به گزارش دیوان اقتصاد، در سال ۱۳۹۰، تولید ناخالص داخلی کشور حدود ۶۱۳ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شد و جمعیت ایران به ۷۵ میلیون نفر می‌رسید. در همان زمان، نرخ دلار حدود ۱٬۴۵۰ تومان بود و درآمد سرانه واقعی مردم معادل ۵٬۶۳۷ دلار محاسبه می‌شد. این شرایط هرچند با مشکلاتی همراه بود، اما قدرت خرید خانوار ایرانی به‌مراتب بالاتر از امروز بود.

در سال ۱۴۰۳، تولید ناخالص داخلی اسمی کشور به حدود ۷ هزار و ۸۴۴ هزار میلیارد تومان افزایش یافت و جمعیت به ۹۰ میلیون نفر رسید.

با این حال، نرخ دلار به محدوده ۷۴ هزار تومان صعود کرد و درآمد سرانه واقعی مردم به حدود ۱٬۱۷۷ دلار سقوط کرد. به بیان دیگر، درآمد سرانه ایرانیان طی ۱۳ سال حدود ۸۰ درصد کاهش یافته است.

افزایش جمعیت سالانه نزدیک به یک درصد به این معناست که اقتصاد کشور نه تنها باید تولید و رفاه را حفظ کند، بلکه باید به‌اندازه کافی رشد داشته باشد تا بتواند نیازهای جمعیت رو به افزایش را پوشش دهد. اما نرخ تورم سالانه که به طور متوسط بالای ۳۰ درصد بوده، همراه با کاهش شدید ارزش پول ملی، باعث شده تا حتی رشد اسمی تولید ناخالص داخلی به اندازه‌ای نباشد که این فشارها را جبران کند.

نرخ دلار که از ۱٬۴۵۰ تومان در سال ۱۳۹۰ به حدود ۷۴ هزار تومان در سال ۱۴۰۳ رسیده، نشان‌دهنده کاهش بیش از ۵۰ برابری ارزش ریال است؛ عاملی که باعث شده افزایش تولید به تومان در عمل تاثیری روی قدرت خرید مردم نگذارد و درآمدهای اسمی در برابر تورم و گرانی‌های افسارگسیخته بی‌معنی شوند.

لازم به ذکر است که این رقم نرخ دلار میانگین رسمی سال ۱۴۰۳ یا نرخ پایه در بازار بوده و نوسانات لحظه‌ای بازار آزاد که معمولاً بالاتر است را پوشش نمی‌دهد.

با توجه به واقعیت های آماری ؛ این ترکیب عوامل نشان می‌دهد که با وجود افزایش تولید اسمی و جمعیت، رفاه اقتصادی خانوارها به شدت کاهش یافته و سفره مردم کوچک‌تر شده است.

تحریم‌ها، تورم بالا و کاهش ارزش پول ملی در کنار دیگر مشکلات اقتصادی، به طور مستقیم قدرت خرید و کیفیت زندگی مردم را تضعیف کرده‌اند.