به گزارش دیوان اقتصاد به نقل از تسنیم ، ارمنستان با تجهیز پایانه های مرزی خود با ایران، در حال اتخاذ استراتژی جدیدی است تا بتواند به دهه ها انزوای اقتصادی پایان دهد. اما اندکی آن طرفتر، آذربایجان نیز در تلاش است تا برنامه های ایروان را بی نتیجه بگذارد.

دسامبر سال گذشته، ارمنستان اقدام به ایجاد یک منطقه آزاد اقتصادی در شهر مغری در مرز با ایران کرد. هدف از ایجاد این منطقه بهره بردن از بازار ایران و مطرح کردن ارمنستان به عنوان حلقه اتصال میان تهران و اتحادیه اقتصادی اوراسیایی بود.

ایران از مدت ها پیش نسبت به توسعه ارتباطات تجاری با روسیه از طریق اتحادیه اقتصادی اوراسیایی ابراز علاقمندی کرده بود. پس از آنکه ترکیه و آذربایجان بعد از جنگ ناگورنو-قره باغ در اوایل دهه 1990 میلادی مرزهایشان را با ارمنستان بستند، ایران تنها یکی از دو مرز خود را با ارمنستان باز نگه داشته است.

حجم مبادلات تجاری بین ایران و ارمنستان به صورت سالانه در حال افزایش بوده و در سال 2017 به رقم 211.4 میلیون دلار رسیده است. در شهر مغری نفوذ ایران کاملا مشخص است. در بیلبوردهای بزرگ شهر به زبان فارسی جمله «سال نو مبارک» نقش بسته است. مردم شهر به طور کلی نگاه مثبتی به همسایه جنوبی یعنی ایران دارند.

تیگران هووانسیان، یک مکانیک ارمنی به میهمان انگلیسی اش می گوید: «باید به ایران سفر کنید، جای زیبایی است... همین که به مرز بروید به شما اجازه می دهند وارد ایران شوید. رفتار آنها خیلی دوستانه است. (اتباع ارمنی بدون ویزا می توانند به ایران سفر کنند اما شهروندان انگلیسی باید قبلا درخواست صدور روادید کنند.)»

ایران یک بازیگر نسبتا حاشیه ای در مسائل سیاسی جنوب قفقاز به شمار می رود، اما هم ارمنستان و هم آذربایجان تلاش می کنند ایران را به سمت خود بکشند و مزیتی استراتژیک برای خود ایجاد نمایند.

کارن کاراپتیان، نخست وزیر ارمنستان در مراسم آغاز به کار منطقه آزاد اقتصادی مغری گفت: «مقاصد ما در مغری جدی هستند.» وی افزود، کارآفرینان ایرانی این فرصت را خواهند داشت تا کسب و کارهایشان را در این منطقه برقرار سازند و سپس محصولاتشان را به بازارهای اروپا و اوراسیا صادر کنند. «شرایط این منطقه، در کنار رژیم های تجاری ای که ما در قالب اتحادیه اقتصادی اوراسیایی و اتحادیه اروپا داریم فرصت های خوبی برای توسعه کسب و کار فراهم می سازد.»

طرف ایرانی نیز نگاه مثبتی در خصوص تحولات رخ داده در مرز با ارمنستان دارد.

کاظم سجادی، سفیر ایران در ارمنستان در مراسم آغاز به کار این منطقه گفت: «ایجاد منطقه آزاد اقتصادی مغری به نفع مبادلات تجاری بین دو کشور و انتقال تجارب با مناطق آزاد اقتصادی ایرانی است.»

در سال 2009، موافقتنامه احداث یک خط ریلی بین دو کشور به امضای ایران و ارمنستان رسید. 3 سال بعد، ایروان یک امتیاز 50 ساله به شرکت اماراتی راسیا داد تا این خط راه آهن 305 کیلومتری را احداث و مدیریت کند. این شرکت تا سال 2013 مطالعات امکان سنجی پروژه را امجام داد و اعتبار مورد نیاز برای احداث این خط آهن را 3.5 میلیارد برآورد رکد. اما این پروژه به دلیل لابی هایی که باکو انجام داد اجرایی نشد.

به گفته فواد شهبازوف، یک تحلیلگر سیاسی در باکو: «در سال 2016ف پس از آنکه ایران و چین مذاکراتی را برای ساخت یک خط آن جدید بین ایران و ارمنستان انجام دادند، آذربایجان (به صورت غیررسمی) تهدید کرد که پرداخت وام به ایران را بلوکه می کند.»

در ماه ژانویه، تهران یک وام 500 میلیون دلاری برای احداث یک خط ریلی 205 کیلومتری بین رشت و آستارای آذربایجان 500 میلیون دلار وام از آذربایجان گرفت. سپس در ماه مارس وزرای خارجه ایران، ترکیه، گرجستان و آذربایجان در یک نشست 4 جانبه شرکت کردند.