به گزارش دیوان اقتصاد، بنابر گزارش تحلیلی آمار عملکرد بازار بیمه در 5 ماهه اول سال 1403(بر اساس ارقام خوداظهاری شرکتهای بیمه در سامانه سنهاب)به ترتیب حدود 184.5 و 80.1همت حق بیمه تولیدی و خسارت پرداختی داشته است.

جزئیات این گزارش به شرح زیر آمده است:

    الف- حق بیمه تولیدی و خسارت پرداختی
    حق بيمه توليدي و خسارت پرداختي به ترتيب حدود 184.5 و 80.1 همت (هزار میلیارد تومان) است.
    مبالغ حق بيمه توليدي و خسارت پرداختی نسبت به 5 ماهه اول سال گذشته به ترتیب 65.5 و 50.8 درصد رشد دارد. 
    رشته‌‌های بیمه درمان و زندگی با 46.5 و 11.8 درصد سهم از حق بیمه و رشد حق بیمه معادل 92.9 و 68.6 درصد، موجبات رشد 65.5 درصدی حق بیمه تولیدی بازار در این مدت را فراهم آورده است. 
    رشد 65.5 درصدی حق بیمه تولیدی بازار بیشتر متأثر از عملکرد شرکت‌های بیمه دی، ملت، کوثر و سینا به ترتیب با 12.7، 7.7، 5.6 و 3.2 درصد سهم از حق بیمه و رشد حق بیمه آنها بین 912.7 و 69.1 درصد بوده است. 
    رشد بالای 50.8 درصدی خسارت پرداختی، بیشتر ناشی از عملکرد رشته‌های درمان، بدنه اتومبیل، حوادث راننده و آتش سوزی با سهم عمده در بازار (به ترتیب 43.4، 9.4، 3.6 و 2.5 درصد و در مجموع با 58.9 درصد سهم) و رشد بالای خسارت پرداختی در آنها معادل 56.5، 50.3، 61.4 و 81 درصد بوده است.
    شرکت‌های بیمه دانا، پارسیان، البرز، کوثر، سینا، معلم، سامان، رازی و ما با سهم عمده از خسارت پرداختی بازار بیمه (از 14.4 تا 2.1 درصد و در مجموع با 45 درصد سهم) و برخورداری از رشد بالای خسارت پرداختی (بین 52.4 تا 157.6 درصد)، موجبات اصلی رشد 50.8 درصدی خسارت پرداختی در بازار بیمه را فراهم آورده‌اند. 

    ب- نسبت خسارت
    نسبت خسارت بازار با 4.2 واحد کاهش در مقايسه با 5 ماهه اول سال قبل به 43.4 درصد رسیده است. البته در محاسبه این نسبت (حاصل تقسيم خسارت پرداختي به حق‌بيمه توليدي ضربدر 100)، مبالغ خسارت‌هاي معوق، ذخاير حق‌بيمه، كارمزد شبكه فروش و هزينه‌هاي اداري- عمومی شرکت‌های بیمه در نظر گرفته نمي‌شود.
    4 رشته‌ بدنه اتومبیل (با 84.1%)، اعتبار (با 82.4%)، شخص ثالث و مازاد (با 53.5%) و حوادث راننده (با 46.3%)  نسبت خسارتي بالاتر از بازار بيمه (با 43.4%) داشتند.
    به طور ویژه، نسبت خسارت 6 شركت بيمه: نوین (75.2%)، زندگی باران (72.2%)، معلم (68.2 %)، آسماری (64.9%)، رازی (63.8%) و سینا (60%) به مراتب بالاتر از سطح بازار بیمه (با 43.4 %) می باشد.

