به گزارش دیوان اقتصاد به نقل از ایرنا، ایجاد این کریدور بین المللی در سپتامبر سال 2000 میلادی (شهریور 1379) در سن پترزبورگ روسیه به امضای سه کشور ایران، روسیه و هند رسید تا علاوه بر ترویج همکاری های تجاری و اقتصادی، زمینه را برای کوتاه کردن مسیر حمل و نقل کالا بین هند و اروپا از طریق ایران فراهم کند.
این کریدور اکنون با پذیرش 10 عضو جدید گسترش یافته است که شامل جمهوری آذربایجان، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکیه، اوکراین، بلاروس، عمان و سوریه است و بلغارستان نیز به عنوان عضو ناظر آن حضور دارد.
این دالان بین المللی‌، اقیانوس هند و خلیج ‌فارس را از مسیر ایران به دریای خزر سپس از روسیه به سن‌ پترزبورگ و شمال اروپا پیوند می‌دهد و در صورت بهره برداری مهمترین حلقه تجارت بین آسیا و اروپا خواهد بود که به گفته کارشناسان برای حمل و نقل کالا از نظر مسافت و زمان تا ۴۰ درصد کوتاهتر و از نظر هزینه تا ۳۰ درصد ارزانتر است.
در طی سال های گذشته کشورهای عضو این کریدور تلاش کردند تا زیرساخت های مورد نیاز برای آن را فراهم آورند؛ یکی از حلقه های مهم در ایجاد این کریدور دریایی و ریلی، ایجاد خط آهن در مسیر قزوین - رشت بود تا کالاها ابتدا از بنادر هند بارگیری و از طریق بنادر ایران به صورت کاملا ریلی به سمت شرق اروپا هدایت شود؛ اکنون مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل ونقل کشور می گوید: طرح ملی خط آهن قزوین - رشت آماده بهره برداری است و به زودی با حضور مسئولان کشوری افتتاح می شود.
«خیرالله خادمی» روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا اظهار داشت: برای ساخت این خط آهن در کریدور شمال - جنوب بیش از یک هزار و 850 میلیارد تومان هزینه شده اما ارزش روز آن بالغ بر چهار هزار میلیارد تومان است.
به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی، برای ساخت این طرح ریلی تا سال 92 حدود 700 میلیارد تومان هزینه شده بود اما از زمان روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، بیش از یکهزار و 100 میلیارد تومان برای آماده سازی آن تامین اعتبار شد تا اجرای آن سرعت گیرد.
مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیر بناهای حمل ونقل کشور بیان کرد: با اتمام ریل گذاری این مسیر اتصال رشت و استان گیلان به شبکه ریلی عملی شد و ادامه تکمیل این ابر پروژه ملی به آستارا اتصال بندرعباس از جنوب ایران به کشورهای قفقاز، جمهوری آذربایجان و روسیه را فراهم خواهد کرد.
معاون وزیر راه وشهرسازی تصریح کرد: استفاده از این کریدور بین المللی در شمال ایران جابه جایی کالا و مسافر در این مسیر تسهیل خواهد کرد و برای صاحبان کالا در هزینه ها صرفه جویی های زیاید خواهد داشت.
خادمی افزود: این پروژه نه تنها برای ایران بلکه برای تمام کشورهای منطقه مهم است و در سفر اخیر خود به هند، مسئولان این کشور خواستار تکمیل این پروژه برای تسهیل انتقال بار از هند از طریق این کریدور به طرف اروپا و روسیه بودند.
خط آهن 165 کیلومتری قزوین - رشت به صورت یک خطه برای حمل بار و مسافر از ایستگاه سیاه چشمه در قزوین آغاز و با عبور از منطقه کوهین، لوشان، منجیل، رودبار و امامزاده هاشم به شهر رشت می‌رسد.
عملیات ریل گذاری این محور از سال 91 آغاز شد و با تکمیل آن هم اکنون این مسیر ریلی که مرکز استان گیلان را به شبکه سراسری ریلی کشور متصل می کند، آماده بهره برداری است.
50 درصد این خط در دشت، 10 درصد آن در تپه ماهور و 40 درصد در مناطق کوهستانی قرار گرفته و 80 پل به طول 13 هزار متر و پنجاه و سه متر و تونل به طول 22 هزار متر از مشخصات فنی این پروژه ملی است.
احداث این پروژه ملی به لحاظ حمل و نقل بار و مسافر و اتصال استان گیلان به شبکه ریلی و به دلیل ایجاد یک کریدور ریلی بین المللی در مسیر شمال به جنوب برای صادرات و ترانزیت کالا از خلیج فارس به طرف روسیه کشورهای آسیای میانه و اروپا از اهمیت زیادی برای جمهوری اسلامی ایران برخوردار است.
پل شاهرود در مسیر خط آهن قزوین - رشت به طول 600 متر با معماری قدیمی یکی از زیباترین ابنیه های این خط است که با هزینه ای معادل 140 میلیارد ریال توسط شرکت خدمات مهندسی خط و ابنیه راه آهن در کنار آزادراه قزوین - رشت احداث شده است.