به گزارش دیوان اقتصاد، دولت در حالی ۱۸ میلیون نفر از فهرست یارانه‌بگیران را حذف کرده که مشخص نیست منابع میلیاردی حاصل از این یارانه‌زدایی در کدام بخش‌ها هزینه شده است. مردم و کارشناسان خواستار شفافیت در مصرف این منابع هستند.

حذف یارانه‌های نقدی؛ واقعیت یا سیاست خوش‌رنگ و لعاب؟
از بهمن سال گذشته تا امروز، دولت بیش از ۸ میلیون و ۸۸۳ هزار نفر را از فهرست یارانه‌بگیران حذف کرده است. طبق برنامه، این عدد تا پایان سال به بیش از ۱۸ میلیون نفر خواهد رسید و برخی برآوردها حتی از حذف یارانه نزدیک به ۲۷ میلیون نفر خبر می‌دهند. تعداد یارانه‌بگیران از ۵۰ میلیون و ۷۲۵ هزار نفر در بهمن سال گذشته به ۴۱ میلیون و ۸۷۴ هزار نفر در آبان امسال کاهش یافته است.

حذف یارانه با استدلال «حمایت از دهک‌های پایین» و «تخصیص کالابرگ به فقرا» توجیه می‌شود، اما در عمل بسیاری از خانواده‌های متوسط یا حتی کم‌درآمد به دلیل محاسبات خشک و غیرمنعطف دولت، یارانه خود را از دست داده‌اند.

انتقادها به مکانیزم حذف یارانه
یک خانواده سه نفره مستاجر با درآمد ماهانه ۴۵ میلیون تومان، حتی با کوچک‌ترین تغییر در درآمد یا حقوق، ممکن است یارانه خود را از دست بدهد. گردش بالای حساب‌های کاری نیز باعث حذف یارانه برخی افراد شده است. این ناکارآمدی‌ها، سوال مهمی را پیش می‌آورد: منابع ناشی از حذف یارانه‌ها کجا مصرف می‌شود؟

منابع حاصل از حذف یارانه‌ها؛ شفافیتی نیست
محمد باقری بناب، نماینده مجلس، در نشست علنی به صراحت پرسیده است: «با چه معیاری خانواده‌ای با درآمد ۳۰ میلیون تومان از کالابرگ حذف می‌شود؟ منابع حاصل از حذف یارانه‌ها کجا هزینه شده و چه تحول ملموسی ایجاد شده است؟»

با وجود آزاد شدن منابع ریالی عظیم از حذف یارانه بیش از ۸ میلیون نفر، هیچ گزارش شفاف و عملیاتی درباره نحوه هزینه این منابع منتشر نشده است. هدف رسمی، حمایت از دهک‌های پایین و تأمین کالاهای اساسی و دارو برای نیازمندان است، اما شواهد میدانی نشان می‌دهد خانواده‌های کم‌درآمد و بیماران خاص از این محل سودی نبرده‌اند.

کارشناسان: پول‌ها به جیب چند نهاد خاص رفته است
فرشاد مومنی، اقتصاددان، در گفتگویی تصویری اعلام کرده است که منابع حاصل از حذف یارانه‌ها صرف «تولیدات صداوسیما» و تقویت بنیه مالی چند نهاد خاص شده و نه حمایت از مردم. مازیار گیلانی‌نژاد، فعال کارگری، اضافه می‌کند که همزمان با حذف یارانه‌ها، افزایش یک درصدی مالیات بر ارزش افزوده نیز منابع بیشتری برای دولت فراهم کرده، بدون آنکه بازنشستگان یا کارگران کم‌درآمد از آن بهره‌مند شوند.

پرسش اصلی: دولت پاسخگو نیست
حذف ۱۸ میلیون نفر از لیست یارانه‌بگیران و قطع یارانه‌های آب، برق، نان، شیر، کره و دارو، تصمیمی پرهزینه برای مردم بوده است. با این حال سازمان «هدفمندسازی یارانه‌ها» که زیرمجموعه وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان برنامه و بودجه است، هیچ توضیح شفافی درباره مصرف این منابع میلیاردی ارائه نکرده است. مردم و فعالان مدنی خواستار پاسخ روشن هستند: این پول‌ها کجا رفته‌اند و چرا به بهبود معیشت نیازمندان و بیماران خاص اختصاص نیافته‌اند؟