به گزارش دیوان اقتصاد ، پس‌از آنکه رئيس‌جمهور لايحه بودجه 97 را تقديم مجلس کرد بسياري از کارشناسان و فعالان اقتصادي،نمايندگان مجلس و حتي رسانه‌هاي همسو با دولت از بندهاي آن انتقاد کردند.

پيش‌بيني بسياري از منتقدان صحيح بود و بودجه 97 هم اشتباهات محاسباتي دولت در صرف هزينه‌ها و درآمدها را تکرار کرد.موارد متعددي در بودجه سال آينده کشور ديده مي‌شود که شايد در مجال اين گزارش نگنجد اما يکي از اصلي‌ترين نکاتي که در بودجه سال آينده ديده مي‌شود فشاري است که دولت دوازدهم قرار است با برنامه‌اي از پيش تعيين‌شده بر مردم وارد کند. بازتاب موارد مطرح‌شده در لايحه بودجه 97 در روزهاي گذشته آن‌قدر زياد بود که در برخي موارد کاربران فضاي مجازي شرايط فعلي کشور را به جنگل شروود و رفتار دولت را به رفتار پرنس جان کارتون معروف رابين‌هود تشبيه کردند و اين تشبيه به همراه بخش‌هايي از کارتون نوستالژي رابين‌هود و ماجراي ماليات گرفتن‌هاي بي‌رحمانه داروغه ناتينگهام از مردم به‌سرعت در فضاي مجازي پخش شد.

کارشناسان اقتصادي معتقدند لايحه بودجه ۱۳۹۷ بيش از آنکه طرح اداره کشور باشد، برنامه مدون براندازي زندگي مردم است. از حذف ميليون‌ها يارانه بگير ايراني تا جهش قيمت حامل‌هاي انرژي و افزايش سقف ماليات‌هاي مستقيم و غيرمستقيم. از توقف طرح نظام سلامت و چالش بهداشت عمومي‌تا درآمدهايي که دولت در قبال نابود کردن زندگي مردم بر روي آن برنامه‌ريزي و حساب کرده حکايت از فشاري بزرگ بر مردم در سال آينده دارد. اينکه دولت روي درآمد ۱۲۸ هزار ميليارد توماني از محل ماليات حساب بازکرده و يا معادل ۱۷ هزار ميليارد تومان بابت افزايش حامل‌هاي انرژي برنامه‌ريزي کرده و چندين مورد ديگر به گواه فعالان اقتصادي گواه اين است که قرار نيست با افزايش توليد و شاخص‌هاي توليد ناخالص ملي درآمد چنداني براي کشور کسب شود بلکه مردم قرار است به داد دولت برسند و بي‌پولي‌هايش را درمان کنند.

ماجرا فقط به اين نکات ختم نمي‌شود. بلکه دولت در لايحه بودجه سال ۹۷ کل کشور، رديف "يارانه نقدي نان" را حذف کرده است که نشان مي‌دهد ماجراي گراني نان هرچند اين روزها متوقف‌شده اما شايد به‌زودي دوباره کليد بخورد و قوت اصلي مردم را هم با خطر مواجه کند. دولت در لايحه بودجه 96 کل کشور 2300 ميليارد تومان براي رديف يارانه نقدي نان و 8200 ميليارد تومان هم براي يارانه نان در نظر گرفته بود اما در لايحه بودجه 97، به‌طور کامل رديف‌هاي يارانه نان و يارانه نقدي نان را از جداول بودجه حذف کرد و در تبصره 14 بودجه مبلغ 3300 ميليارد تومان به‌عنوان يارانه نان و خريد تضميني گندم در نظر گرفت که بر اساس رديف‌هاي بودجه 1700 ميليارد تومان آن براي يارانه خريد تضميني گندم است.

گراني تنها به نان ختم نمي‌شود بلکه بايد اصلي‌ترين عامل رواني گراني همه کالاها – افزايش قيمت سوخت – را هم به برنامه‌هاي دولت براي بودجه سال آينده اضافه کرد. موضوعي که واکنش‌هاي فراواني در ميان مردم و نمايندگان آن‌ها در خانه ملت در پي داشت. غلامرضا شرفي ، عضو کميسيون انرژي مجلس با اشاره به پيش‌بيني درآمد 17 هزار ميليارد توماني از افزايش قيمت حامل‌هاي انرژي در بودجه ۹۷ گفت: مجلس در شرايط فعلي اقتصاد موافق افزايش قيمت حامل‌هاي انرژي نيست. وي در پاسخ به اين سؤال فارس که ظاهراً دولت تنها به افزايش ۲۰ درصدي قيمت گازوئيل اکتفا نخواهد کرد و قطعاً ديگر قيمت‌هاي حامل‌هاي انرژي افزايش پيدا مي‌کند، گفت:‌ من در جلسه‌اي که با وزير نفت و برخي از مسئولان دولتي داشتم تأکيد کردم که افزايش قيمت در شرايط فعلي مي‌تواند زيان‌ها و اثرات بسيار بدي را در جامعه ايجاد کند و دولت نمي‌تواند به هدف خود در اين افزايش قيمت‌ها برسد.

