به گزارش دیوان اقتصاد از روابط عمومی اتاق بازرگانی تهران، نمایندگان بخش خصوصی و دولتی ایران و پاکستان در نشستی در اتاق تهران به بررسی مشکلات موجود سر راه تجارت دو کشور پرداختند و قول همکاری برای تسهیل مراودات تجاری دادند.

در این همایش سفیر جمهوری اسلامی پاکستان در تهران از اعطای ویزای ۶ ماهه یا یک‌ساله چند بار ورود (Multiple) به تجار و بازرگانان ایرانی که از سوی اتاق تهران معرفی‌نامه داشته باشند، خبر داد.

رفعت مسعود همچنین از اجرای کارنه‌تیر در مسیر ترانزیتی ایران و پاکستان و عبور اولین کامیون ایرانی به پاکستان بر اساس کنوانسیون TIR خبر داد. وی همچنین خاطرنشان کرد که اقدامات برای حرکت هفتگی شش قطار باربری و کانتینربر میان زاهدان و کویته پاکستان در دست انجام است.

پیشنهاد تاسیس شعبه یک بانک ایرانی در پاکستان

وی همچنین تشکیل کمیته‌های مشترک مرزی را در توسعه روابط تجاری موثر دانست و گفت: ما مساله صدور روادید برای تاجران ایرانی را حل کرده‌ایم؛ به موجب مصوبه کمیته مشترک مرزی، هر تاجر ایرانی با در دست داشتن نامه از اتاق‌های بازرگانی ‌می‌تواند ویزای شش ماهه از پاکستان دریافت کند.

سفیر پاکستان در ایران نبود کانال‌های بانکی موثر میان دو کشور را یکی از چالش‌های توسعه مراودات تجاری دانست و گفت: پاکستان و ایران یک موافقت‌نامه پرداختی منعقد کرده بودند که دوره آن منقضی شده است. هرچند در دوره‌ای که این موافقت‌نامه برقرار بود نیز مفاد آن به اجرا درنیامد.

مسعود گفت: پیشنهادی که در این زمینه وجود دارد این است که یک بانک ایرانی شعبه‌ای در پاکستان راه‌اندازی کند و معاملات را با ارزهای داخلی، ریال یا روپیه پشتیبانی کند. در این زمینه مذاکره با بانک مرکزی دو طرف راهگشا خواهد بود.

وی اظهار داشت: بازرگانان پاکستانی ‌می‌گویند ما با تبعیض مقامات ایرانی روبه‌رو هستیم و موازنه تجاری دو کشور نیز همین مساله را نشان ‌می‌دهد. تحقیقات من نشان ‌می‌دهد واردکنندگان ایرانی ‌می‌توانند با نرخ‌های رسمی ارز مبادله کنند اما صادرکنندگان پاکستانی به ایران از چنین امکانی برخوردار نیستند. موانع غیرتعرفه‌ای و مالیات بر بار و جاده که توسط طرف ایرانی اخذ ‌می‌شود، از دیگر موارد مورد اعتراض تجار پاکستانی است.

این دیپلمات پاکستانی اظهار داشت: صادرکنندگان برنج از پاکستان به ایران نیز این گلایه را مطرح ‌می‌کنند که زمان آزمایش برنج در آزمایشگاه‌های ایران بسیار طولانی است. سیب ایران در پاکستان نیز با چنین مشکلی مواجه است و باید این مشکلات و مشکلاتی از این دست برای بازرگانان دو طرف حل شود.

در این نشست که رییس اداره امور پاکستان وزارت امور خارجه و نماینده دفتر آسیا و اقیانوسیه سازمان توسعه تجارت نیز حضور داشتند، فرصتی ایجاد شد تا تجار و بازرگانان ایرانی مسائل و مشکلات تجارت با پاکستان را با مسئولان ایرانی و سفیر پاکستان در تهران در میان بگذارند.

