به گزارش دیوان اقتصاد، همان زمان، تنها خبرهای مربوط به نزدیک‌شدن به ضرب‌الاجل برجام کافی بود تا دلار در بازار آزاد به آستانه ۸۸ هزار تومان برسد. و در زمان حاضر از ۱۰۰ هزار تومان فراتر رفته است.

اکنون اما شرایط حساس‌تری رقم خورده است؛ چراکه زمزمه‌ها درباره فعال‌شدن مکانیزم ماشه در روزهای آینده جدی‌تر شده و همین موضوع به یکی از مهم‌ترین محرک‌های بازار ارز تبدیل شده است.

مکانیزم ماشه در واقع بازگشت خودکار تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران است.

فعال شدن آن به معنای سخت‌تر شدن دسترسی به منابع ارزی، محدودیت‌های تازه در فروش نفت و افزایش هزینه‌های مبادلات مالی خواهد بود.

چنین چشم‌اندازی طبیعی است که بازار ارز را در وضعیت تدافعی قرار دهد؛ تقاضا برای دلار بالا می‌رود و عرضه آن دشوارتر می‌شود.

افزون بر آن، اثر روانی ماجرا شاید حتی قوی‌تر از اثر واقعی باشد. همین که فعالان اقتصادی احساس کنند دور تازه‌ای از فشارها در راه است، کافی است تا نقدینگی به سمت دلار و طلا حرکت کند و نرخ‌ها جهش پیدا کند.

این روزها افزایش بهای دلار در بازار آزاد بیش از هر عامل دیگری ریشه در همین نگرانی‌ها دارد.

با این حال، نباید از دیگر متغیرها هم غافل شد. افزایش شدید هزینه‌های انرژی برای صنایع، کسری بودجه دولت، و محدودیت‌های ساختاری در تجارت خارجی، همگی فشار مضاعفی بر ریال وارد می‌کنند و زمینه را برای رشد نرخ ارز فراهم‌تر می‌سازند.

در واقع، اگر مکانیزم ماشه هم فعال نشود، این عوامل به تنهایی توان بی‌ثبات کردن بازار را دارند؛ اما ماشه به‌مثابه کاتالیزور عمل می‌کند و اثر همه آنها را تشدید خواهد کرد.

بازار ارز ایران در موقعیتی قرار گرفته که حتی خبر یا شایعه می‌تواند کف قیمتی را جابه‌جا کند.

اگر مکانیزم ماشه رسماً فعال شود، باید انتظار یک پرش ارزی دیگر را داشت؛ پرشی که نه‌تنها بر دلار بلکه بر بازار طلا، سکه و سطح عمومی قیمت‌ها اثر فوری خواهد گذاشت.

شاید همین نکته است که پیش‌بینی این رویداد را از منظر فعالان اقتصادی مهم‌تر از خود واقعیت اجرایی آن کرده است.