به گزارش دیوان اقتصاد از سنا، «عبدالناصر همتی»، وزیر امور اقتصادی و دارایی در ابتدای مراسم تکریم و معارفه رییس سازمان بورس و اوراق بهادار که امروز (سه‌شنبه) در محل این سازمان برگزار شد، با بیان این‌که امسال به عنوان جهش تولید و مردمی سازی نامگذاری شده است، گفت: گزارش بانک مرکزی نشان دهنده آن است که با ادامه روند فعلی، بعید است رقم رشد اقتصادی تا پایان سال حتی به ۴ درصد هم برسد. این موضوع دغدغه بسیار مهمی است.

وزیر امور اقتصادی و دارایی تاکید کرد: در دنیای امروز بسیاری از پیشرفت‌ها در حوزه تولید به توسعه بازارهای مالی وابسته است، اگر بازار مالی خوب عمل نکند، تولید توسعه نمی‌یابد و رشد اقتصاد محقق نمی‌شود، پایین بودن رشد هم به از بین رفتن قدرت رقابتی اقتصاد کشور منجر خواهد شد.

حکمرانی غلط اقتصادی

دکتر همتی با اشاره به آثار حکمرانی غلط بر کاهش رشد اقتصادی توضیح داد:با این شیوه اداره سیستم اقتصادی و این نحوه حکمرانی اگر خروجی اقتصاد غیر از این چیزی بود که می‌بینیم، باید تعجب می کردیم. البته برای کاهش آسیب‌های ناشی از حکمرانی غلط به دنبال هماهنگی میان سازمان‌های مختلف مسئول در دولت هستیم.

وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: برای توسعه اقتصاد به سرمایه نیاز داریم، یکی از مهم‌ترین مسیرهای تامین مالی بورس است، اما متاسفانه در شرایط فعلی اعتماد به بازار سرمایه از دست رفته است.

ایستادگی رییس سازمان بورس برای جلوگیری از ضربه به بازار

دکتر همتی با اشاره به ظرفیت‌های قانون بهبود محیط کسب و کار بر لزوم استفاده از آن در جهت اصلاح ساختارهای بازار سرمایه تاکید کرد و در ادامه از مسوولان بازار سرمایه خواست برای پیگیری موضوعات مرتبط با بورس معطل وزارت اقتصاد نمانند.

دکتر همتی اعلام کرد: من به عنوان وزیر اقتصاد برای حل مسائل بازار سرمایه کمک خواهم کرد اما خود مسوولان بازار هم باید آستین‌ها را بالا بزنند تا بورس به مرکز اعتماد و تامین مالی اقتصاد ایران تبدیل شود.

وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: آقای صیدی باید محکم بایستد تا مواردی که باعث ضربه به بازار سرمایه ایران می شود در بودجه گنجانده نشود.

او گفت: رییس سازمان بورس برای توسعه بازار سرمایه باید ۳ اقدام انجام دهد. اول باید در ابتدا کت خود را برای پیگیری منافع بازار سرمایه در آورد! دومین اقدامی که رییس سازمان بورس باید انجام دهد این است که مرتبط با رسانه‌ها و مردم حرف بزند و پاسخگوی شایعات باشد. سومین کار رییس سازمان بورس برخورد با فساد در عملیات بازار سرمایه است.

انتقاد از اثر نامطلوب سیاست‌های پولی و ارزی بر منافع سهامداران

دکتر همتی در ادامه ضمن انتقاد از سیاست تخصیص ارز نیمایی، گفت: نمی‌توان از سهامدار پتروشیمی ارز حاصل از صادرات را بگیریم و به واردکنندگان کالاها یارانه بدهیم، در این صورت سر سهامدار بی کلاه می ماند.

همتی در ادامه از بالا بودن نرخ بهره و آثار آن بر رشد نرخ تورم و رکود بورس انتقاد کرد و گفت: بازار سرمایه، تنها راه تامین مالی غیر تورمی است. به همین دلیل باید کمک کنیم تا دوباره سرمایه‌گذاران اعتماد کنند و به بورس بیایند تا بازار سرمایه دوباره نقش موثری در تامین مالی داشته باشد.

