به گزارش دیوان اقتصاد، دستگاه‌های ماینر مصرف برق زیادی دارند و سر و صدای شدیدی تولید می‌کنند، فعالیت آنها شبیه هواکش‌هایی است که در تونل‌ها کار می‌کنند، بنابراین اگر شهروندان مشاهده کردند که در یک محل خالی از سکنه، کولر به صورت ۲۴ ساعته روشن است، آن محل مشکوک به فعالیت ماینرهای غیرمجاز است و در صورتی که گزارشی دهند، ۲۰۰ میلیون تومان پاداش می‌گیرند.

بی‌تردید استفاده غیرمجاز از ماینرها یکی از عوامل ناپایداری شبکه برق است. این فعالیت نه تنها باعث افزایش مصرف و فشار بر شبکه برق می‌شود بلکه در بسیاری از موارد موجب آتش‌سوزی و خسارت به اموال مردم شده است. برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که آتش‌سوزی ناشی از ماینرهای غیرمجاز، به املاک همسایگان سرایت و خسارات بیشتری به آنها وارد کرده است.

به طور کلی در سال‌های اخیر، کشور با چالش‌های جدی در زمینه تأمین برق مواجه شده است. یکی از موضوعاتی که به‌طور مکرر در این زمینه مطرح می‌شود، ارتباط قطعی برق با ماینینگ و دستگاه‌های استخراج رمز ارز است.

ماینر (استخراج‌گر) به فردی گفته می‌شود که دستگاه‌های لازم برای استخراج رمز ارز را در اختیار دارد. ماینینگ به فرآیند استخراج ارزهای دیجیتال به‌ویژه بیت کوین اشاره دارد. در این فرآیند، ماینرها با استفاده از تجهیزات خاص، معادلات پیچیده ریاضی را حل می‌کنند تا تراکنش‌ها را تأیید کرده و ارز دیجیتال جدیدی تولید کنند. این فرآیند نیاز به انرژی برق بالایی دارد و به همین دلیل یکی از نگرانی‌های اصلی در زمینه ماینینگ، مصرف بالای انرژی است.

راه شناسایی ماینرهای غیرمجاز

این دستگاه‌ها مصرف برق زیادی دارند و سر و صدای شدیدی تولید می‌کنند، بنابراین فعالیت آنها شبیه هواکش‌هایی است که در تونل‌ها کار می‌کنند. از سوی دیگر، این دستگاه‌ها گرمای زیادی تولید می‌کنند لذا اگر شهروندان مشاهده کردند که در یک محل خالی از سکنه، کولر به صورت ۲۴ ساعته روشن است، آن محل می‌تواند مشکوک به ماینینگ باشد.

نمایندگان مجلس مقرر کردند در بررسی اصلاح قانون مجازات اسلامی نسبت به جرم انگاری استخراج رمز ارز با دستگاه ماینر اقدام شود.

طی ماه‌های اخیر کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس اعلام کرد که بخشی از برق تولیدی کشور توسط دستگاه‌های ماینر برای استخراج رمزارز استفاده و از دسترس مصرف مردم خارج می‌شود.

جلسه‌ای با حضور اعضای کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس و مدیران صنعت برق، دستگاه‌های نظارتی از جمله دادستانی کل کشور، سازمان بازرسی و دیوان محاسبات در خصوص بررسی عملکرد حوزه صنعت برق تشکیل و گزارشی از مصرف برق تولیدی توسط دستگاه‌های ماینر ارائه شد. در این گزارش آمده بود که بخشی از برق تولیدی کشور توسط دستگاه‌های ماینر برای استخراج رمزارز استفاده و از دسترس مصرف مردم خارج می‌شود که بر این اساس مقرر شد تا در بررسی اصلاح قانون مجازات اسلامی نسبت به جرم انگاری استخراج رمز ارز با دستگاه ماینر اقدام شود.

احمد انارکی ـ عضو کمیسیون اقتصادی مجلس بر این باور است که وقتی هزینه برق در ماه حدود ۱۰۰۰ دلار و سود و درآمد حاصل از استخراج بیت کوین ۸۰ هزار دلار است طبیعی است که عده زیادی از پشت کنتور برق بگیرند و به شکل غیرمجاز به استخراج رمز ارز روی بیاورند.

او بر لزوم برخورد با استخراج غیرقانونی رمزارز تاکید کرده و از وزارت نیرو خواسته تا مصرف کنندگان غیرمجاز را شناسایی و برق آن‌ها را قطع کند. البته این نماینده مجلس معتقد است که با مراکز مجازی که با مجوز رسمی مشغول فعالیت هستند نباید برخورد یکسان صورت گیرد و وزارت ارتباطات باید در کنار وزارت نیرو در این زمینه وارد عمل شود و کسانی که مصرف اینترنت بالایی دارند شناسایی کند.

در هفته‌های اخیر بحث جرم‌انگاری برای مقابله با استخراج غیرقانونی رمز ارز مورد تاکید بسیاری قرار گرفت اما نکته اساسی این است که میزان جرایم و نحوه برخورد با استخراج کنندگان رمز ارز به شکل غیرقانونی چیست و آیا ساز و کار و میزان جرم‌انگاری مشخص شده است؟

طبعا مجلس، دولت و قوه قضاییه باید در این زمینه وارد عمل شوند و می‌توان راهکارهایی همچون استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر نظیر نیروگاه‌های خورشیدی را به کسانی که علاقمند به استخراج رمز ارز هستند،معرفی کرد.

