به گزارش دیوان اقتصاد، یکی از مهم‌ترین پایه‌های اقتصاد در ایران صنعت نفت است؛ اگرچه در سال‌های اخیر تلاش شده بودجه عمومی ایران از درآمدهای نفتی فاصله بگیرد و این درآمدها بیشتر صرف ایجاد زیرساخت‌های لازم در کشور شود، اما همچنان تأثیر صادرات و فروش نفت بر اقتصاد ایران بیش از هر مؤلفه دیگری است تا آنجا که در دولت سیزدهم و با وجود تحریم‌ها، رشد تولید و صادرات نفت کشور توانست رشد اقتصادی ایران را مثبت کند و حتی در مواردی، کمبود سایر بخش‌های اقتصادی نیز به‌واسطه درآمدهای نفتی جبران شد.

این موضوع بیش از هر چیز به تغییر نگاه و نگرش دولت سیزدهم به شرایط داخلی و بین‌المللی برمی‌گردد. محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، با تأکید بر اینکه دولت سیزدهم می‌دانست رشد اقتصادی از مسیر افزایش تولید محقق خواهد شد، گفت: با توجه به سهم نفت در اقتصاد ایران، نیمی از رشد اقتصادی کشور در این سه سال مربوط به رشد حاصل از گروه نفت و گاز بوده است.

وی ادامه داد: در عرصه بین‌المللی نیز با وجود بدعهدی و تحریم‌های ظالمانه علیه ایران، اقتصاد مقاومتی را سرلوحه کار خود قرار دادیم و آن را از شعار به عمل آوردیم. در کنار آن، با محیط بین‌المللی نیز سازگار بودیم و تلاش کردیم از ظرفیت‌های آن استفاده کنیم.

در ادامه گفت‌وگو محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در ادامه می‌خوانید.

رشد ۷۰درصدی تولید نفت در دولت سیزدهم

آمارهای رشد اقتصادی در سه سال دولت سیزدهم از بزرگ‌ شدن اقتصاد ایران به‌واسطه افزایش تولید و فروش نفت حکایت دارد. چه اقدام‌هایی در این صنعت انجام شده که با وجود تحریم‌ها، نفت ایران بیشترین نقش را در جهش اقتصادی کشور بازی کرده است؟

خجسته‌مهر: رئیس‌جمهور شهید و کارگزاران این دولت دقیقاً درک کردند که رشد اقتصادی کشور از طریق افزایش تولید شکل می‌گیرد و اگر می‌خواهیم شاخص‌های اقتصادی کشور را رشد دهیم و درآمدهای بیشتری برای کشور داشته باشیم، باید از جهش تولید شروع کنیم. از همین رو این رویه را دولت سیزدهم در پیش گرفت و موفق شد.

در سال‌های ۱۴۰۰، ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ و اکنون که در سال ۱۴۰۳ هستیم، شاخص‌های اقتصادی به ما نشان می‌دهد این روند، روندی افزایشی و رو به‌ تعالی و رشد بوده است. بنابر اظهارات منابع رسمی کشور مربوطه در روند افزایش تولید و البته صادرات نفت ایران کاملاً ملموس و قابل مشاهده است.

رشد تولید و صادرات نفت ایران در دولت سیزدهم تا چه میزان بوده و چقدر به درآمدهای ارزی کشور اضافه کرده است؟

خجسته‌مهر: دولت سیزدهم در تولید نفت حدود ۷۰درصد رشد داشته که رشد بی‌نظیری در کمتر از سه سال به‌شمار آمده که حاصل درایت این دولت است، زیرا شاخصی مهم‌تر از رشد تولید در اقتصاد یک کشور وجود ندارد، اما دولت سیزدهم در این نقطه متوقف نشد و رشد تولید نفت به افزایش صادرات و درآمدزایی تبدیل و باعث شد درآمد نفتی کشور از سالانه زیر ۱۰ میلیارد دلار، در سال پایانی دولت دوازدهم به حدود ۳۶ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۲ برسد و این درآمد فقط از محل فروش نفت خام و میعانات گازی به‌دست آمده است. این اعداد نشان‌دهنده جهش ۳۰۰درصدی درآمدهای نفتی ایران در دولت سیزدهم است.

دولت سیزدهم، افزایش تولید و افزایش صادرات نفت ایران را به‌عنوان اهداف کلان، راهبردها، اقدام‌های اجرایی و شاخص‌های اقتصادی هدف‌گذاری کرد.