دکتر همتی در ادامه صحبت های خود ضمن انتقاد از قطع گاز و برق صنایع گفت: ظاهرا کمتر کسی از لطمات و آثار این موضوع آگاه است.

لزوم رشد ارزش بازار سهام

وزیر اقتصاد گفت: مارکت‌کپ ۱۴۰ میلیارد دلاری به چه درد بورس می‌خورد! سازمان بورس باید همه تلاش خود را به کار بگیرد تا سبب رشد ارزش بازار شود.

وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: ۵۰ میلیون سهامدار داریم اما فعالان بازار کم هستند، باید کاری کنیم تا همه فعال شوند و احساس کنند در بازار سهام شادابی وجود دارد.

برنامه‌های صیدی در دوره ریاست سازمان بورس

در ادامه این مراسم، دکتر «حجت‌اله صیدی»، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: اگر بخواهم به یک ماه قبل بازگردم یک درصد نیز فکر نمی کردم که در جای امروز از جنس چنین صحبت‌هایی داشته باشم.

دکتر صیدی تاکید کرد: ترجیح بنده این بود که به صورت مشورت و مشاوره در خدمت تیم اقتصادی دولت چهاردهم باشم اما دکتر همتی تکلیف کردند که به سازمان بورس بیایم، در نتیجه این وظیفه را پذیرفتم.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به این‌که به ۲ دلیل تصمیم گرفتم که این تکلیف را بپذیرم،توضیح داد: در ابتدا این‌که بنده در بازار سرمایه بزرگ شده‌ام و در این بازار شاگردی کرده‌ام، بنابراین نباید کفران نعمت کرد و این فرصت را از دست داد. دوم این‌که به اعتقاد بنده بازار سرمایه، دارای ظرفیت‌های عظیمی است و بنده به این ظرفیت ایمان دارم و فکر می‌کنم این بازار از امکان جهش بسیار بزرگی برخوردار است.

بازار سهام در آستانه جهش

دکتر صیدی گفت: با توجه به ثروت موجود در کشور، توانمندی بنگاه‌ها و وجود نیروهای توانمندی و سرمایه‌گذاران موجود در بورس، این بازار در آستانه جهش قرار دارد.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: ظرفیت‌های رشد در بازار وجود دارد، مهم این است که اقدامات و قدم‌های لازم در این زمینه برداشته شود.

او گفت: هیچ دلیلی ندارد که بازار سرمایه بزرگ نشود و ارزش آن به ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد دلار نرسد، ظرفیت ها وجود دارد و فقط باید قدم های لازم برداشته شود تا به آن نقطه برسیم.

دکتر صیدی گفت: بنده با افتخار و انگیزه بالا تصمیم گرفتم که در اختیار بازار سرمایه باشم تا شاید بتوانم نقش کوچکی را در توسعه کشور ایفا کنم.

اقدامات اصلاحی مدیریت جدید

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه صحبت‌های خود با تاکید بر وظایف نهاد ناظر بازار سرمایه اعلام کرد: همیشه چنین سوالی مطرح می شود که کدام یک از وظایف ۳ گانه بازار پیشران بورس هستند، به نظر بنده ارتقای کارایی بازار مهم‌ترین رکن برنامه‌های اصلاحی است.

او ادامه داد: در این زمینه بحث صیانت از حقوق سهامداران، ارتقای کارایی بازار و تسهیل تشکیل سرمایه جزو مقولات مهم هستند که این سه مولفه مانند سه ضلع مثلث به یکدیگر متصل بوده و از ارتباط دو سویه و سه سویه با یکدیگر برخوردارند.

