به گزارش دیوان اقتصاد به نقل از تسنیم، نقض کپی‌رایت و حقوق پدیدآورنده امری است که امروزه اتفاق افتادن آن خیلی دور از ذهن نیست و در پدیدآمدن هر اثری انتظار نقض حقوق مؤلف از جانب افراد ناآگاه وجود دارد. مخصوصاً در این روزها که نقض قوانین کپی‌رایت همراه با پیشرفت تکنولوژی جدید و گسترش ابعاد فضای مجازی، با سهولت و سرعت بیشتری اتفاق می‌افتد.
باید به این نکته اشاره داشت، در جوامعی که فرهنگ استفاده از فضای مجازی تا حدودی جا افتاده است، نقض قوانینی همچون کپی‌رایت کمتر اتفاق می‌افتد و همچنین درصورت وقوع انواع جرم، صاحب حقوق فوراً برای اقامه‌ی دعوا و پیگیری حقوق خود به مراجع مربوطه رجوع می‌کند و مجازات مجرم به همراه جبران خسارت را طبق قانون نگارش شده خواستار می‌شود.
اما در کشور ایران این شرایط با اندکی تفاوت به نظر می‌رسد؛ میزان آشنایی اکثریت مردم و کاربران فضای مجازی با حقوقشان و یا اشکال متفاوت تخلف‌ها بسیار اندک است و اطلاعات جامع‌ای از چهارچوب این قوانین ندارند. برای مثال در مورد موضوع "کپی‌رایت" شاید برای خیلی‌ها فقط در حد شنیدن این عنوان در رسانه‌ها باشد و اطلاعات آنها درمورد رعایت کپی‌رایت، تنها به دانلود نکردن فیلم و موسیقی به صورت غیرمجاز محدود شود که همین مورد نیز معمولاً به گمان اینکه قانونی در این باره وجود ندارد، خیلی مورد توجه قرار نمی‌گیرد و به آن بی‌اعتنایی می‌شود.حتی هنرمندان و اهالی هنر که خود اشخاص اصلی این حوزه محسوب می‌شوند، در بین خود موارد متعدد نقض کپی‌رایت را دارا می‌باشند و به دلیل ناآگاهی در این زمینه با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
تمام این موارد درحالی است که ایران از سال‌ها پیش قوانین مربوط به کپی‌رایت را در سال 1348 یعنی پیش از انقلاب مورد تصویب قرار داده و این قوانین را لازم‌الاجرا و قابل استناد دانسته است. البته باید توجه داشت در این قانون موارد جامعی برای پیشگیری از نقض حقوق مالکیت فکری در فضاهای مجازی و ... وجود نداشته است و این خلأیی بود که در چندسال اخیر قانونگذار به آن توجه کرده تا قانون ذکر شده به قانونی جامع و کامل تبدیل شود. گرچه درحال حاضر نیز کاستی‌هایی در این قانون تصویب شده وجود دارد اما باید بپذیریم همچنان کارآمد و مؤثر می‌تواند واقع شود.
در قانون مربوط به کپی‌رایت و حقوق مالکیت فکری (1348) دو نوع حق برای مؤلفان آثار هنری وضع شده که حقوق مادی و حقوق معنوی به شمار می‌آیند. حقوق مادی حقوقی است که پدیدآورنده را قادر میسازد از اثر خود به منافع مادی دست یابد و عبارتند از: حق انحصاری نشر، پخش، عرضه و اجرای اثر و حق بهره‌‌برداری مادی و معنوی از اثر.حقوق معنوی نیز حقوقی هستند که انتساب اثر به پدیدآورنده را تضمین کرده و پدیدآورنده با استفاده از این حق، تعلّق اثر بر خود را محفوظ داشته و از دخل و تصرف دیگران در اثر نیز جلوگیری مینماید.
در سال 1395 مسولیت تنظیم‌گری رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در ایران به سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر یا همان ساترا واگذار شد. و در حال حاضر بنا به اعلام وب‌سایت ساترا و طبق آخرین اخبار بدست آمده از سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر، این سازمان تمرکز ویژه‌ای روی موضوع نقض مالکیت فکری و استفاده از ظرفیت دستگاه‌های قضایی برای حل آن کرده است.
به‌دنبال همین موضوع در طی جلسات کمیسیون تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر مقرر شد اگر شکایت از رسانه‌های بدون مجوز از ساترا باشد، بر علیه آن شکایت عنوان شده اقدام خواهد شد و طی 8 ساعت محتوای مشکل‌دار حذف و اگر شکایت از رسانه دارای مجوز از ساترا باشد، به مدت کمتر از یک ساعت آن مورد حذف می‌شود. همچنین در صورت کافی نبودن اسناد، پس از بررسی مجدد اسناد معرفی شده و اثبات دلیل، ساترا رای خود را صادر می‌کند.
به دنبال همین موضوع مجتبی شایسته، تولیدکننده محتوای صوتی اظهار داشت: شاهد هستیم سازمانی طراحی می‌شود که هیچ طبقه بندی ندارد و گردش اطلاعات برای افرادی که در حالت عادی کارهایشان اصلاً شنیده نمی‌شود، اتفاق می‌افتد و در همین زمینه "کپی‌رایت" ساختار شکنی کرده‌اند زیرا بسیاری از افراد فارغ از جایگاه حرفه‌ای، تخصص، مهارت و حق کپی‌رایت خیلی راحت محتواهایی انتشار می‌دهند.
براساس اعلام ساترا، رسانه‌های مجازی مجاز هستند برنامه‌های اختصاصی خود را اعلام و خواهان حفاظت از حقوق مالکیت فکری شوند.