رسیدن به جهش تولید در دولت سیزدهم آن هم به فاصله چند ماه، چگونه محقق شد تا ایران به پشتوانه آن بتواند بازارهای صادراتی خود را توسعه دهد؟

خجسته‌مهر: در بخش افزایش تولید چند کار مهم کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت انجام دادیم. در موضوع نگهداشت توان تولید که بخشی از برنامه افزایش تولید به‌شمار می‌آید، اقدام‌هایی به‌صورت روزانه انجام می‌شود که جزو فعالیت‌های جاری شرکت‌هاست، بنابراین بخشی از افزایش تولید نفت ایران در دولت سیزدهم، نتیجه نگهداشت تولید در میدان‌های نفتی و گازی ایران است که با اجرای پروژه‌هایی که زمان چندساله نیاز نداشتند، انجام شد. با توجه به زودبازده‌بودن این طرح‌ها، اجرای آن را در اولویت قرار دادیم و ظرف مدت یک سال به ثمر رساندیم. بخشی از برنامه محقق‌شده و عملکردی افزایش تولید نفت و گاز نیز از همین مسیر به‌دست آمده است.

بخشی از اقدام‌ها نیز برای تحقق برنامه هفتم توسعه و دستیابی به شاخص رشد اقتصادی ۸درصدی برنامه‌ریزی شده است. در این زمینه در دولت سیزدهم ریل‌گذاری شده است که در آینده می‌تواند بسیار کارگشا باشد.

این اقدام‌ها زیربنایی و بزرگ است و مقام معظم رهبری نیز تأکید دارند که دولت سیزدهم کارهای بزرگ و زیربنایی انجام داده است.

دولت سیزدهم، اقتصاد مقاومتی را از شعار به عمل تبدیل کرد

افزایش تولید نفت مربوط به اقدام‌های داخل کشور بود، اما دولت سیزدهم چگونه توانست با وجود ادامه تحریم‌های ظالمانه، صادرات نفت خود را توسعه دهد؟

خجسته‌مهر: ویژگی دوم دولت سیزدهم مربوط به ارتباط مؤثر با محیط بین‌المللی است. این دولت، با وجود بدعهدی و تحریم‌های ظالمانه علیه ایران، اقتصاد مقاومتی را سرلوحه کار خود قرار داد و اقتصاد مقاومتی را از شعار به عمل تبدیل کرد.

ضمن اینکه این دولت درکی درست و عمیق از ژئوپلیتیک منطقه و واقعیت‌های بین‌المللی داشت و از همین‌ رو، حضور در صحنه بین‌المللی، مذاکرات سازنده، ارتباطات بین‌المللی و مجامع مهم اقتصادی و سیاسی دنیا در دستور کار قرار گرفت.

در دولت سیزدهم از مذاکره‌کردن خسته نمی‌شدیم، اما توان خود را منوط به توان دیگران نکردیم و هم‌زمان کار خود را انجام می‌دادیم. در کنار آن با محیط بین‌المللی هم سازگار بودیم و تلاش می‌کردیم بتوانیم از ظرفیت‌های آن استفاده کنیم.

این یک رویکرد دقیق بود، زیرا توانستیم تعامل سازنده را جایگزین رقابت بازدارنده کنیم که اقدام مهمی بود.پ

اجرای طرح‌های نفتی نه در ایران که در هر نقطه‌ای از جهان به سرمایه‌گذاری بالایی نیاز دارد. با توجه به آنکه ایران با تحریم‌های ظالمانه کشورهای غربی روبه‌روست، مسیر جذب سرمایه‌گذاری در این صنعت چگونه پیش‌ رفته است؟

خجسته‌مهر: برای رسیدن به اهداف تعیین‌شده در صنعت نفت و تحقق تولید ۶ میلیون بشکه‌ای تولید، باید قراردادهای سرمایه‌گذاری به امضا برسد، زیرا اجرای طرح‌های نفتی هزینه‌بر، سرمایه‌بر، زمان‌بر و درعین‌حال درآمدزاست، بنابراین باید اقدام‌های خود را امروز انجام دهیم تا برای سال‌های آینده آماده تولید حداکثری نفت و گاز در کشور باشیم.

برای نمونه، یکی از این طرح‌ها، طرح توسعه یکپارچه میدان مشترک آزادگان است تا ظرفیت تولید نفت در این میدان از روزانه ۱۹۰ هزار بشکه کنونی به ۵۵۰ هزار بشکه افزایش یابد. با توجه به مشترک‌بودن این میدان نفتی، جهش حدود ۲۰۰درصدی برداشت نفت از آن اقدام ارزشمندی است که در بلندمدت تأثیر بسزایی بر درآمدهای نفتی کشور خواهد داشت.

براساس این قرارداد که در دولت سیزدهم به امضا رسید، توسعه یکپارچه میدان مشترک آزادگان در مدت هفت سال با سرمایه‌گذاری ۱۱ میلیارد و ۵۰۰ هزار دلاری با سرمایه و توان و تخصص ایرانی انجام خواهد شد و تولید نفت را روزانه ۳۶۰ هزار بشکه افزایش خواهد داد. این بخشی از تولید تعهدشده‌ای است که در برنامه هفتم باید به آن برسیم.

