به گزارش دیوان اقتصاد، خشکسالی‌های پیاپی و کاهش ورودی سدها موجب شده پرشدگی سدهای تأمین‌کننده آب تهران به حدود ۳۲ درصد برسد؛ وضعیتی که تهران را در یکی از حساس‌ترین دوره‌های آبی خود قرار داده است.

مصرف ۱۹۶ لیتری در برابر الگوی ۱۳۰ لیتری

با وجود شرایط کم‌بارشی و محدودیت منابع، الگوی تعیین‌شده برای مصرف آب در تهران ۱۳۰ لیتر برای هر نفر است، اما داده‌های موجود نشان می‌دهد میانگین مصرف مشترکان به حدود ۱۹۶ لیتر می‌رسد؛ یعنی ۶۶ لیتر بیشتر از الگو است.

در حال حاضر تنها یک‌سوم جمعیت تهران در پله مصرف استاندارد قرار دارند و بخش قابل‌توجهی از مصرف‌کنندگان همچنان بیش از حد مجاز آب استفاده می‌کنند.

این الگوی مصرف در حالی ثبت شده که سالانه بیش از ۱.۲ میلیارد مترمکعب آب شرب و بهداشت در تهران توزیع می‌شود. همراهی نسبی شهروندان در ماه‌های گذشته باعث کاهش ۹۷ میلیون مترمکعبی مصرف شده و حجم مصرف سالانه را به حدود ۱.۱ میلیارد مترمکعب رسانده است. این میزان صرفه‌جویی تقریباً معادل سه ماه پایداری بیشتر در شبکه است.

افت فشار برای جلوگیری از قطع آب

تهران دارای ۲۳ هزار کیلومتر شبکه توزیع و انتقال است. در ماه‌های اخیر برای جلوگیری از قطع گسترده آب، فشار شبکه در برخی ساعات تعدیل شده است. تعدیل فشار موجب کاهش محسوس حجم آب توزیع‌شده شد و بخشی از مدیریت مصرف را امکان‌پذیر کرد. با وجود گلایه‌هایی در برخی مناطق، برنامه جدیدی برای افزایش ساعات افت فشار اعلام نشده است.

۸۵ درصد تهرانی‌ها پمپ و مخزن نصب کردند

بخش مهمی از پایداری شبکه به نصب تجهیزات استاندارد در ساختمان‌ها وابسته است. اطلاعات موجود نشان می‌دهد حدود ۸۵ درصد خانوارها در تهران پمپ و مخزن استاندارد نصب کرده‌اند و در زمان تعدیل فشار مشکلی نداشته‌اند. اما خانوارهایی که فاقد این تجهیزات بوده‌اند، به‌ویژه در طبقات بالاتر، بیشتر دچار نوسان فشار شده‌اند.

در کنار این موضوع، استفاده از سردوش‌های کم‌مصرف، سرشیرها و تجهیزات کاهنده می‌تواند بدون کاهش رفاه، حداقل ۳۰ درصد مصرف آب خانگی را کاهش دهد. تاکنون حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار قطعه از این تجهیزات در منازل و ادارات نصب شده است.

بدعهدی شهرداری برای استفاده از پساب

یکی از محورهای مهم مدیریت مصرف آب در تهران به استفاده از پساب در آبیاری فضای سبز مربوط است. شهرداری تهران سالانه حدود ۱۷۸ میلیون مترمکعب آب از ۵۰۰ حلقه چاه برداشت می‌کند و طبق توافق‌ها باید ۱۴۵ میلیون مترمکعب پساب را جایگزین کند، اما میزان مصرف واقعی پساب تاکنون تنها ۵ میلیون مترمکعب گزارش شده است. همچنین واگذاری ۵۲ حلقه چاه با کیفیت مناسب به آبفا که از قبل پیش‌بینی شده بود هنوز به‌طور کامل انجام نشده است.

حرکت تدریجی به سوی شبکه هوشمند

طی دو سال اخیر حدود ۲۵ درصد به ضریب هوشمندی شبکه آب تهران افزوده شده و اکنون ۸۵ درصد مبادی تأمین، انتقال و توزیع تحت کنترل هوشمند قرار دارد. بهره‌برداری از خطوط جدید انتقال از جمله خط قمر بنی‌هاشم نیز بخشی از برنامه افزایش ظرفیت و کنترل توزیع آب در پایتخت است.

تهران در شرایطی قرار گرفته که خشکسالی‌های پیاپی، کاهش بی‌سابقه بارش‌ها و افت شدید ذخایر سدها مدیریت منابع آب را بیش از هر زمان دیگری پیچیده کرده است. با وجود فشار بر منابع سطحی، کاهش ۹۷ میلیون مترمکعبی مصرف، تقویت شبکه انتقال و همکاری بخش بزرگی از مشترکان نقش مؤثری در جلوگیری از بحران جدی داشته است.

با این حال تحلیل وضعیت موجود نشان می‌دهد پایدار ماندن تأمین آب تنها زمانی ممکن است که مصرف به الگوی ۱۳۰ لیتری نزدیک شود و همزمان استفاده از پساب، تجهیزات کاهنده و مدیریت هوشمند شبکه با سرعت بیشتری دنبال شود.