دکتر صیدی با بیان اینکه در این حوزه به نزدیک صفر رساندن عدم تقارن اطلاعات ضروری است، گفت: در بازار سرمایه به خصوص در بازار اوراق بهادار همه قیمت‌ها ناشی از اطلاعات هستند، بنابراین باید اطلاعات درست و قابل اتکا باشند.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: باید به دنبال انتشار وسیع، دقیق و به موقع اطلاعات باشیم که بر همین اساس ارتقای گزارشگری مالی در دستور کار اصلی هیات مدیره سازمان قرار خواهد گرفت تا زمینه افزایش استانداردهای گزارشگری مالی فراهم شود.

او با تاکید بر کیفیت نازل برخی گزارش‌های مالی در بازار سرمایه اعلام کرد: تلاش ما ارتقای کیفیت گزارشگری مالی است تا ضمن ایجاد تصویر شفاف از سرمایه‌گذاری در بازار، زمینه انجام معاملات منصفانه فراهم شود.

آسیب تصمیمات ناگهانی و هیجانی به اقتصاد کشور

دکتر صیدی با بیان این‌که اعمال مقررات حاکمیت شرکتی و اجرای واقعی آن دیگر دستور کار مدیریت جدید بازار سرمایه است، گفت: این موضوع باعث کاهش ریسک بازار و افزایش شفافیت خواهد شد، روش برخورد ما با تصمیمات خلق الساعه و عدم قطعیت هاست.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: تصمیمات ناگهانی و هیجانی به اقتصاد کشور آسیب زده است، ممکن است در کوتاه مدت به نفع یک بازار باشد اما در بلندمدت همه متضرر خواهند شد.

او با تاکید بر اینکه اتفاق عجیب اردیبهشت ۱۴۰۲ دیگر نباید تکرار شود، گفت: اگر باز هم شاهد این اتفاقات بودیم باید برخورد صورت بگیرد و باید تعیین شود تا چگونه با این مسایل برخورد کنیم.

دکتر صیدی ادامه داد: طبق هماهنگی انجام شده با دکتر همتی وزیر اقتصاد قرار است با تعامل بیشتر این نوع عدم قطعیت‌ها در بازار سرمایه کاهش یابد تا امکان پیش‌بینی پذیری بازار فراهم شود و کمتر شاهد کاهش ریسک این بازار باشیم.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد: یکی از اتفاقات تلخ سال های اخیر این است که استهلاک بیشتر از افزایش سرمایه بوده است، بنابراین باید تلاش کنیم تا تشکیل سرمایه با روند خوبی شکل بگیرد که این امر نیازمند توسعه بازار است، در این زمینه باید ابزارها و بورس ها توسعه پیدا کنند.

ارزش بورس اوراق بهادار قابل مقایسه با استانداردها نیست

او گفت: ارزش بورس اوراق بهادار قابل مقایسه با استانداردها نیست و بورس انرژی و بورس کالا هم بسیار کوچک مانده اند، در صورتی که ۲ بورس کالایی می‌توانند نقش موثری در اقتصاد داشته باشند و ناترازی ها را از بین ببرند.

دکتر صیدی گفت: این بورس ها هستند که باعث می شوند تا برق به کالایی اقتصادی تبدیل شود. فعالیت جدی در جهت توسعه بورس انرژی و بورس کالا باعث سامان بخشیدن به وضعیت اقتصادی کشور می شود.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در پایان گفت: امیدواریم بتوانیم بازار سرمایه را بهتر از اینکه اکنون است تحویل مدیران بعدی بدهیم.

در ادامه، مجید عشقی رییس سابق سازمان بورس و اوراق بهادار ضمن ارائه عملکرد خود در ۳ سال گذشته، به چالش‌ها و موانع موجود در بازار سرمایه نیز اشاره کرد.

او، مشکلات اقتصاد کلان و تامین کسری بودجه دولت و اتفاقات سیاسی را موثر بر روند بازار سرمایه برشمرد و افزود: تمامی این موارد در ۳ سال گذشته موجب شد حاشیه سود شرکت‌ها از ۲۸ درصد به ۱۲.۴ درصد کاهش یابد.

