به گزارش دیوان اقتصاد،یحیی آل اسحاق در گفت‌وگو با  ایلنا در مورد راه‌های افزایش تجارت با همسایگان اظهار کرد: تجارت خارجی ما یعنی مجموع سیستم واردات و صادرات، ارتباطات و سرمایه‌گذاری‌ها در منطقه و جهان یکی از عوامل توسعه و حتی امنیت ملی یک کشور است. یک بخشی از توسعه و امنیت کشور ما به چگونگی روابط اقتصادی و تجاری ما با منطقه و جهان مربوط می‌شود. لذا صحبت‌های آقای رئیسی مبنی بر ارتباط با همسایگان کاملا درست است.  

وی افزود: ۱۵ کشور همسایه ما به طور سالانه ۱۲۰۰ میلیارد دلار باهم تعامل اقتصادی و تجاری دارند. از این ظرفیت ۱۲۰۰ میلیارد دلاری، بر اساس همین توانایی‌های موجود خود می‌توانیم سهم ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیارد دلار داشته باشیم. در حالیکه کل صادرات و واردات ما کمتر از ۱۰۰ میلیارد دلار و مراوداتمان با کشورهای همسایه ۲۰ میلیارد دلار است یعنی از این ظرفیت ۳۰۰ میلیارد دلاری آنچه عملا محقق کرده‌ایم کمتر از ۱۰ درصد بوده است. 

آل اسحاق تصریح کرد: بر اساس شاخص‌های جهانی نیز، سهم ما از تجارت جهانی با توجه به شاخص‌های اقتصادی که داریم باید حدود ۱ درصد بود اما الان حدود ‌۰/۰۳ است. بنابراین روابط اقتصادی و تجاری با منطقه و جهان در حوزه اقتصاد در ۴۰ سال گذشته مغفول بوده درحالی که بر همه حوزه‌ها مانند اشتغال، رفاه، توسعه، جایگاه ما در منطقه و... تاثیرگذار است، لذا این موضوع کاملا مهم است و امیدواریم که آقای رئیسی با برنامه‌های عملی این نقیصه را از اقتصاد کشور رفع کنند. 

وی با اشاره به دلایل این موضوع گفت: دلیل موضوع این است که یک تصور و برخورد غلط در مورد روابط اقتصادی و تجاری در کشور وجود دارد و ما واردات و صادرات را غیرمولد می‌دانیم. یعنی ذهنیت تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان اینطور است که تجارت را غیرمولد می‌دانند و فکر می‌کنند فعالیت مولد اقتصادی تنها زیر سقف کارخانه و درآمدن محصول از آن است، یعنی باید یک مواد اولیه تبدیل به محصول شود. این تصور نه علمی و نه مطابق با معیارهای جهانی است. بعضی کشورهای پیشرفته تا ۷۰ یا ۸۰ درصد از درآمد خود را از بازرگانی و خدمات بازرگانی و امور زیربنایی آن مانند بندر، کشتیرانی، حمل و نقل، بیمه و.‌.. تامین می‌کنند ولی در کشورهای عقب افتاده و در حال توسعه کمتر به روابط اقتصادی توجه می‌شود. 

رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق با اشاره به اهمیت رقابت بیان کرد: وقتی کالاهای ما در بازارهای بین‌المللی رقابت کنند، کیفیت و بهره‌وری کالا، خدمات پس از فروش و همچنین تمام شاخص‌‌های رشد و توسعه اقتصادی پیشرفت می‌کند چراکه مجبور به رقابت هستند. حتی باعث جلوگیری از قاچاق کالا می‌شود، اگر بتوانیم کالای خود را در منطقه و جهان بفروشیم دیگر نیازی به وارد شدن کالا قاچاق نیست. همه اینها به خاطر عدم توجه به جایگاه اقتصادی و تجاری است. 

وی افزود: بنابراین اولین مشکل بر سر راه ارتباط تجاری موثر با همسایگان این است که رویکرد و نگاه به تعاملات تجاری در کشور منفی است. متاسفانه تصور بر این است که تجارت موجب اتلاف سرمایه و انرژی است. اگر ذهنیت ما از تجارت این باشد که نفت بفروشیم، کالا بخریم و مصرف کنیم ضربه می‌زند اما اگر استراتژی وجود داشته باشد که واردات در جهت تولید و صادرات باشد حرکت مثبتی است. یعنی مدیریت واردات ما به گونه‌ای باشد که مواد اولیه، ماشین‌آلات و قطعات وارد کنیم تا کالا تولید و آن را صادر کنیم، می‌توانیم علاوه بر اینکه نیاز داخل را تامین کنیم رشد صادرات و افزایش کیفیت نیز در پی خواهد داشت، پس مهم نگاه به واردات است. این نوع واردات به معنای افزایش اشتغال است. در این شرایط ۵۰۰ میلیون واردات به معنای ۵۰۰ میلیون دلار اشتغال، کیفیت و بهره‌وری است. اما در شرایط محدود نمی‌توان از بازارهای منطقه‌ای استفاده کرد.