در ابتدای این گردهمایی، محمدرضا بختیاری، معاون امور بین‌الملل اتاق تهران طی سخنانی با اشاره به روابط دیرینه ایران و پاکستان، گفت: پاکستان یکی از شرکای تجاری مهم ایران محسوب ‌می‌شود و صادرات ایران به این کشور در سال گذشته، حدود یک میلیارد دلار برآورد شده است. البته توقع از حجم تجارت دو کشور بیش از این‌هاست و انتظار این است که با افزایش مراودات، ارزش تجاری ایران و پاکستان افزایش پیدا کند.

وی با بیان اینکه تجارت ایران و پاکستان در سال ۱۳۹۶ افت قابل‌توجهی را تجربه کرد، ادامه داد: تجارت دو کشور پیش از سال ۱۳۹۶، بالغ بر یک میلیارد دلار بود اما در این سال به ۶۰۰ میلیون دلار کاهش پیدا کرد. بررسی آمار مبادلات ایران و پاکستان در۱۰ ماهه سال جاری نشان ‌می‌دهد که سطح مناسبات تجاری از مرز یک میلیارد دلار عبور کرده است و حجم تجارت نسبت به سال ۱۳۹۶ حدود ۴۲ درصد رشد کرده است.

معاون امور بین‌الملل اتاق بازرگانی تهران خطاب به فعالان اقتصادی حاضر در این نشست ابراز امیدواری کرد که در این جلسه هم‌اندیشی، راهکارهایی برای توسعه روابط دوجانبه ارائه شود.

ضرورت برقراری تجارت آزاد میان دو کشور

بهمن عشقی دبیرکل اتاق تهران نیز در این گردهمایی، در سخنانی به برقراری صلح و آرامش میان دو کشور ایران و پاکستان در طول تاریخ اشاره کرد و گفت: ظرفیت‌های بزرگی برای همکاری‌های مشترک دو کشور در حوزه‌های اقتصادی فراهم است، از این رو دو کشور باید به سمت برقراری تجارت آزاد گام بردارند و برای اجرایی کردن آن نیز دولت‌های دو کشور باید همت کنند.

وی با اشاره به اقتصاد رو به رشد پاکستان و بیان برخی شاخص‌های اقتصادی این کشور در سطح بین‌المللی، افزود: به رغم همسایگی و قرابت ملت‌های دو کشور، مناسبات اقتصادی و تجاری ایران و پاکستان در سطح پایینی برقرار است که باید دلایل آن موشکافی شود.

به گفته عشقی، آمار گمرک ایران نشان می‌دهد که تراز بازرگانی دو کشور طی سال گذشته، در حدود ۸۰۰ میلیون دلار بوده است.

رشد ۱۸ درصدی صادرات ایران به پاکستان در ۹ ماه گذشته

در ادامه این جلسه، خانم رفعت مسعود، سفیر پاکستان در ایران گفت: ارزش واردات پاکستان از سراسر جهان حدود ۴۴ میلیارد دلار بوده و ارزش صادرات آن ۱۷ میلیارد دلار است. واردات پاکستان از ایران، طیف گسترده‌ای از کالاها اعم از محصولات پتروشیمی، کشاورزی، سرامیک و فرش است.

وی ادامه داد: واردات ایران از پاکستان شامل اقلام محدودی در حوزه منسوجات و کشاورزی ‌می‌شود. نتیجه آنکه صادرات ایران به پاکستان ظرف ۹ ماه گذشته از آوریل تا دسامبر، ۱۸ درصد رشد داشته و صادرات پاکستان به ایران طی همین مدت با کاهش ۳۴ درصدی روبه‌رو شده و به همین دلیل موازنه تجاری به نفع ایران است.

سفیر پاکستان در ایران ادامه داد: این برای من مایه تعجب است که ایران به عنوان کشوری که در معرض تحریم بوده، توانسته است موازنه تجاری با پاکستان را به نفع خود حفظ کند و متاسفانه ما نتوانسته‌ایم صادرات بالایی به ایران داشته باشیم.

