به گزارش دیوان اقتصاد، بر اساس آخرین آمارها امروز نزدیک به ۴۲ میلیون دستگاه خودرو و موتورسیکلت در ناوگان حمل و نقل کشور، در حال تردد است که نزدیک به ۲۲ میلیون یا به عبارتی ۵۲ درصد از این ناوگان در مرز فرسودگی (امکان اسقاط خودرو) قرار دارند و بیش‌ترین سهم مربوط به موتورسیکلت و خودروهای سواری و وانت است.  

از سوی دیگر تا امروز نزدیک به ۲.۵ میلیون خودرو از چرخه ناوگان حمل و نقل خارج و اسقاط شده و نزدیک به ۲۴ میلیون خودرو سواری و وانت در کشور در حال تردد هستند. طی سال‌های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ تاکنون نزدیک به ۱.۵ میلیارد لیتر بنزین ناشی از اسقاط ۵۰۰ هزار دستگاه خودرو صرفه‌جویی در مصرف بنزین و نزدیک به ۸ درصد کاهش انتشار گازهای آلاینده و گلخانه‌ای حاصل شده و لازم است جهت افزایش پایداری این فرایند صرفه‌جویی ارزی ناشی از صرفه جویی مصرف در چرخه اسقاط و نوسازی ناوگان سرمایه گذاری شود که تا امروز اینگونه نبوده است.

در این رابطه، محمدصادق حاتمی - رئیس ستاد و مدیر نوسازی ناوگان حمل ‌و نقل ایدرو - در گفت‌وگو با ایسنا، با ارائه توضیحاتی درباره وضعیت فرسودگی ناوگان حمل و نقلی و تاثیر این ناوگان فرسوده بر تشدید ناترازی سوخت مصرفی در ناوگان حمل و نقل گفت: نزدیک به ۸.۳ میلیارد لیتر بنزین در سال توسط خودروهای فرسوده در دسته سواری و وانت مصرف می‌شود که اگر مطابق قیمت‌های بین‌المللی برای هر لیتر بنزین «یک دلار» در نظر بگیریم، سالانه ۸.۳ میلیارد دلار فرصت از دست رفته ارزی در کشور وجود دارد که در صورت عدم وجود ناترازی بنزین، می‌توانستیم این میزان را به فرصت صادراتی تبدیل کنیم.  

وی تصریح کرد: با این حال نمی‌توان به سرعت همه خودروهای فرسوده را از ناوگان حمل و نقلی کشور حذف کرد و باید برای آنها جایگزین وجود داشته باشد. اما از سوی دیگر بر اساس تحقیقات و از آنجایی این میزان خودرو فرسوده، با توجه به مصرف بنزین غیراستاندارد، سالانه حدود ۳.۲ میلیارد لیتر بنزین مازاد مصرف کرده و اگر بخواهیم تنها این ۲.۶ میلیون دستگاه خودرو فرسوده را از چرخه خارج و خودروهای نو بنزینی جایگزین آن کنیم، سالانه نزدیک به ۳.۲ میلیارد لیتر صرفه جویی در مصرف بنزین برای کشور ایجاد می‌شود و اگر با خودروهای دوگانه سوز، برقی و یا هیبریدی جایگزین کنیم بیش از هفت میلیارد لیتر بنزین و هفت میلیارد دلار (در قیاس نرخ بین‌المللی) صرفه جویی ارزی خواهیم داشت و همین ارز و نقدینگی حاصل از صرفه جویی، قبل از اینکه توسط خودروهای فرسوده بسوزد و آلودگی ایجاد کند می‌تواند در فرایند اسقاط و نوسازی ناوگان حمل و نقل سرمایه گذاری شود.

اگر بخواهیم تنها ۲.۶ میلیون دستگاه خودرو فرسوده را از چرخه ناوگان حمل و نقل خارج و خودروهای نو بنزینی جایگزین آن کنیم، سالانه نزدیک به ۳.۲ میلیارد لیتر صرفه جویی در مصرف بنزین برای کشور ایجاد می‌شود و اگر با خودروهای دوگانه سوز، برقی و یا هیبریدی جایگزین شوند، بیش از هفت میلیارد لیتر بنزین و هفت میلیارد دلار صرفه جویی ارزی صورت می‌گیرد.

رئیس ستاد و مدیر نوسازی ناوگان حمل ‌و نقل خاطرنشان کرد: با توجه به ناترازی بنزین می‌توان امیدوار بود که در صورت سرمایه‌گذاری در امر اسقاط و نوسازی ناوگان خودروهای فرسوده از محل صرفه جویی مصرف سوخت ۷۰ درصد ناترازی بنزین کاهش داده شود که بی شک تحقق آن، مستلزم تغییر رویکرد از تلاش جهت تامین کمبود سوخت با هزینه بالا و تسکین درد ناترازی به سرمایه گذاری جهت درمان درد و حل مسئله ناترازی با اجرای مدل اقتصاد چرخشی و افزایش بهره وری منابع است.

به گفته حاتمی در سال گذشته مصرف بنزین نسبت به تولید آن نزدیک به ۳.۵ میلیارد لیتر ناتراز بوده و ارز کشور برای تامین آن استفاده شده و در صورت عدم سرمایه گذاری در اسقاط خودروهای فرسوده ناشی از صرفه جویی مصرف سوخت، این میزان ناترازی می‌تواند تا پنج برابر افزایش یابد و در این میان یک دوراهی مهم وجود خواهد داشت؛  سرمایه‌گذاری ۳.۵ میلیارد دلاری در حوزه اسقاط و نوسازی ناوگان حمل و نقل، یا هزینه کرد بیش از ۱۵ میلیارد دلاری برای حل مسئله ناترازی بنزین طی شش سال آتی.

وی تاکید کرد: تمام این موارد باعث افزایش فشار به کشور و دولت در حوزه کسری بودجه و بحران نقدینگی در فرایند تامین سوخت مورد نیاز می‌شود و این در حالی است که باید در کنار آن به افزایش میزان آلودگی و دامن زدن به بحران محیط زیستی نیز اشاره کرد.

رئیس ستاد و مدیر نوسازی ناوگان حمل ‌و نقل ایدرو ادامه داد: طبق آمارها، طی هفت سال گذشته، ناترازی بنزین ۳.۵ برابر شده که اگر این میزان سرمایه گذاری برای تامین نقدینگی مورد نیاز در ناترازی بنزین، صرف نوسازی ناوگان حمل‌ونقل شود و ۲.۶ میلیون خودرو فرسوده در کشور به صورت آنی از چرخه حمل و نقل خارج شود، با معادل میزان ارزبری و خروج ارز برای تامین ناترازی بنزین، می‌توان کل چرخه ناوگان فرسوده خودرو کشور را نوسازی کرد.

حاتمی در پایان خاطرنشان کرد: امید است رویکرد سرمایه‌گذاری جهت بهینه سازی و افزایش بهره‌وری محرک‌های مصرف بنزین به عنوان رویکرد غالب در نظر گرفته شود، در غیر این صورت مسیر ناترازی بنزین پایان ندارد.