به گزارش دیوان اقتصاد، دبیرکل سندیکای بیمه‌گران ایران معتقد است، اختصاص سی‌و‌دومین همایش ملی بیمه و توسعه به موضوع «بازاندیشی نظارت در بیمه؛ مسیر نوآوری برای تنظیم‌گری مؤثر» فرصتی ارزشمند برای پرداختن به یکی از بنیادی‌ترین موضوعات صنعت بیمه وگویای یک ضرورت تاریخی است: اینکه بدون نگاهی نو به سازوکارهای نظارتی، بدون بازتعریف نقش دولت و نهادهای سیاست‌گذار و بدون فراهم کردن فضای نوآوری و رقابت سالم، نمی‌توان صنعتی پایدار، توانمند و همگام با تحولات جهانی داشت. هدف از نظارت چیزی جز راهبری صحیح و مطلوب برای رسیدن به هدف نیست و در این راستا توجه به چند نکته اساسی ضرورت دارد:

شکاف جایگاه صنعت بیمه ایران با استانداردهای جهانی
در بسیاری از اقتصادهای پیشرفته، ضریب نفوذ بیمه بیش از ۸ درصد است، اما این رقم در ایران هنوز حدود ۲ درصد است. این شکاف نه به دلیل ضعف نیروی انسانی است، نه کمبود ظرفیت فنی؛ ریشه اصلی آن در ساختار سیاست‌گذاری، نظارت و مداخله‌های غیرتخصصی است. ما درصنعت بیمه با چالش‌های مختلفی مواجهیم که نتیجه سال‌ها نگاه غیرکارشناسی به عملیات بیمه‌گری است و نتیجه این که حکمرانی در ایران برخلاف سایر کشورها، به جای بسترسازی تنظیم‌گری مدرن، خود به عاملی برای مانع تراشی و عوارض‌گیری تبدیل شده است.

بازاندیشی نظارت؛ شرط نوآوری
تحولات صنعت بیمه در دنیا نشان می‌دهد که هرجا نظارت و سیاست‌گذاری از مداخله مستقیم فاصله گرفته، نوآوری شکوفا شده است. امروزه در دنیا مفاهیمی مانند بیمه‌گری دیجیتال، بیمه‌های فردی، بیمه‌های پارامتریک، پوشش‌ها و قراردادهای هوشمند و مدل‌های مبتنی بر داده، همگی محصول زیست‌بومی هستند که نظارت آن به‌روز، چابک و مبتنی بر اصول علمی است. در مقابل، هرجا نظارت به تعیین نرخ، تحمیل تکالیف، یا مداخله در عملیات اجرایی تبدیل شده، صنعت دچار فرسودگی و توقف شده است. صنعت بیمه ایران امروز درگیر اجرای تکالیفی است که نه تنها به توسعه کمک نمی‌کند، بلکه منابع بیمه‌گذاران را از مسیر اصلی خود منحرف می‌کند و نتیجه آن تضعیف توانگری، کاهش سرمایه‌گذاری، و افت کیفیت خدمات بیمه‌ای است.

یک نظارت مدرن می‌بایست ضمن حمایت واقعی از همه حقوق ذینفعان بیمه، و ایجاد چارچوب شفاف برای رقابت سالم، فضای نوآوری را به معنای واقعی آن فراهم آورد.

پیامدهای اقتصادی تداوم وضعیت موجود
هرگونه ضعف در صنعت بیمه، به سرعت خود را در اقتصاد ملی نشان می‌دهد و چنانچه اگر بیمه‌ها نتوانند ریسک‌های بزرگ را پوشش دهند، صنایع دچار عدم قطعیت می‌شوند، پروژه‌های ملی بدون پشتوانه ریسک باقی می‌مانند، اعتماد سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی آسیب می‌بیند و در زمان بحران، فشار هزینه‌ها بر بودجه عمومی افزایش می‌یابد. کشورهایی که بیمه را شریک اقتصادی دولت می‌دانند، توانسته‌اند بخش قابل توجهی از خسارات ناشی از بحران‌ها را از طریق سازوکارهای بیمه‌ای و اتکایی جبران کنند. اما در کشور ما، نبود ساختاری منسجم، باعث شده بار مالی بسیاری از بحران‌ها در نهایت بر دوش دولت قرار گیرد. به تعبیر دیگر: عدم نقش گذاری صنعت بیمه در اقتصاد ملی و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی کشور که تضعیف صنعت بیمه، مستقیماً به معنای افزایش ریسک برای اقتصاد ملی و آسیب به سرمایه اقتصادی و اجتماعی ملت است.

تجربه کشورهای موفق در حکمرانی بیمه
تجربه کشورهای توسعه یافته نشان می‌دهد، رشد صنعت بیمه حاصل مدل حکمرانی‌ای صحیح است که در آن نقش نظارتی دولت از عملیات بیمه‌گری کاملاً جدا است، چارچوب‌های شفاف برای رقابت تعیین شده، نوآوری توسط دولت تشویق و حمایت می‌شود، مداخله‌های غیرتخصصی حداقلی است، سازوکارهای سرمایه‌ای به‌روز و تقویت‌شده وجود دارد و سیاست‌گذاری مبتنی بر داده، پژوهش و استانداردهای بین‌المللی است. این تجربه‌ها یک پیام روشن دارند: بدون تدوین مدل حکمرانی صحیح امکان پیشرفت صنعت بیمه امکان‌پذیر نیست و لذا نظارت منطبق حکمرانی صحیح می‌تواند رشد و پایداری صنعت بیمه را تدوین نماید و پیشرفت صنعت بیمه بدون بازطراحی نظارت و حکمرانی ممکن نیست.

ضرورت تدوین مدل حکمرانی نوین برای صنعت بیمه درایران
امروز صنعت بیمه باید با سه ویژگی مهم شامل تخصص‌محوری، استقلال و چابکی و هم‌سویی با نیازهای توسعه کشور بازطراحی شود. در این صورت منابع بیمه‌گذاران به جای فرسایش، وارد سرمایه‌گذاری‌های مولد می‌شود و ضمن افزایش توانگری شرکت‌ها و رشد ضریب نفوذ بیمه، اعتماد عمومی تقویت و صنعت بیمه به بازیگری مهم در اقتصاد ملی تبدیل خواهد شد.

سخن پایانی
امروز زمان آن رسیده که صنعت بیمه را از نگاه سنتی خارج کنیم و آن را در تراز آینده اقتصاد ایران ببینیم و برای تبدیل شدن بیمه به موتور محرک اقتصاد، حرکت به سمت نوآوری، رقابت سالم و پوشش ریسک‌های بزرگ برویم و در مسیر افزایش تاب‌آوری اقتصادی کشور، راهی جز حکمرانی صحیح، بازاندیشی در نظام نظارت و حرکت به سوی تنظیم‌گری مدرن و مبتنی بر نوآوری وجود ندارد. امید است که با حمایت‌ وزارت امور اقتصادی و دارایی و همراهی تمامی نهادهای ذی‌ربط، بتوانیم صنعت بیمه کشور را به جایگاه شایسته خود در اقتصاد ملی برسانیم و سطح خدمات بیمه‌ای را برای همه اقشار جامعه ارتقا دهیم.

محسن پورکیانی – دبیرکل سندیکای بیمه‌گران ایران