عشقی، اهداف تعیین شده برای بازار سرمایه در سال ۱۴۰۰ را متمرکز بر سه محور اصلی شامل تشکیل سرمایه، نظارت و توسعه بازار برای حمایت از حقوق سهامداران ذکر کرد و توضیح داد: با توجه به حضور مستقیم مردم به بازار سرمایه در سال ۹۹ که یکی از آفت‌های جدی بورس بود و چالش‌های زیادی را به دنبال داشت، توسعه سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در دستور کار قرار گرفت.

او با تاکید براینکه معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری از جمله بادرآمد ثابت و سهام از ۲۵ درصد به بیش از ۶۰ درصد افزایش یافته، گفت: در این دوره برای هر نوع سلیقه‌ای اعم از کم ریسک و پر ریسک ابزار سرمایه‌گذاری تعریف شد.

افزایش مجوز نهادهای مالی

رییس سابق سازمان بورس و اوراق بهادار، ارائه خدمات مالی به سرمایه گذاران را اقدام دیگر این سازمان ذکر کرد و افزود: در این مدت، برای بالغ بر ۳۲۰ نهاد مالی با هدف انحصار شکنی و افزایش رقابت مجوز صادر شد و براین اساس، تعداد نهادهای مالی بورسی از ۷۱۷ نهاد به ۱۰۴۰ نهاد افزایش یافت.

واریز سود نقدی به حساب سهامداران از طریق سجام

عشقی، با اشاره به اقدام دیگر سازمان مبنی بر پرداخت سود نقدی سهام به سهامداران از طریق سامانه سجام گفت: با این اقدام که از سوی سپرده‌گذاری مرکزی انجام می‌شود، سود نقدی در مهلت مقرر بدون مراجعه حضوری به حساب سهامداران واریز می‌شود.

او، الکترونیکی شدن گواهی حق تقدم، توثیق الکترونیکی اوراق بهادار، تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری جدید از جمله «اهرمی، تضمین اصل سرمایه، بخشی و... » را اقدامات دیگر سازمان بورس در ۳ سال گذشته ذکر کرد.

اصلاح دستورالعمل حاکمیت شرکتی

عشقی، با اشاره به اصلاح دستورالعمل حاکمیت شرکتی توضیح داد: در این ۳ سال دستورالعمل حاکمیت شرکتی پیگیری و اصلاح شد اما هنوز راهی طولانی تا اعمال کامل این مقررات در پیش داریم.

اصلاح بند س تبصره ۶ قانون بودجه

او دربخش دیگری از صحبت‌هایش، با اشاره به تلاش‌های انجام شده برای رفع مشکلات بازار سرمایه در نهادهای بالادستی نیز گفت: فقط اصلاح «بند س تبصره ۶ قانون بودجه» بیش از ۶ ماه وقت و انرژی مدیریت سازمان بورس را مصروف خود کرد و ریسک بزرگی را از سر راه بازار و شرکت‌های بورسی برداشت.

عشقی، تسریع افزایش سرمایه را اقدام دیگر سازمان بورس برشمرد و افزود: با تصویب قانون معافیت‌های مالیاتی از محل سود انباشته، سود شرکت‌ها تبدیل به سرمایه شد که اتفاق مثبتی است.

افزایش سهم بازار از محل تامین مالی

او، درباره افزایش سهم بازار سرمایه از محل تامین مالی نیز توضیح داد: سهم بازار سرمایه از تامین مالی در سال ۱۴۰۲ به ۳۰ درصد رسید. به بیانی دیگر، ۳۰ درصد منابع پرداختی بابت تشکیل سرمایه و سرمایه‌گذاری از محل بازار سرمایه انجام شد.