وی با اشاره به اینکه در سال ۲۰۰۶ میان دو کشور موافقت‌نامه ترجیحی به امضا رسیده است، در این باره توضیح داد: این موافقت‌نامه به‌رغم آنکه فهرست کالاها نیز در آن نهایی شد، هنوز اجرایی نشده است. در آخرین مذاکرات وزرای خارجه دو طرف، عنوان شد که ایران ‌می‌خواهد به فهرست موافقت‌نامه ترجیحی اقلامی اضافه کند. اما از نظر من بهتر است به جای اجرای چنین موافقت‌نامه‌ای به سوی تجارت آزاد حرکت کرده تا بدین ترتیب مشکلات غیرتعرفه‌ای بازرگانان دو طرف نیز برطرف شود.

رفعت مسعود با اشاره به اینکه بخشی از تجارت دو کشور از طریق راه‌آهن و کامیون انجام ‌می‌گیرد، ادامه داد: میان ایران و پاکستان کنوانسیون TIR به امضا رسیده است و همان‌طور که کامیون‌های ایرانی توانسته‌اند وارد پاکستان شوند، امیدواریم کامیون‌های پاکستانی نیز امکان ورود به خاک ایران را بیابند.

فروش برق در ازای خرید برنج

سفیر پاکستان در تهران سپس به آمار واردات برنج ایران از کشورهای مختلف اشاره کرد و گفت: بر اساس اطلاعاتی که از انجمن برنج ایران به دست آمده است، واردات برنج ایران در سال ۲۰۱۷ از کشورهای تولیدکننده برنج از جمله هند و تایلند به مراتب بیشتر از پاکستان بوده است و این در حالی است که طی این سال، محصول برنج پاکستان از کیفیت بالایی برخوردار بود.

مسعود افزود: پیگیری دلایل این اتفاق نشان ‌می‌دهد که نبود کانال بانکی میان ایران و پاکستان، مهم‌ترین عامل کاهش واردات برنج ایران از پاکستان بوده است، حال آنکه به دلیل برقراری مکانیزم استفاده از منابع فروش نفت ایران به هند، واردات برنج از این کشور برای ایران به راحتی و با حجم بالا امکان‌پذیر بوده است. این در حالی است که با توجه به نیاز جدی پاکستان به برق، دو کشور می‌توانند مکانیزم فروش برق در ازای خرید برنج از پاکستان را اجرایی کنند.

سفیر پاکستان در بخش دیگری از سخنانش، وجود تجارت غیرقانونی میان دو کشور را مورد نقد قرار داد و افزود: در حالی که تجارت رسمی میان دو کشور رقمی در حدود یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار است؛ برای ارزیابی تجارت غیررسمی میان دو طرف، از رقمی معادل ۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار سخن به میان می‌آید و دولت‌های دو کشور باید با حساسیت بیشتری نسبت به حل معضل قاچاق دو طرفه اقدام کنند.

مسعود از انواع میوه‌ها از جمله انبه، انواع البسه و ادوات ورزشی و نیز پوشاک به عنوان مهم‌ترین کالاهای قاچاق از پاکستان به ایران یاد کرد و یکی از دلایل وجود این قاچاق را تعرفه‌ و عوارض بالای گمرکی دانست. وی همچنین با اشاره به ایجاد بسترهایی برای توسعه بندر چابهار، گفت: در پاکستان نیز بندر گوادر در حال رشد و توسعه است و این دو بندر را باید مکمل یکدیگر و در جهت گسترش مناسبات تجاری و اقتصادی دو کشور قرار داد.

وی در عین حال، انرژی‌های تجدیدپذیر، تجهیزات پزشکی و نیز صنعت گردشگری را از جمله زمینه‌های همکاری مشترک میان دو کشور عنوان کرد. رفعت مسعود در پایان گفت: در حالی که در تهران رستوران‌های متعددی از سایر کشورها وجود دارد، اما متاسفانه هیچ رستوران پاکستانی احداث نشده است و به نظر ‌می‌رسد با تاسیس این رستوران ‌می‌توان فرهنگ و آداب ملت پاکستان را بهتر به مردم ایران شناساند.