به گزارش دیوان اقتصاد، امکان انتقال اعتبار در زنجیره های تولیدی و رصد و پایش کامل عملکرد این ابزارها، از ویژگی های عمده این ابزارها است که زمینه مناسبی را جهت هدایت اعتبار، جلوگیری از انحراف منابع از محل مصرف و افزایش کارائی و اثر بخشی ابزارهای تأمین مالی فراهم می نماید.

 اوراق گام، تنوع صنایع بهره مند از اوراق گام
مجموع تامین مالی صورت گرفته از طریق اوراق گام صادره توسط 17 بانک در سال جاری منتهی به 1404/09/13، به 208 هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل (39.5 هزار میلیارد ریال)، رشد قابل قبولی را نشان می¬دهد. در این زمینه بیشترین میزان عملکرد تأمین مالی مشتریان با استفاده از اوراق گام به ترتیب توسط بانک¬های رفاه کارگران و ملت انجام شده است. علاوه بر این، در ادامه توسعه صنایع و زنجیره های استفاده کننده از ابزار اوراق گام، تأمین مالی زنجیره صنایع مس توسط بانک ملت از طریق اوراق گام عملیاتی شده است. در این زمینه شرکت ملی صنایع مس به عنوان رکن متقاضی از طریق اوراق گام زنجیره های پایین دستی صنایع مس را تأمین مالی نموده است. بر این اساس سهم اوراق گام به عنوان اولین ابزار تامین مالی زنجیره تولید در تامین مالی سرمایه در گردش بنگاه های اقتصادی کشور از ابتدا تاکنون، در صنایع متنوعی از جمله خودروسازی، لوازم خانگی، صنایع غذایی، دارو و درمان، بازرگانی، فلزات و مس از 114 همت فراتر رفت. با توجه به اصلاح دستورالعمل اوراق گام در هیئت عالی بانک مرکزی و اضافه شدن اشخاص حقیقی به شمول این اوراق و جذاب تر کردن اوراق گام از منظر نقد شوندگی، انتظار می رود با پیاده سازی مصوبات دستورالعمل، عملکرد این ابزار با شیب بیشتری افزایش یابد.

برات الکترونیکی زنجیره تولید؛ ابزاری برای تسهیل تأمین مالی بنگاه های اقتصادی
برات الکترونیکی زنجیره تولید از ابتدای سال جاری با قابلیت تأمین مالی سرمایه در گردش اشخاص حقیقی و حقوقی عملیاتی شده و در حال حاضر 10 بانک شامل بانک های صادرات ایران، سپه، صنعت و معدن، تجارت، ملی ایران، ملت، رفاه کارگران، سینا، پارسیان و شهر با دسترسی به زیرساخت مربوطه قادر به صدور برات الکترونیکی زنجیره تولید می‌باشند. تأمین مالی از طریق این ابزار در نه ماهه منتهی به 13 آذر ماه سال جاری مبلغ 338.8 هزار میلیارد ریال می باشد که توسط هشت بانک تجارت، صادرات ایران، ملت، سپه، ملی ایران، صنعت و معدن، رفاه کارگران و سینا صورت گرفته است. عمده استفاده از برات الکترونیکی زنجیره تولید جهت تسویه معاملات صورت گرفته در حوزه های مربوط به صنایع خودرو، دام و طیور، فولاد، انتقال آب، لوازم خانگی، نساجی، مواد غذایی و پلاستیک می¬باشد. در راستای گسترش کاربرد این ابزار و تسهیل تأمین مالی بنگاه های اقتصادی، بستر لازم جهت تسویه معاملات انجام شده در بورس کالا و بورس انرژی فراهم گردیده است. 

 کارت رفاهی متصل به اوراق گام؛ ابزاری برای افزایش قدرت خرید خانوار
در راستای افزایش قدرت خرید خانوار، بانک مرکزی اقدام به طراحی ابزاری جهت تأمین مالی خانوار بر پایه اوراق گام با عنوان "کارت رفاهی متصل به اوراق گام" کرده است تا تأمین مالی خانوار و بنگاه¬های اقتصادی به صورت یکپارچه صورت پذیرد. در این ارتباط میزان کالای خریداری شده توسط خانوارها در چارچوب کارت رفاهی متصل به اوراق گام در بانک رفاه کارگران بالغ بر 13.2 هزار میلیارد ریال می باشد. 
لازم به ذکر است با هدف حمایت از تولیدکنندگان جهت خروج از رکود، افزایش قدرت خرید خانوارها و توسعه کارکرد کارت رفاهی متصل به اوراق گام، اصلاح شیوه نامه این ابزار و همچنین امکان استفاده بیشتر از منابع داخلی بانک ها در تاریخ 1404/07/09 به شبکه بانکی ابلاغ شده است. انتظار می رود با عملیاتی شدن این تمهیدات به تدریج عملکرد کارت رفاهی از رشد قابل قبول برخوردار شود. مهمترین اصلاحات صورت گرفته در شیوه نامه ابلاغی اخیر بشرح ذیل می باشد:
1-    ایجاد امکان خرید غیرحضوری از طریق درگاه پرداخت اینترنتی (IPG) ؛
2-    اضافه شدن سکوها/پلتفرم ها و بازارگاه ها (Market Place) به عنوان پذیرنده؛ 
3-    افزودن حوزه خدمات به دامنه شمول کارت رفاهی به منظور پوشش نیازهای غیرکالایی خانوارها؛
4-    افزایش سقف مبلغ کارت رفاهی متصل به اوراق گام به 5 میلیارد ریال؛
5-    تعدیل نسبت بهینه سررسید اوراق گام به دوره بازپرداخت اقساط کارت رفاهی برای جذاب تر کردن ابزار و حمایت ویژه از بنگاه¬های تولیدی.

همچنین، پیش بینی می گردد تسریع در پیاده¬سازی این ابزار در سایر بانک¬ها، نقش بسزایی در توسعه تأمین مالی خانوار در چارچوب فروش اقساطی در بستر ابزارهای شبکه بانکی داشته باشد.

 مطالبات قراردادی (فاکتورینگ)؛ ابزاری برای تامین مالی تامین‌کنندگان و پیمانکاران
ضوابط پذیرش مطالبات قراردادی (فاکتورینگ) با هدف واگذاری مطالبات تامین‌کنندگان و پیمانکاران از کارفرمایان به نهادهای مالی (شبکه بانکی) طراحی شده است و در چارچوب ماده (8) قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی مصوب مورخ 15‏‏‏‏/02‏‏‏‏/1398 مجلس شورای اسلامی تهیه و به شبکه بانکی ابلاغ شده است. در این راستا مطالبات قراردادی چندین پروژه غیر دولتی جمعا به ارزش 3602 میلیارد ریال از طریق معرفی توسط سامانه وزارت امور اقتصادی و دارائی در بانک‌های ملت، رفاه کارگران و صنعت و معدن پذیرش و تأمین مالی شده است.