به گزارش دیوان اقتصاد، صنعت بیمه در ایران به عنوان یکی از ارکان کلیدی اقتصاد نقش مهمی در کاهش ریسک‌های مالی و حمایت از کسب‌وکارها و افراد جامعه ایفا می‌کند. با این حال، در سال‌های اخیر، این صنعت با چالش‌های جدی همچون تورم فزاینده، کاهش قدرت خرید مردم و ناکارآمدی‌های ساختاری مواجه شده است. این شرایط منجر به افزایش رشد اسمی حق بیمه‌ها و کاهش قابل توجه رشد واقعی آن شده است. در این بررسی، ضمن تورم زدایی رشد اسمی حق بیمه تولیدی صنعت بیمه، به بررسی دلایل ایجاد این وضعیت و برخی راهکارهای برون‌رفت از آن پرداخته خواهد شد.

نمودار مقایسه‌ای میان رشد اسمی حق بیمه تولیدی، رشد واقعی آن و نرخ تورم در صنعت بیمه ایران در طول چندین سال نتایج ناامیدکننده ای را نشان می دهد تا سیاستگذاران و اداره کنندگان این صنعت برای برون رفت از ابرچالش های آن استراتژی های نوآور و توام با ثبات بخشی به این صنعت را دنبال کنند.

دوره ۹۶-۱۳۹۳

در این دوره، متوسط نرخ تورم در حدود (۱۲ درصد) و رشد واقعی حق بیمه در سال ۱۳۹۴ و ۱۳۹۶ مثبت و قابل قبول (۱۱ و ۱۳درصد) بوده است. به نظر می رسد طی این دوره به دلیل ثبات در بخش کلان اقتصاد رشد واقعی و اسمی صنعت بیمه با یکدیگر همخوانی بیشتری داشته است.

دوره ۱۴۰۲- ۱۳۹۷

این دوره با افزایش شدید تورم همراه بوده و به ویژه طی این سال ها تورم به بالای (۴۰ درصد) رسیده است. با وجود افزایش شدید رشد اسمی حق بیمه صنعت بیمه، رشد واقعی حق بیمه در این سال ‌ها بسیار پایین و حتی منفی بوده است. برای مثال در سال ۱۳۹۸، رشد واقعی حق بیمه تولیدی این صنعت (۸- درصد) بوده است، در حالی که رشد اسمی آن همچنان بالا بود. این مسئله نشان ‌دهنده تأثیر تورم بر کاهش قدرت خرید و ارزش واقعی حق بیمه‌ ها است. همچنین میانگین رشد اسمی حق بیمه تولیدی صنعت بیمه از سال ۱۳۹۳ تا پایان ۱۴۰۲ به میزان (۳۴ درصد) بوده در حالی که میانگین رشد واقعی آن کمتر از (۳ درصد) بوده است. همان طور که در نمودار مشاهده می شود بیشترین رشد واقعی صنعت بیمه در دوره بررسی، مربوط به سال ۱۳۹۵ بوده و کمترین آن (۸- درصد) است که در سال ۱۳۹۸ رقم خورده است.

این بررسی به خوبی نشان می‌دهد که افزایش اسمی حق بیمه‌ها در سال‌های اخیر عمدتا تحت تأثیر افزایش تورم بوده و در بسیاری از موارد نتوانسته رشد واقعی مثبتی برای صنعت بیمه به ارمغان بیاورد. برای سیاست‌گذاران و مدیران صنعت بیمه، مدیریت ریسک تورم و حفظ ارزش واقعی حق بیمه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است تا بتوانند ارزش واقعی خدمات را برای بیمه‌گذاران حفظ و از اثرات منفی تورم جلوگیری کنند.

به عنوان یکی از حقایق آشکار شده این بررسی، جایگاه ضریب نفوذ (۱.۸ درصد) صنعت بیمه ایران است که فاصله چشمگیری با متوسط جهانی (۷ درصد) و کشورهای توسعه‌یافته (۱۴درصد) دارد. این تفاوت نشان‌دهنده ظرفیت‌های بالقوه و فرصت‌های بزرگی است که با بهره‌گیری از اصلاحات ساختاری، نوآوری در محصولات و کنترل تورم می‌توان به آن دست یافت. این در حالی است که بسیاری از بیمه گران پیشرو به سمت فناوری های مبتنی بر هوش مصنوعی از جمله بلاک چین، بیگ دیتا، یادگیری ماشین رفته اند تا فرایندهای خودکار و هوشمند را برای تحلیل أنواع ریسک ها و‌ بهبود تجربه مشتری ایجاد نمایند. در نهایت محصولات بیمه ای سفارشی و نوآورانه برای مشتریان خلق کرده اند.

نگاه اولیه به برخی از دلایل پایین بودن رشد واقعی صنعت بیمه در ایران به نحوه ارایه خدمات شرکت های بیمه به بیمهگذاران و سایر ذینفعان این صنعت مربوط می شود. در واقع ریسک فرایند پرداخت خسارت در این صنعت بسیار بالا است یعنی شرکت های بیمه در فاصله زمانی بسیار طولانی خسارت را به زیان دیده ها پرداخت می کنند که این چالش باعث کاهش اعتماد عمومی و عدم رضایت مشتریان شده است. آیا در رشته های بیمه ای مانند بیمه های خودرو (ثالث مالی و بدنه) ۸۰ درصد خسارات کمتر از ۴۸ ساعت پرداخت می شود؟ این گزارش را بیمه مرکزی می تواند به عنوان یک شاخص عملکردی بیمه گران ارایه کند.

نکته مهم تر این است که اگر بیمه مرکزی بخواهد رشد واقعی حق بیمه صنعت بیمه ایران را افزایش دهد، باید برای حضور شرکت های بیمه نوآور استراتژی های بهتری را لحاظ کند. به طوری که برای حضور چابک این بیمه گران نیاز به تغییر رویه و اصلاح قوانین بالادستی از جمله آیین نامه هایی دارد تا امکان ایجاد زیرساخت های کاملا جدید برای ارتباط کم هزینه، شفاف و امن با بازارگاه ها یا بازارهای آنلاین مانند دیجی کالا،‌ اسنپ و تپسی و دیگر بازارگاه های دیجیتال و آنلاین برای آنها فراهم شود. اما چگونه می توان این امکان را فراهم نمود؟

عبدالرضا عیسوند حیدری_ عضو هیات مدیره و سرپرست مدیر عامل شرکت بیمه هوشمند فردا

منبع: بورس نیوز