    ج- سهم شرکت‌ها و رشته‌های بیمه در بازار
    سهم بخش غيردولتي از حق بيمه توليدي و خسارت پرداختي صنعت بيمه، به ترتیب 81.7 و 76.5 درصد است. البته سهم شرکت‌ها (بخش دولتی و غیردولتی) و رشته‌‌های بیمه در دوره‌های زمانی کمتر از یک سال معمولاً با تغییرات زیادی همراه است، لذا در تحلیل سهم از پورتفوی بازار بیمه باید این موضوع را مورد توجه قرار داد.
    در بررسی سهم شرکت‌های بیمه در بازار، 10 شرکت بیمه ایران (با 18.3%)، دی (با 12.7%)، دانا (با 12.6%)، آسیا (با 8.5%)، ملت (با 7.7%)، البرز (با 6.2%)، کوثر (با 5.6%)، پارسیان (با 4.2%)، پاسارگاد (با 3.7%) و سینا (با 3.2%) در مجموع 82.6 درصد از حق بیمه تولیدی بازار را به خود اختصاص داده و 17.4 درصد مابقی حق بیمه، توسط 19 شرکت بیمه دیگر تولید شده است. 
    سهم شرکت‌های بیمه از خسارت پرداختی بازار به طور عمده به 8 شركت‌ بيمه ایران (با 23.5%)، دانا (با 14.4%)، آسیا (با 10.3%)، دی (با 8.2%)، پارسیان (با 5.5%)، البرز (با 5.3%)، کوثر (با 5.2%) و سینا (با 4.4%) تعلق دارد (در مجموع با 76.7 درصد) و 23.3 درصد مابقی خسارت‌ها نیز توسط 21 شرکت بیمه دیگر پرداخت شده است. 
    سهم 4 رشته بیمه درمان، شخص ثالث-مازاد، زندگی و بدنه اتومبیل به ترتیب 46.5، 21.9، 11.8 و 4.9 درصد (در مجموع 85.1%) از پرتفوی حق بیمه تولیدی در بازار است (14.9 درصد مابقی حق بیمه به 12 رشته دیگر اختصاص دارد).
    بیشترین سهم از خسارت پرداختی در بازار بیمه همچنان به 4 رشته درمان، شخص ثالث-مازاد، زندگی و بدنه اتومبیل به ترتیب با 43.4، 27، 9.9 و 9.4 درصد (در مجموع 89.7%) اختصاص دارد (10.3 درصد مابقی خسارت در 12 رشته دیگر پرداخت شده است). 
    پوشش ریسک‌های مرتبط با وسایل نقلیه (با صدور بیمه نامه‌های شخص ثالث-مازاد، بدنه اتومبیل و حوادث راننده) موجبات اختصاص 30.2 درصد از حق بیمه تولیدی و 40.1 درصد از خسارت پرداختی بازار را فراهم آورده است.

