به گزارش دیوان اقتصاد، ابزار مالی اسلامی صکوک با وجود این که از ظرفیت بالایی برای تامین مالی در بازار سرمایه برخوردار هستند، اما هنوز نتوانسته اند جایگاه خود را در نظام مالی ایران بیابند. کارشناسان توصیه می کنند از طریق رتبه بندی اوراق منتشر شده، تعیین سود اوراق براساس میزان ریسک و کاهش سود بانکی می توان به بازار این ابزارهای مالی نوظهور، رونق بیشتری بخشید.
کیانی در گفت و گو با ایرنا افزود: در کشورهای جهان تلاش می شود تامین مالی توسط بازار سرمایه انجام شود اما در ایران تاکنون تامین مالی، به طور عام از طریق بانک ها انجام می شده و چند سالی است که در ایران، تمرکز روی بازار سرمایه افزایش یافته است.
وی با اشاره به این که هم اکنون در نقطه آغاز انتشار اوراق صکوک هستیم، اضافه کرد: انتظار می رود امسال ٦٠ درصد اوراق صکوک را دولت منتشر کند.
کیانی با بیان این که تامین مالی پروژه های اقتصادی یکی از دغدغه های مهم اقتصاد ایران است و بازارهای مالی کشور به بازنگری ساختارها نیاز دارند، گفت: تاکنون تامین مالی از طریق بانکها بوده است، اما باید به سوی استفاده از بازار سرمایه حرکت کنیم.
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران تصریح کرد: به نظر می رسد تمامی موسسه ها همچون بورس، فرابورس و شرکت های تامین مالی که درگیر تامین مالی هستند، باید خود را متحول کنند.
به گفته کیانی، در سال 1386، 76 درصد منابع مالی از طریق بانکها، چهار درصد از طریق بازار سهام و بقیه از سایر منابع تامین شد اما در سال 13٩٢ سهم بازار سرمایه به هشت درصد رسید در حالی که سهم بانک ها در تامین مالی به 86 درصد ارتقا یافت.
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران، به گزارش صندوق بین المللی پول در خصوص کشورهای نوظهور اشاره کرد و گفت: 15 درصد تامین مالی در این کشورها از طریق انتشار سهام، 47 درصد اوراق قرضه و 38 درصد از طریق وام انجام می شود؛ بنابراین با جمع انتشار سهام و اوراق قرضه 62 درصد از طریق اوراق بهادار و 38 درصد از طریق وام بوده است.
کیانی همچنین به گزارش موسسه معتبر مکنزی اشاره کرد و افزود: عمق مالی که از تقسیم مجموع ارزش افزوده وام های اعطایی سیستم بانکی و ارزش بازار اوراق در دست مردم بر تولید ناخالص داخلی(GDP) حاصل می شود در سال ٢٠١٢ میلادی در امریکا 463 درصد و 4.6 برابر تولید ناخالص داخلی آن کشور بود.
وی درباره عمق منابع مالی آمریکا، گفت: 116 درصد عمق مالی از طریق بازار سهام، 66 درصد از طریق وام هایی که اوراق بهادارسازی شده، 222 درصد اوراق قرضه و حدود 60 درصد دیگر از طریق مانده طرح های اعطایی بوده است.
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران درباره عمق مالی ژاپن، افزود: عمق مالی ژاپن 453 درصد بود که 259 درصد از طریق اوراق قرضه، 61 درصد از طریق بازار سهام و حدود 131 درصد از طریق مانده وامهای اعطایی تامین شد.
وی عمق مالی در کشورهای اروپایی را 369 درصد در سال ٢٠١٢ میلادی اعلام کرد و گفت: 190 درصد از طریق اوراق قرضه، 59 درصد از طریق بازار سهام و 108 درصد از طریق مانده وام های اعطایی و 12 درصد از طریق طرح های اوراق قرضه بوده است.
کیانی گفت: روند جهان به سمت استفاده از اوراق بهادار با درآمد ثابت پیش رفته و نقش بازار سرمایه پررنگتر شده است.
وی به بحران های مالی و تاثیر آن بر بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: در ژاپن در سال های 1997 و 1998 میلادی (پیش از بحران)، 56 درصد تامین مالی از طریق وام های سیستم بانکی،21 درصد از طریق وام های موسسه های غیربانکی و ٢٣ درصد از طریق اوراق قرضه بود.
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران ادامه داد: در سال ٢٠٠٠ میلادی این نسبت به 42درصد از طریق اوراق بهادار، 31 درصد از طریق وام های دریافتی بانکی و ٢٨ درصد از طریق وام های موسسه های غیربانکی انجام می شد.
وی به کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) اشاره کرد و گفت: این کشورها به این نتیجه رسیده اند که باید ضعف های ساختاری خود را شناسایی و شرکت های بزرگ برای تامین مالی به سیستم بانکی تکیه کنند، اما در بلندمدت باید از بازار سرمایه یاری بگیرند؛ بدین ترتیب تامین مالی از طریق انتشار اوراق بهادار فشار کمتری به سیستم بانکی وارد می کند.
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران درباره اوراق بهادار صکوک، اضافه کرد: صکوک نیز ابزار تامین مالی محسوب می شود و می تواند جایگزین اوراق قرضه شود؛ این ابزار مالی در ایران بسرعت در حال گسترش است.
کیانی به سابقه کم فعالیت بازار سرمایه در ایران اشاره کرد و گفت: بورس ایران در سال 1346 تاسیس شد و پس از یک دوره رکود بعد از انقلاب اسلامی دوباره در سال 1368 فعالیت خود را آغاز کرد.
وی زمان تشکیل بازار سرمایه در کشور را از سال 1375 عنوان کرد و افزود: به دلیل سابقه کم، مردم ما آشنایی زیادی با بازار سرمایه ندارند.
** حرکت منابع بانکی به سمت بازار سرمایه درصورت کاهش سودبانکی **
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران گفت: در صورتی که سود بانکی کاهش یابد، وجوهی از بانکها به سوی بازار سرمایه می رود.
کیانی افزود: روند انتشار اوراق صکوک در جهان رو به افزایش است به طوری که در سال 2006 میلادی به میزان ٢٣ میلیارد دلار اوراق صکوک منتشر شد، اما در سال ٢٠١٣ میلادی این رقم به ١٢٠ میلیارد دلار و نیمه نخست سال 2014 میلادی به 115میلیارد دلار افزایش یافت.
به گفته مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران ٦٩ درصد اوراق اسلامی را مالزی و ١٢ درصد را عربستان استفاده می کند.
وی در ادامه به بودجه سال 1394 اشاره کرد و گفت: قرار بود 3.7درصد منابع بودجه سال گذشته از طریق کارگزاری های مالی تامین شود؛ همچنین باید 35 درصد منابع حاصل از واگذاری مالی از طریق صکوک اجاره (١١٠هزار میلیارد ریال)، تامین می شد.
وی گفت: در سال ٢٠١٣ میلادی 46 درصد بازار اوراق بهادار متعلق به بازار بدهی بوده که این میزان در ایران، چهار درصد کل بازار سرمایه را تشکیل می دهد.
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران اضافه کرد: می توانیم روی توانمندی صندوق های سرمایه گذاری در ایران تکیه کنیم به طوری که ٧٠٠ هزار میلیارد ریال، جمع ارزی صندوق های سرمایه گذاری است.