چرا توسعه فناوری و نوآوری در شرکت‌هایی مانند فولاد مبارکه ضروری است؟

به گزارش دیوان اقتصاد، توسعه فناوری و نوآوری برای شرکت‌های بزرگ صنعتی مانند فولاد مبارکه به دلایل متعددی ضروری است. عوامل مختلفی به شرکت‌های بزرگ مانند فولاد مبارکه الزام می‌کند که به توسعه فناوری روی بیاورند. مهم‌ترین عوامل را من در سه عامل اصلی خلاصه می‌کنم:

اولین عامل حفظ رقابت‌پذیری در بازارهای ملی و بین‌المللی است. رقابت‌پذیری مستلزم توانایی در ارائه محصولات باکیفیت، کاهش هزینه‌ها و پاسخگویی سریع به نیازهای متغیر مشتریان است. نوآوری در حوزه تکنولوژی به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا با توسعه محصولات جدید، بهبود فرآیندهای تولید و ایجاد مدل‌های کسب‌وکار نوین، مزیت رقابتی خود را حفظ و تقویت کنند.

دومین عامل تحول دیجیتال، هوش مصنوعی و حرکت به‌سوی کارخانه‌های هوشمند است. با پیشرفت فناوری‌هایی مانند اینترنت اشیا (IoT)، هوش مصنوعی (AI) و سیستم‌های فیزیکی سایبری، صنایع به‌سوی ایجاد محیط‌های تولیدی هوشمند و متصل حرکت می‌کنند. این تحول امکان بهینه‌سازی فرآیندها، افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها را فراهم می‌کند. به‌عنوان مثال، هوش مصنوعی می‌تواند با تحلیل داده‌ها، پیش‌بینی‌های دقیقی در مورد نیازهای تولید و تعمیرات پیشگیرانه ارائه دهد که به کاهش هدررفت منابع و افزایش کارایی کمک می‌کند.

عامل سوم اقتصاد چرخشی و پایداری سازمانی است. در اقتصاد چرخشی، هدف استفاده مجدد، بازیافت و کاهش ضایعات در طول چرخه عمر محصولات است. این رویکرد با کاهش مصرف منابع طبیعی و مدیریت بهینه پسماندها، به پایداری سازمانی و حفاظت از محیط‌زیست کمک می‌کند. پیاده‌سازی استراتژی‌های اقتصاد چرخشی می‌تواند به توسعه صنعتی پایدار و افزایش بهره‌وری منابع منجر شود. همچنین به نظر می‌رسد محدودیت در منابع و چالش‌های زیست محیطی موجب شده این رویکرد به یک الزام برای بنگاه‌هایی نظیر فولاد مبارکه در آینده تبدیل شود.

شرکت فولاد مبارکه از توسعه نوآوری چه اهدافی را دنبال می‌کند؟

ما در فولاد مبارکه چهار خروجی اصلی را در توسعه نوآوری مدنظر داریم: اولین دستاورد نوآوری، در حوزه محصول است. توسعه محصولات جدید با ویژگی‌ها و کاربردهای متنوع که بتواند نیازهای بازار را به‌طور مؤثر پاسخ دهد. دومین خروجی مورد انتظار، بهبود و به‌روز‌رسانی فرآیند و تکنولوژی با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته به‌منظور افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها است. سومین نتیجه توسعه نوآوری، زنجیره تأمین پایدار از طریق توسعه بومی‌سازی است. بومی‌سازی مواد، قطعات، تجهیزات، سیستم‌ها و تکنولوژی با همکاری شرکت‌های داخلی به‌منظور کاهش وابستگی به منابع خارجی و افزایش انعطاف‌پذیری زنجیره تأمین. در نهایت نوآوری در کسب‌وکار و ایجاد و توسعه مدل‌های کسب‌وکار جدید که بتواند فرصت‌های درآمدی متنوعی را برای شرکت فراهم کند.