امضای ۲۲.۵میلیارد دلار قرارداد برای توسعه میدان‌های نفتی و گازی ایران

درمجموع دولت سیزدهم چه میزان قرارداد برای توسعه میدان‌های نفتی و گازی مشترک و غیرمشترک امضا کرده است تا در روند جهش تولید نفت و گاز کشور ادامه‌دار باشد؟

خجسته‌مهر: امضای قرارداد توسعه میدان مشترک آذر، میدان مشترک چنگوله، فاز دوم توسعه میدان یاران، طرح توسعه میدان سهراب، توسعه لایه نفتی پارس جنوبی، میدان بلال، بهره‌برداری از میدان‌های نفتی سپهر و جفیر و... از مهم‌ترین اقدام‌هایی است که در دولت سیزدهم در دستور کار قرار گرفت تا افزایش تولید نفت و گاز ایران با وقفه همراه نباشد.

قرارداد بسیاری از این طرح‌ها در دولت سیزدهم امضا شده و در مواردی نیز تولید نفت و گاز را آغاز کرده‌ایم. همه این موارد جزو برنامه‌هایی است که به‌عنوان کار ارزشمند زیربنایی در دولت سیزدهم انجام شده است.

درمجموع در این دولت، ۲۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار قرارداد برای توسعه میدان‌های نفتی و گازی ایران بسته شده است، درحالی‌که در هشت سال دولت‌های یازدهم و دوازدهم، درمجموع حدود ۱۳ میلیارد دلار قرارداد در این زمینه امضا شده بود که معادل سالی یک‌میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار است. این عدد در دولت سیزدهم سالانه حدود ۹ میلیارد دلار برآورد می‌شود که نشان‌دهنده رشدی ۶برابری در این زمینه بوده و به‌معنای این است که تولید، سرعت‌عمل، دقت و اولویت‌گذاری به برنامه‌های توسعه میدان‌های مشترک اضافه شده است.

هم‌اکنون، حدود ۷۰ درصد از گاز موردنیاز ایران از میدان مشترک پارس جنوبی تولید می‌شود. با توجه به برداشت چندساله گاز از این میدان، چه اقدام‌هایی برای حفظ نگهداشت تولید گاز از پارس‌ جنوبی انجام شده است؟

خجسته‌مهر: برای استمرار تولید و جلوگیری از افت فشار در میدان مشترک پارس‌ جنوبی، حفاری ۳۵ حلقه چاه اینفیلد در میدان مشترک پارس جنوبی به چهار شرکت ایرانی واگذار شد، اما مهم‌ترین اقدامی که در این زمینه انجام شده، امضای قرارداد فشارافزایی میدان مشترک پارس جنوبی در دولت سیزدهم به ارزش ۲۰ میلیارد دلار است. طرح فشارافزایی میدان مشترک پارس جنوبی بی‌بدیل و بی‌نظیر است و با اجرای این قرارداد، دوباره میدان مشترک پارس جنوبی را متولد می‌کنیم.

براساس این قرارداد، اگر ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری انجام شود، ۹۰ تریلیون فوت‌مکعب گاز بیشتر از این میدان مشترک برداشت خواهد شد، همچنین حدود ۳ میلیارد بشکه به تولید میعانات گازی ایران افزوده خواهد شد و با اجرای این طرح درمجموع حدود ۹۰۰ میلیارد دلار به درآمد کشور اضافه می‌شود.

امسال از سوی رهبر معظم انقلاب به نام جهش تولید با مشارکت مردم نام‌گذاری شده است. به نظر شما، صنعت نفت در دولت سیزدهم تا چه حد توانسته است از ظرفیت‌های مردم در جهش اقتصادی استفاده کند؟

خجسته‌مهر: یکی از ویژگی‌های مهم دولت سیزدهم این بود که دل این دولت با روح و جان مردم ایران آمیخته و عجین بود. دولت سیزدهم می‌دانست که اگر می‌خواهد در انجام مأموریت خود موفق شود، باید از مردم کمک بگیرد، مردم را در صحنه بیاورد و در بخش اقتصاد باید اقتصاد را مردمی کند.

در تصمیم‌های سیاسی نیز سیاست‌های اصولی انقلاب اسلامی در بُعد خارجی و دیپلماسی بر این اصل استوار است که باید مردم ایران را همراه کند. از همین‌ رو دولت سیزدهم، توان جمهوری اسلامی ایران را در توان مردم متبلور می‌دید و معتقد بود اگر می‌خواهد اقتدار خود را در صحنه‌های نظامی، اقتصادی و اجتماعی به دنیا نشان دهد، باید این اقتدار از سوی مردم به نمایش گذاشته شود.

اهمیت این موضوع آنجاست که هرگاه دشمنان به‌دنبال تضعیف جمهوری اسلامی ایران بودند، حضور مردم در خیابان‌ها، نماز جمعه، تشییع جنازه شهید سلیمانی و تشییع جنازه شهدای خدمت کافی بود تا اقتدار ایران به همه مردم دنیا شناسانده شود. نکته هم آن است که در دولت سیزدهم، تمام اقدام‌ها همگرا و برای تقویت بخش‌های مختلف انجام می‌شود.