برآوردها نشان می‌دهد که فعالیت ماینرهای غیرمجاز، سالانه بیش از ۲ میلیارد دلار زیان اقتصادی برای کشور به همراه دارد. محمد الله داد ـ معاون انتقال و تجارت خارجی شرکت توانیر با تایید این رقم می‌گوید: هر دستگاه ماینر به‌طور متوسط ۳.۵ کیلووات در ساعت برق مصرف می‌کند که معادل حدود ۸۰ کیلووات ‌ساعت در شبانه‌روز است.این دستگاه‌های غیرمجاز از برق یارانه‌ای استفاده می‌کنند.

در حال حاضر ماینرها عمدتا در مناطق غیرصنعتی، خانگی، کشاورزی، تجاری، شهری و روستایی نصب شده‌اند و در جایی که شبکه تکافوی لازم برای جبران این میزان بار را ندارد هم تاسیسات و هم وسایل برقی مردم به دلیل افت و نوسان ولتاژ دچار آسیب‌دیدگی می‌شوند که این خسارت مستقیما به مردم وارد می‌شود.

در حال حاضر بیشتر صاحبان کسب و کارها و اصناف برای آنکه سرپا بمانند موتور برق و کارتخوان سیار خریده‌اند و در عمل هزینه دیگری به هزینه‌هایشان اضافه شده است.

اگر چه مشکل ناترازی برق دلایل متعددی دارد اما به اذعان شرکت «توانیر» حدود ۲۰ درصد ناترازی برق به دلیل تشدید فعالیت ماینرهاست.توانیر معتقد است که طبق برآوردها حدود ۷۰۰ هزار ماینر غیرمجاز در کشور به استخراج غیرقانونی رمزارز مشغولند که با توانی در حدود ۲۰۰۰ مگاوات، به طور مستقیم در افزایش مصرف برق و تشدید ناترازی شبکه تاثیرگذارند.همچنین ۹۵ درصد مزارع کشف شده از طریق انشعاب غیرمجاز و به اصطلاح «برق دزدی» فعالیت می‌کنند.

در حالی که قبلا اکثر ماینرها از برق مجاز استفاده می‌کردند؛‌ با این حال فعالان صنعت استخراج رمزارز روایت متفاوتی از این موضوع ارائه می‌دهند و معتقدند با استناد به بررسی‌های کارشناسی، میزان کل مصرف ماینینگ در کشور حدود ۷۰۰ مگاوات است و با آمار اعلامی توانیر تفاوت قابل توجهی دارد.

به گفته علی بابک نیا - عضو انجمن بلاکچین ایران، از مجموع ۷۳۰ مگاوات تقاضای مجاز استخراج در کشور، تنها ۲۵۰ مگاوات مورد موافقت قرار گرفته و از این میزان فقط ۵ مگاوات به صورت مجاز در حال فعالیت است؛ بنابراین ناترازی برق در کشور دلایل متعددی دارد که نمی‌توان آن را تنها به فعالیت ماینرها نسبت داد بلکه عواملی همچون اتلاف موجود در شبکه، بهره‌وری پایین نیروگاه‌ها و تعرفه‌گذاری نامناسب از دلایل اصلی این عارضه است و محدودیتهای اعمال شده باعث زیرزمینی شدن این فعالیت می‌شود.

ذکر این نکته ضروری است که قطعی‌های مکرر برق فقط زندگی روزمره شهروندان را مختل نمی‌کند. صنایع و بخشهای کشاورزی نیاز مبرمی به انرژی برق دارند و خاموشی‌های مکرر باعث شده تا محتمل خسارات سنگینی شوند. در حال حاضر بیشتر اصناف و فروشگاه‌ها و صاحبان کسب و کارها برای آنکه سرپا بمانند، موتور برق و کارتخوان سیار خریده‌اند و هزینه دیگری به هزینه‌هایشان اضافه شده است.

بر اساس آیین‌نامه اجرایی استخراج فرآورده‌های پردازشی رمزنگاری شده مصوب سال ۱۳۹۸ استخراج رمز ارز قانونی اعلام شده است اما در صورتی که استخراج رمزارز از طریق ماینرهای بدون مجوز انجام شود، مشمول جرم قاچاق بوده و در شعب ویژه قاچاق کالا و ارز سازمان تعزیرات حکومتی رسیدگی می‌شود. همچنین در صورت استفاده از ماینر جهت استخراج رمز ارز بدون اخذ مجوز از سازمان صمت، امکان پیگیری قضایی از سوی وزارت نیرو بابت بهای برق مصرفی غیرقانونی و غیر مجاز وجود دارد.

به گزارش ایسنا، فعالیت ماینرها و استخراج غیرقانونی رمزارزها سود بسیاری را نصیب استخراج گنندگان می‌کند و همین مساله عده زیادی را برای استخراج رمز ارز به شکل غیرقانونی تحریک می‌کند؛ از این رو جدی گرفتن این موضوع و اتخاذ سیاست‌های لازم برای جلوگیری و توقف فعالیت غیرقانونی ماینرها ضروری است؛ در غیر این صورت چه بسا تداوم این مسیر می‌تواند تبعات زیانباری برای کشور به دنبال داشته و ناترازی برق در کشور را تشدید کند.