به گزارش دیوان اقتصاد، کشاورزی امروز به سرمایه‌ای هوشمند، مدیریت داده‌محور و شفافیت زنجیره تولید تا بازار نیاز دارد؛ نیازهایی که تنها با یک تحول اساسی در نظام مالی این بخش قابل تحقق است.

در رویکرد جدید، بانک‌ها و نهادهای مالی تنها نقش تأمین‌کننده وام را ندارند؛ بلکه باید به شریک راهبردی کشاورزان و مدیران زنجیره ارزش تبدیل شوند. هوشمندسازی مالی یعنی تصمیمات اعتباری بر اساس داده‌های واقعی، وضعیت آب، عملکرد مزرعه، سوابق فروش و ریسک اقلیمی انجام شود؛ نه صرفاً وثیقه‌های سنگین و روش‌های دستی زمان‌بر.

این الگو می‌تواند در عمل، عدالت مالی را برای کشاورزان کوچک فعال کند؛ کسانی که علی‌رغم توان تولید بالا، اغلب در دسترسی به منابع مالی عقب مانده‌اند.

در این الگو، هر قطعه زمین، هر درخت، هر دام و حتی هر قطره آب می‌تواند به‌صورت هوشمند رصد و ارزش‌گذاری شود.

با اتصال مزرعه به سامانه‌های مالی، تسهیلات متناسب با ظرفیت واقعی تولید تخصیص خواهد یافت. قراردادهای دیجیتال و کیف‌پول‌های امن کشاورزی نیز پرداخت‌ها را سریع‌تر و بدون واسطه انجام می‌دهند. نتیجه، کاهش هزینه‌ها، افزایش سود و جلوگیری از هدررفت منابع است.

هوشمندسازی مالی نه‌تنها به افزایش بهره‌وری کمک می‌کند، بلکه پایداری تولید را ممکن می‌سازد. بحران آب، تغییرات دما و آفات نوظهور، ریسک‌های بزرگی برای آینده کشاورزی هستند.

با تحلیل داده‌های گسترده، این ریسک‌ها قابل پیش‌بینی و مدیریت‌اند. همچنین بیمه کشاورزی هوشمند، خسارت‌ها را دقیق‌تر ارزیابی کرده و پرداخت‌ها را سریع‌تر انجام می‌دهد؛ عاملی که اعتماد تولیدکننده به نظام مالی را تقویت می‌کند.

این تحول بدون حضور بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان کامل نخواهد شد. فین‌تک‌ها اکنون می‌توانند با طراحی ابزارهای جدید تأمین مالی مانند اوراق مرتبط با عملکرد محصول یا تأمین مالی جمعی، مشارکت مردم در تولید را افزایش دهند. این مدل منابع جدیدی وارد کشاورزی می‌کند و سرمایه‌گذاری را بر اساس سود واقعی و بلندمدت بخش هدایت خواهد کرد.

روستاهای ایران در این میان به فرصت‌های اقتصادی جدید تبدیل می‌شوند. وقتی زیرساخت دیجیتال و دسترسی مالی آسان باشد، مهاجرت معکوس و ایجاد کسب‌وکارهای نو در زنجیره غذایی اتفاق می‌افتد. بازارهای هوشمند فروش محصولات نیز می‌توانند سود نهایی را از واسطه‌ها به خود تولیدکنندگان منتقل کنند. بدین‌ترتیب، توسعه روستایی بر محور اقتصاد سبز به‌صورت پایدار شکل خواهد گرفت.

هوشمندسازی مالی در نهایت، ایران را در موقعیت جدیدی در بازار منطقه‌ای قرار می‌دهد. با پیگیری این مسیر، صادرات غذایی کشور نه‌تنها افزایش می‌یابد، بلکه استانداردها و قابلیت ردیابی محصولات ارتقا پیدا می‌کند؛ موضوعی که در آینده تجارت جهانی غذا، نقش تعیین‌کننده‌ای خواهد داشت.

براساس این گزارش، امروز فرصت بزرگی پیش روی ایران از اتصال داده، سرمایه و فناوری برای ایجاد جهشی واقعی در امنیت غذایی قرار گرفته است.

بنابراین، هرچقدر تصمیم‌گیری‌ها سریع‌تر و مبتنی بر اطلاعات دقیق‌تر باشد، قدرت رقابتی بخش کشاورزی بیشتر خواهد شد. آینده از آنِ نظام‌های مالی هوشمند است؛ آینده‌ای که در آن هیچ کشاورزی تنها نمی‌ماند، هیچ زمین حاصلخیزی بدون حمایت رها نمی‌شود و هیچ خانواده‌ای دغدغه دسترسی به غذای سالم نخواهد داشت.

شایان ذکر است، تحول دیجیتال، مسیری انتخابی نیست؛ ضرورتی استراتژیک در برابر تهدیدهای جهانی. اکنون زمان آن رسیده که با هوشمندسازی مالی، کشاورزی ایران را وارد عصر جدیدی از کارایی، شفافیت و پایداری کنیم؛ عصری که در آن امنیت غذایی، نه فقط یک هدف، بلکه واقعیتی قابل اتکا برای نسل‌های آینده باشد.