به گزارش دیوان اقتصاد، تامین 11 میلیارد و 100 میلیون دلار ارز 4200 تومانی در سال 99 در شرایطی که دولت در آن سال فقط 5 میلیارد دلار به بانک مرکزی ارز فروخته است، به یکی از ابهامات حل نشده در آن سال تبدیل شده بود.

در همان زمان عبدالناصر همتی رئیس کل وقت بانک مرکزی در واکنش به این گزاره که بانک مرکزی مابه‌التفاوت ارز دریافتی از دولت و ارز 4200 تومانی پرداخت شده به واردکننده را از سامانه تامین کرده است و به عبارت دیگر از صادرکننده به قیمت معاملاتی در نیما خریداری و به قیمت 4200 تومان به واردکننده داده است، بانک مرکزی به هیچ وجه از این روش استفاده نکرده بلکه این مابه‌التفاوت را از ذخایر ارزی خود تامین کرده است.

به تازگی بانک مرکزی گزارش تحولات اقتصادی سال 1399 را منتشر کرده است. این تحلیل‌ها و آمارهایی از وضعیت اقتصادی کشور در سال 99 را ارائه کرده که البته بخش عمده این آمارها در گزارش‌های نماگرهای اقتصادی و گزیده آمارهای اقتصادی منتشر شده است. 

در صفحه 28 این گزارش و در بخش مربوط به تغییرات حجم نقدینگی و پایه پولی آمده است:  پایه پولی طی سال ١٣٩٩ معادل 30.1 درصـد افـزایش یافت که در مقایسه با رشـد آن در سـال ١٣٩٨ ( 32.8 درصد)، 2.7 واحد درصد کاهش نشان می‌دهد. خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی با 35.3 درصد افزایش نسبت به پایـان سـال ١٣٩٨ و سـهمی فزاینـده معـادل 34.8 درصد، از مهمترین عوامل فزاینده رشد پایه پـولی در پایان سال ١٣٩٩ بود. دلیـل اصلی افـزایش خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی، آثار پولی خالص خرید و فروش ارز با نـرخ نیمایی (به ویژه خرید ارز صندوق توسعه ملی) بوده است.

به گزارش فارس، بنابراین برخلاف تکذیب‌های چندباره عبدالناصر همتی رئیس کل سابق بانک مرکزی، مطلب بالا به روشنی گزاره اولیه که همان خرید ارز از سامانه نیما توسط بانک مرکزی بوده است را تایید می‌کند. درواقع بخشی از علت اصلی رشد پایه پولی در سال گذشته و درواقع رشد شدید نقدینگی و تورم در این دوره ناشی از خرید ارز از سامانه نیما توسط بانک مرکزی و فروش آن به نرخ 4200 تومان بوده است.

* سهم عمده خرید ارز 4200 تومانی در رشد پایه پولی سال 99

طبق گزارش‌های رسمی در سال 99 در مجموع 5 میلیارد دلار درآمد نفتی داشته‌ایم اما 11 میلیارد و 100 میلیون دلار ارز 4200 تومانی برای واردات پرداخت شد است. بنابراین می‌توان گفت در سال گذشته 6 میلیارد و 100 میلیون دلار ارز از این سامانه خریداری شده است.

باتوجه به اینکه در سال 99 رشد خالص دارایی خارجی بانک مرکزی معادل 122 هزار و 800 میلیاردتومان بوده است و مابه‌التفاوت ریالی خرید ارز از سامانه نیما و ارز ترجیحی حدود 15 تا 20 هزار تومان بوده است، می‌توان گفت حدود 100 هزار میلیارد تومان از 106 هزار میلیارد تومان رشد پایه پولی سال گذشته صرفا ناشی از خرید ارز در سامانه بوده است.

گفته می‌شود باتوجه به افزایش صادرات نفت در سال جاری ارز 4200 تومانی از محل ارز فروخته شده دولت به بانک مرکزی تامین می‌شود و بانک مرکزی در این مدت برای تامین ارز ترجیحی، در سامانه نیما متقاضی نشده است.