    د- تعداد بیمه‌نامه صادره و تعداد (موارد) خسارت پرداختی
    در پنج ماهه اول سال، بیش از 31.7 ميليون بيمه‌‌نامه صادر و 32.8 ميليون فقره خسارت پرداخت شده است. 
    تعداد بيمه نامه‌های صادره و تعداد موارد خسارت پرداختی نسبت به 5 ماهه اول سال قبل، به ترتيب 11.1 و 14.7 درصد رشد داشته است. 
    علت اصلی رشد 11.1 درصدی تعداد بیمه نامه‌های صادره در بازار، متأثر از رشد این تعداد در  رشته‌های درمان و حوادث در مجموع با 9.2 درصد سهم (هر یک به ترتیب با سهم 4.9 و 4.3 درصد) از کل بیمه نامه‌ها و نرخ رشد 319.8 درصدی در رشته درمان و نرخ رشد 31.4 درصدی در رشته حوادث بوده است.
    رشد 14.7 درصدی تعداد موارد خسارت‌ پرداختی بازار، در اصل به دلیل افزایش 15 درصدی این تعداد در بیمه‌های درمان با سهم 92.8 درصد و رشد 22.2 درصدی رشته بیمه زندگی با سهم 3.5 درصدی از کل تعداد موارد خسارت پرداختی بازار است.
در رشته درمان نیز بیشتر متأثر از فعالیت بیمه دی (با سهم 8.41 درصدی از تعداد موارد خسارت‌ بیمه درمان) است، به نحوی که رشته درمان این شرکت با 99.7 درصد سهم از کل تعداد موارد خسارت‌، در مقایسه با سال قبل، 10.1 درصد رشد داشته است. 
    در رشته‌های بیمه اشخاص (شامل حوادث، درمان و زندگی)، بیمه‌نامه هم به صورت گروهی و هم به صورت انفرادی صادر می شود ولی تعداد بیمه‌شدگان تحت پوشش این گونه بیمه نامه‌ها در محاسبات دخالت داده نمی‌شوند و فقط تعداد بیمه‌نامه‌های صادره ملاک عمل قرار می گیرد. براین اساس، تعداد بیمه‌نامه صادره (تعداد قراردادهای بیمه) در مقایسه با حق بیمه تولیدی به مراتب کمتر است و این شاخص برای سه رشته مذکور، شاخص معناداری نیست. با این وجود، از آنجا که در تمام رشته‌های بیمه (به جز سه رشته مذکور)، از تعداد بیمه نامه صادره استفاده می‌شود، طبق رویه قبل برای رشته‌های گروهی نیز از تعداد بیمه نامه صادره استفاده شده است. وفق توضیحات فوق، در 5 ماهه اول سال 1403، با وجود آن که حق بیمه تولیدی رشته‌های بیمه درمان، زندگی و حوادث به ترتیب 92.9، 68.6 و 41.1 درصد رشد داشته اند، تعداد بیمه نامه صادره درمان و حوادث با 319.8 و 31.4 درصد رشد و در رشته زندگی با 2.2 درصد کاهش مواجه بوده است. از طرف دیگر تورم نیز می تواند نقش اساسی در افزایش حق بیمه ایفا نماید.
    با توجه به رشد 56.5 درصدی خسارت پرداختی درمان نسبت به مدت مشابه سال قبل، تعداد موارد خسارت این رشته، 15 درصد افزایش داشته است که علت عمده رشد کم تعداد موارد خسارت درمان نسبت به مبلغ خسارت پرداختی، برداشت نادرست شرکت‌های بیمه در ثبت تعداد پرونده‌های خسارت درمان به جای تعداد حواله‌های پرداختی در این رشته است.  

هـ- ارزش بیمه نامه، سرانه خسارت پرداختی و سرانه تعداد خسارت 
    «ارزش بیمه نامه» عبارت است از: نسبت حق بیمه تولیدی به تعداد بیمه نامه صادره که نشانگر متوسط حق بیمه تولیدی در هر بیمه نامه است. در 5 ماهه اول سال 1403، این میزان به نحو کلی در بازار بیمه 58.2 میلیون ریال است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 49 درصد رشد نشان می دهد. همچنین طی این دوره، "ارزش بیمه نامه" در رشته‌های بیمه نفت و انرژی، هواپیما و کشتی به ترتیب حدود 23.1، 15.8 و 2.8 میلیارد ریال و در سایر رشته‌ها به مراتب کمتر می‌باشد. 
    «سرانه خسارت پرداختی» که حاصل تقسیم خسارت پرداختی به تعداد موارد خسارت است، حاکی از متوسط مبلغ پرداختی در هر مورد خسارت می باشد. این نسبت در 5 ماهه اول سال 1403، معادل 24.4 میلیون ریال است که 31.5 درصد در مقایسه با دوره مشابه سال قبل افزایش نشان می دهد. به علاوه در این مدت، "سرانه خسارت پرداختی" در رشته‌های بیمه نفت و انرژی، هواپیما، کشتی، باربری، آتش سوزی و حوادث راننده به ترتیب حدود 14.8، 10، 6.5، 2.4، 1.2 و 1.2 میلیارد ریال و در سایر رشته‌ها به مراتب پایین‌تر است. 
     «سرانه تعداد خسارت» که از نسبت تعداد موارد خسارت به تعداد بیمه نامه صادره به دست می‌آید، مبیّن آن است که به طور متوسط در هر بیمه‌نامه چه تعداد خسارت پرداخت شده است. طی 5 ماهه اول سال 1403، این نسبت در بازار بیمه معادل 1 واحد است (نسبت به دوره مشابه سال قبل تقریباً ثابت مانده است). اما در رشته‌ بیمه درمان حدود 19.6 واحد بوده و در سایر رشته‌های بیمه به مراتب کمتر از یک واحد است.