شرفي با تأکيد بر اينکه بحث انرژي بايد به‌طور دقيق و بر اساس آمار موردبررسي قرار گيرد، گفت: البته مواردي مانند سهميه‌بندي نيز در شرايط فعلي اقتصادي نمي‌تواند مفيد واقع شود، زيرا فشارهاي اقتصادي را به مردم تحميل مي‌کند. هم‌زمان با اظهارنظرهاي نمايندگان خانه ملت درباره لايحه بودجه 97 محمدمهدي مفتح ، سخنگوي کميسيون برنامه‌وبودجه مجلس شوراي اسلامي‌در گفت‌وگوي کوتاهي با خبرنگار دیوان اقتصاد گفت:بررسي لايحه بودجه از امروز سه‌شنبه در کميسيون آغاز مي‌شود و کميسيون نظر نهايي خود را درباره اين لايحه پس از بررسي اعلام خواهد کرد. يکي از نکات جالبي که در لايحه بودجه به چشم مي‌خورد و بازهم فشار بر مردم به‌ويژه اقشار آسيب‌پذير را مضاعف مي‌کند اين است که دولت در لايحه بودجه ۹۷ براي درآمدزايي بر روي اقساط برگشتي زلزله‎زدگان هم حساب کرده است.

در جدول درآمدهاي لايحه بودجه 97 کل کشور، 200 ميليارد ريال درآمد از محل برگشتي اقساط زلزله سال 1391 آذربايجان شرقي پيش‌بيني‌شده که اين نکته هم گوياي ادعاي تکيه دولت بر دارايي مردم براي اداره کشور است. باوجوداينکه بسياري از نمايندگان مجلس ترجيح دادند اظهارنظر درباره لايحه را به‌روزهاي بعد موکول کنند اما آلبرت بغزيان استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادي در گفت‌وگو با دیوان اقتصاد گفت:لايحه بودجه سال 97 سفره مردم را کوچک‌تر خواهد کرد. وي درباره بخش‌هاي مختلف لايحه بودجه سال آينده اظهار کرد:اظهارنظر قطعي درباره لايحه هنوز زود است و بايد ديد دولت براي تحقق درآمدهايي که در بودجه پيش‌بيني کرده چه برنامه‌اي دارد. وی تصریح کرد:در لایحه بودجه اعداد و ارقام اعلام می شود اما برنامه های دولت برای تحقق این اعداد و ارقام معلوم نیست.

باید صبر کرد تا این برنامه اجرا شود تا بتوانیم قضاوت کنیم. اين کارشناس اقتصادي تصريح کرد:هرچند در بخش‌هاي مختلف بودجه آثار تورمي‌ديده نمي‌شود اما با توجه به اينکه دولت در بودجه 97 افزايش حقوق کارمندان دولت به ميزان 10 درصد را پيش‌بيني کرده و تجربه سال‌هاي گذشته نشان مي‌دهد اين افزايش بودجه مورد سوءاستفاده گروه زيادي از توليدکنندگان قرار خواهد گرفت و درنتيجه سفره مردم و قدرت خريد آن‌ها در سال آينده بسيار بيش از ميزان افزايش حقوق و دستمزد افزايش خواهد يافت. وی ادامه داد:در بخش صنعت و تولید هنوز برنامه ای از سوی دولت اعلام نشده اما باید دید آیا دولت تلاسش می کند تورم بخش تولید زیاد نباشد تا موجب گرانی کالا نباشد. بغزيان يادآور شد:کاهش بودجه عمراني در لايحه بودجه سال آينده تورم‌زا خواهد بود البته بايد ديد دولت براي پيشرفت پروژه‌هاي عمراني در سال آينده چه برنامه‌اي قرار است اجرا کند.

بغزيان از افزايش درآمدهاي مالياتي به‌عنوان ابزاري براي توسعه يادکرد و افزود:اگر اين افزايش به معناي شناسايي افراد جديد براي دريافت ماليات و حذف برخي معافيت‌ها باشد خوب است اما اگر قرار باشد همين افراد کنوني ماليات بدهند و مالياتشان زياد بشود بايد در اين برنامه تجديدنظر کرد. وي قضاوت نهايي درباره بودجه را پس از بررسي کامل آن امکان‌پذير دانست و اظهار اميدواري کرد دولت در لايحه امسال مبتني بر برنامه توسعه ششم حرکت کند. بغزيان در خاتمه درباره کليات بودجه تأکيد کرد:بودجه سال 97 چندان تفاوتي با بودجه سال 96 نداشته و به نظر مي‌رسد سال آينده شاهد رشد اقتصادي چنداني نباشيم. بر اساس اين گزارش بررسي لايحه بودجه سال آينده از روز سه شنبه در مجلس و کميسيون‌هاي مربوطه آغاز مي‌شود و بايد ديد نمايندگان مجلس هم به افزايش فشار به مردم راي خواهد داد يا جلوي رفتارهاي دولت در خانه ملت گرفته مي‌شود.

امیرعلی امینیان