سفرهای استانی ارکان بازار سرمایه

عشقی، درباره سفرهای استانی ارکان بازار نیز گفت: درسفرهای استانی انجام شده نه تنها بنگاه‌های کوچک و متوسط با فضای بازار سهام آشنا شدند بلکه بعد از هر سفر، ۲۰ تا ۳۰ پرونده جدید شرکت‌ها در بورس و فرابورس تشکیل شد.

ساماندهی سهام عدالت

رییس سابق سازمان بورس با اشاره به اقدامات انجام شده برای ساماندهی سهام عدالت از جمله مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی، پرداخت سود، اصلاح آئین نامه سهام عدالت و تقسیم دارایی متوفیان نیز بیان کرد: با توجه به این که ساختار سهام عدالت به کلاف سردرگمی تبدیل شده بود، اما تلاش کردیم ضمن رفع چالش‌های موجود برای تقسیم دارایی متوفیان سهام عدالت، از پتانسیل تمامی شرکت‌های استانی برای برگزاری مجامع بهره ببریم. این درحالی است که تا کنون مجامع ۷ استان برگزار شده و برگزاری مجامع دیگر نیازمند راه حل اساسی است.

چالش‌های چندگانه بازار سرمایه

عشقی دربخش دیگری از صحبت‌هایش، کاهش حاشیه سود شرکت‌ها، نرخ بهره، بخشی نگری دستگاه‌ها، فاصله نرخ ارز نیما و آزاد و رخدادهای امنیتی در یک سال اخیر از از جمله چالش‌های اصلی بازار سرمایه برشمرد.

او درباره کاهش حاشیه سود شرکت‌ها نیز بار دیگر متذکر شد: افزایش نرخ انرژی یکی از بحث های جدی در جهت کاهش حاشیه سود شرکت‌ها بود. به‌طوری که افزایش بیش از ۱۰ برابری هزینه نرخ گاز و افزایش بیش از ۲۰ برابری نرخ‌های برق و آب هر کدام باعث شد، شرکت‌ها با چالش‌های متعددی روبرو شوند.

افزایش نرخ بهره

عشقی، افزایش نرخ بهره را چالش دیگر بازار سرمایه دانست و گفت: با افزایش ۳۰ درصدی نرخ بهره و نرخ موثر ۳۵ درصد، سرمایه‌گذاری به هیچ وجه توجیه اقتصادی ندارد.

بخشی‌نگری دستگاه‌ها

او درباره بخشی‌نگری دستگاه‌ها، چالش مهم دیگر بازار سرمایه نیز افزود: شکست هماهنگی بین دستگاه‌های دولتی، تصمیمات خلق‌الساعه از سوی بانک مرکزی و وزارتخانه های صمت و نفت از دیگر موضوعاتی بود که در عرض چند ثانیه اثرات نامطلوبی بر بورس گذاشت. به عنوان نمونه، تغییر دستورالعمل‌های نرخ خوراک پتروشیمی یا انتشار خبر جریمه بانک‌ها بابت تسهیلات مسکن که هیچ زمان هم عملیاتی نشد، بر بازار سرمایه اثر منفی گذاشت تا جایی که منتفی شدن آن نیز تاثیر چندانی بر بازار نداشت.

رییس سابق سازمان بورس در ادامه گفت: افزایش فاصله نرخ ارز در سامانه نیما با بازار آزاد نیز موجب شد عملا شرکت‌های بورسی به واردکننده‌ها یارانه بپردازند.

عشقی، رخدادهای امنیتی در یک سال اخیر از جنگ غزه تا شهادت رییس جمهوری را از دیگر مواردی برشمرد که همگی موجب شد ریسک سیستماتیک بورس به شدت افزایش یابد.

او در پایان، اصلاح برخی روندها به ویژه هماهنگی تیم اقتصادی دولت و حمایت اعضای شورای عالی بورس و فعالان بازار را برای رشد بازار سرمایه و بازگشت اعتماد به بازار مهم خواند و از وزیر اقتصاد به دلیل انتخاب دکتر صیدی به عنوان رییس جدید سازمان بورس تقدیر کرد.