عدم توجه شرکت‌های بزرگ به مفهوم نوآوری چه خطری برای آنها ایجاد می‌کند؟

در دنیای امروز تغییرات سریع فناوری و نیازهای متغیر بازار، شرکت‌های بزرگ را ملزم می‌کند تا برای حفظ رقابت‌پذیری و بقا، به نوآوری مستمر بپردازند. شرکت‌های بزرگ به دلیل ساختارهای پیچیده و فرآیندهای تثبیت‌شده، ممکن است در مواجهه با تغییرات، انعطاف‌پذیری کمتری داشته باشند. بنابراین نوآوری به‌عنوان راهکاری برای افزایش چابکی و توانمندی در پاسخ به تحولات بازار و فناوری، اهمیت ویژه‌ای دارد. در این راستا یکی از راهکارهای مؤثر، ایجاد اکوسیستم نوآوری و همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان چابک است. این شرکت‌ها با ساختارهای سبک و فرهنگ نوآورانه، می‌توانند به‌سرعت به تغییرات پاسخ دهند و با ارائه ایده‌ها و فناوری‌های نوین، به شرکت‌های بزرگ در مسیر نوآوری کمک کنند. همکاری با این شرکت‌ها، امکان بهره‌برداری از توانمندی‌های آن‌ها را فراهم می‌کند و به شرکت‌های بزرگ اجازه می‌دهد تا با سرعت بیشتری به تحولات بازار واکنش نشان دهند. به این نگرش در اصطلاح مدیریتی، دوسوتوانی سازمانی می‌گویند. دوسو توانی به توانایی یک سازمان در پیگیری هم‌زمان دو هدف متناقض، یعنی بهره‌برداری از قابلیت‌های فعلی و اکتشاف فرصت‌های جدید، اشاره دارد. این مفهوم به سازمان‌ها کمک می‌کند تا در عین حفظ کارایی و بهره‌وری در فعالیت‌های جاری، به نوآوری و توسعه فناوری‌های جدید نیز بپردازند. دوسوتوانی سازمانی برای شرکت‌های بزرگ حیاتی است، زیرا آن‌ها را قادر می‌سازد تا با تغییرات محیطی سازگار شوند و در بلندمدت موفق باقی بمانند. لذا ما در فولاد مبارکه با ایجاد ساختارهای منعطف و فرهنگ سازمانی که از نوآوری حمایت می‌کند، سعی در دستیابی به دوسوتوانی سازمانی داریم. این شامل سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، تشویق به خلاقیت در تمامی سطوح سازمان و همکاری نزدیک با شرکت‌های دانش‌بنیان است. همچنین با ایجاد ساختارهای تحولی برای پیگیری پروژه‌های نوآورانه و تخصیص منابع مناسب، تلاش می‌کنیم تا بین بهره‌برداری از قابلیت‌های فعلی و اکتشاف فرصت‌های جدید تعادل برقرار کنیم.

عملکرد شرکت فولاد مبارکه در حوزه توسعه نوآوری

شرکت فولاد مبارکه در سال‌های اخیر، گام‌های بسیار موثری در توسعه نوآوری برداشته است. این اقدامات در سه حوزه اصلی شامل سرمایه‌گذاری خطرپذیر، شتابدهی و پیش‌شتابدهی و مراکز نوآوری دانشگاهی انجام شده است. در حوزه سرمایه‌گذاری خطرپذیر، ما با هدف حمایت از کسب‌وکارهای نوآور و توسعه فناوری‌های جدید، تاکنون بالغ بر ۹۰۰۰ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری کرده‌ایم. این سرمایه‌گذاری‌ها شامل۲۴ پروژه توسعه کسب و کار و ۱۵  پروژه توسعه فناوری و راه‌اندازی ۴ شتاب‌دهنده بوده است. همچنین در بخش شتابدهی، ۴۸ پژوهانه (گرنت) فناوری ارائه کرده‌ایم. فولاد مبارکه با تمرکز بر ضرورت و اهمیت ارتباط صنعت و دانشگاه، ۵ مرکز نوآوری جدید در دانشگاه‌های همکار ایجاد نموده و در مجموع، ۸۰۸ پژوهانه دانشجویی برای پژوهشگران و دانشجویان ارائه کرده است. همچنین، بیش از ۷۷۰ نفر-روز تورهای صنعتی و ۲ مورد توسعه آزمایشگاه‌های تحقیقاتی در دانشگاه‌ها اجرا شده است. در مجموع عملکرد شرکت فولاد مبارکه در حوزه توسعه نوآوری نشان‌دهنده تعهد ما به حمایت از کسب‌وکارهای دانش‌بنیان، تقویت ارتباط با دانشگاه‌ها و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای توسعه فناوری‌های پیشرفته است. این اقدامات ضمن تضمین آینده شرکت، نوعی ایفای نقش بنگاه‌های بزرگ در توسعه زیرساخت‌های ملی می‌باشد.

توسعه نوآوری، سرمایه‌گذاری بلندمدت است نه هزینه

پیشنهاد من این است که به نوآوری به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری بلندمدت نگاه کنند، نه یک هزینه. ایجاد زیست‌بوم نوآوری، همکاری نزدیک با شرکت‌های دانش‌بنیان، تقویت فرهنگ نوآوری در سازمان و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوظهور از جمله اقداماتی است که باید در اولویت قرار گیرد. مشغول شدن به امور جاری و غفلت از کلان روندهای تاثیرگذار بر روی کسب و کار در آینده، یکی از خطرات و تهدیدات جدی پیش روی صنعت و اقتصاد کشور است که باید برای آن تدبیر نمود.

*محمد ناظمی هرندی، معاون تکنولوژی مجتمع فولاد مبارکه اصفهان