نتیجه، اشتغال پایدار و تقاضای داخلی تقویت می‌شود.

کاهش فشار بر طبقه متوسط و مدیریت نقدینگی
طبقه متوسط جامعه که همواره بیشترین فشار تورم و کاهش قدرت خرید را تحمل می‌کند، از این طرح بیشترین نفع را می‌برد.
به‌ویژه در شرایطی که بازار سرمایه و بازار مسکن با رکود مواجه‌اند، چنین طرح‌هایی می‌توانند نقدینگی را به‌صورت هدفمند و خرد به جریان بیندازند.
از منظر سیاست‌گذاری، اگر حتی ۳۰ درصد از کل تسهیلات اعتبار ملی به سمت فعالیت‌های مولد هدایت شود، اثر آن در رشد بخش خدمات، تولید و افزایش اشتغال در ماه‌های آینده قابل اندازه‌گیری خواهد بود.

همچنین چون منابع این طرح از محل سپرده‌های خود مشتریان و گردش حساب‌ها تأمین می‌شود، باعث حفظ سرمایه‌های خرد در شبکه رسمی بانکی و کنترل بهتر نقدینگی می‌شود.

نوآوری در بانکداری دیجیتال
طرح اعتبار ملی فقط یک محصول مالی نیست، بلکه نماد تحول دیجیتال در نظام بانکی است.
در این طرح فرآیندها تماماً دیجیتال و بدون کاغذ انجام می‌شود، امضای دیجیتال جایگزین مدارک فیزیکی شده،
و ارزیابی اعتباری از طریق داده‌های بانکی انجام می‌گیرد.
این رویکرد، ضمن کاهش زمان تخصیص تسهیلات، ریسک فرسایش اعتبار متقاضی را پایین می‌آورد و بانک ملی را در مسیر بانکداری هوشمند و مشتری‌محور قرار می‌دهد.

 اعتبار ملی، پل ارتباطی میان بانک و زندگی مردم
تسهیلات اعتبار ملی را می‌توان نمونه‌ای از پیوند مستقیم بانکداری نوین با اقتصاد واقعی کشور دانست.
بانک ملی با این طرح، همزمان به دو هدف دست یافته است. اول تسهیل زندگی مالی مردم و کاهش فشار اقتصادی بر خانوارها و هدف دوم کمک به پویایی اقتصاد خرد و اشتغال پایدار، آن هم در شرایط تورمی امروز که دسترسی سریع، امن و غیرحضوری به اعتبار بانکی، برای میلیون‌ها خانواده ایرانی می‌تواند کارگشا باشد.