آل اسحاق خاطرنشان کرد:  اگر رئیسی می‌خواهد مسائل اقتصادی را حل کند، یکی از فاکتورهای مهم آن توجه به بازارهای جهانی و منطقه‌ای است که باعث افزایش درآمد، بهره‌وری و درآمد می‌شود. در این صورت دیگر به این شکل نیست که با چندبرابر قیمت جهانی پرایدی تولید کنیم که مردم در ازای آن ۱۲۰ میلیون تومان پرداخت کنند و بیشتر از جنگ هم کشته بدهیم، بنزین زیادی هم مصرف کنیم که مجبور به واردات بنزین هم شویم. اگر خودرویی تولید کنیم با مصرف بنزین کم و کیفیت زیاد که در بازارهای جهانی عرضه شود نیازی نبود که بیشترین فشار به خودروسازان وارد شود تا بیشترین اعتبارات و بدهی‌های بانکی را داشته باشند. این خنده‌دار است که یک بازار ۱ میلیون خودرویی در اختیار داشته باشند و مردم هم صف بکشند که با قرعه‌کشی خودرو دریافت کنند. در حالی که اگر به ارتباطات اقتصادی و رقابت توجه می‌شد، هرگز این وضعیت به وجود نمی‌آمد که بعد از ۴۰ سال ما هنوز در اول خط باشیم.

وی در پاسخ به سوالی در مورد تاثیر عوامل سیاسی گفت: ذی‌نفعانی در این حوزه وجود دارند که می‌توان آنها را ذی‌نفعان بازدارنده نامید. آنها با استفاده از همه جریانات سیاسی و تبلیغاتی اجازه نمی‌دهند این حوزه از اقتصاد کشور سامان پیدا کند. برای مثال اگر خودروسازان می‌توانستند رقابت کنند مردم دیگر مجبور نبودند پراید را ۱۲۰ میلیون تومان پیش‌خرید کنند. اینها با همه ابزارها و تبلیغات سیاسی پیش‌ می‌روند، اگر اینگونه نبود دیگر بعد از ۴۰ سال برای یک فرد آرزو نبود که یک یخچال خوب داشته باشد.

وی همچنین تصریح کرد: علت وضعیت این است که واحد تولیدکننده رقیب نداشته، خودروساز هر کالای بی‌کیفیتی تولید کرده مردم مجبور به خرید بودند. جنبه رقابت در سایه تعاملات اقتصادی شکل می‌گیرد نتیجه هم این است که هیچ وقت نمی‌تواند در سطح بازارهای منطقه و جهان حضور پیدا ‌کند و از ۱۲۰۰ میلیارد دلار بازار به ۲۰ میلیارد دلار اکفا کنیم. 

رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق اظهار داشت: ما نیروی انسانی و فارغ‌التحصیل دانشگاهی داریم. ۳ میلیون نفر فارغ‌التحصیل دانشگاهی داریم که برای آنها ظرفیت کار وجود ندارد، در صورتی که اگر تعاملات تجاری داشتیم و می‌توانستیم تولید و صادرات کنیم تمام واحدها به حرکت درآمده و نیروها به کار گرفته می‌شد و کشور اینهمه خسارت نمی‌دید. 

وی در پایان اضافه کرد: رئیسی قول دادند که تحول ایجاد می‌کنند، یکی از فاکتورهای تحول در نگاه‌های اقتصاد است و این کار شهامت در برخورد با ذی‌نفعان بازدارنده است. یکی از فاکتورهایی که ظرفیت اقتصاد را در سطح پایین نگه داشته‌، ذی‌نفعان بازدارنده هستند که فضای موجود به نفع آنها است. جرئت ‌و شهامتی که ایشان در قوه قضاییه داشت باید در این حوزه هم داشته باشد و علاوه بر تشخیص نقاط ضعف، نیروهای بازدارنده ذی‌نفع در اقتصاد را هم تشخیص دهد و با قاطعیت با آنها برخورد شود تا از صحنه اقتصاد کنار بروند. اینکه آقای رئیسی می‌گویند باید جذابیت اقتصادی ایجاد کرد یکی از راه‌های آن این است که این ذی‌نفعان از بازار کنار بروند. واسطه‌هایی هستند که واسطه‌گری آنها اجازه رشد و توسعه اقتصادی نمی‌دهد.