رضا زمانی، استادیار دانشگاه علامه طباطبایی و پژوهشگر میهمان دانشگاه فیلیپس ماربورگ آلمان، در مقاله‌ای تحت عنوان "آیا هزینه‌های تریلیون‌دلاری تحریم‌ها برای توسعه اقتصادی ایران مهم هستند؟" به تحلیل آثار تحریم‌ها بر اقتصاد ایران در دوره‌های مختلف ریاست‌جمهوری باراک اوباما، دونالد ترامپ و جو بایدن پرداخته است. این پژوهش که به بررسی زمان‌بندی تحریم‌ها و اثرات آن در بازه ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۲ می‌پردازد، سؤالات زیر را مورد توجه قرار داده است:

چه میزان هزینه از محل تحریم‌ها به اقتصاد ایران تحمیل شده و سرانه این هزینه‌ها چقدر است؟
هزینه‌های تحریمی ایران بیشتر از هزینه‌های جنگ ۸ ساله ایران-عراق بوده است یا خیر؟
هزینه‌های تحمیلی تحریم‌ها در ادوار مختلف ریاست‌جمهوری اوباما، ترامپ و بایدن چه میزان بوده است؟
هزینه تحریم‌ها در سناریوهای مختلف برای اقتصاد ایران چگونه برآورد شده است؟
تحریم‌ها چه تأثیری بر ساختار تولید اقتصاد ایران داشته‌اند؟
عقب‌ماندگی اقتصادی ایران در مقایسه با کشورهای ترکیه، عربستان سعودی و امارات تا چه حد به تحریم‌ها باز می‌گردد؟
در این پژوهش، از روش‌های پیشرفته اقتصادسنجی و تحلیل کنترل مصنوعی برای محاسبه هزینه‌های تحریم بر اقتصاد ایران استفاده شده است. سناریوهای مختلفی برای تحلیل نتایج در نظر گرفته شده‌اند که شامل موارد زیر هستند:

ادامه روند طبیعی اقتصاد ایران بدون وجود تحریم‌ها
روند رشد اقتصادی ایران مشابه با کشورهای با درآمد متوسط
روند رشد اقتصادی ایران مطابق با کشورهای هدف در سند چشم‌انداز (ترکیه، عربستان سعودی)
آثار اقتصادی تحریم‌ها در دوره‌های مختلف

بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده، هزینه‌های تحریمی در سه دوره ریاست‌جمهوری آمریکا به شرح زیر برآورد شده‌اند:

دوره اوباما: ۵۰۵ میلیارد دلار
دوره ترامپ: ۴۵۳ میلیارد دلار
دوره بایدن: ۲۵۲ میلیارد دلار
مجموعاً، هزینه‌های تحریم‌ها به حدود ۱۲۱۰ میلیارد دلار می‌رسد (تقریباً سالیانه ۱۰۰ میلیارد دلار). همچنین، تحریم‌ها به بخش‌های مختلف اقتصادی ایران به طور زیر آسیب وارد کرده است:

خدمات: ۶۰۲ میلیارد دلار
صنعت: ۴۵۲ میلیارد دلار
کشاورزی: ۱۵۰ میلیارد دلار
مقایسه با هزینه‌های جنگ و انقلاب

مقایسه هزینه‌های تحریم‌ها با هزینه‌های جنگ و انقلاب نشان می‌دهد که هزینه‌های جنگ و انقلاب ایران در دوره ۱۲ ساله (۱۹۷۷ تا ۱۹۸۸) حدود ۱۵۴۴ میلیارد دلار (به دلار ثابت سال ۲۰۱۰) برآورد شده است، که این مبلغ از مجموع هزینه‌های تحریم‌ها بیشتر بوده است:

سال‌های جنگ: ۱۱۷۴ میلیارد دلار
سال‌های انقلاب: ۳۷۰ میلیارد دلار
نتایج تحقیق و تأثیرات کلان اقتصادی

طبق این تحقیق، تحریم‌ها نه تنها از هزینه‌های جنگ و انقلاب بیشتر بوده‌اند، بلکه موجب کاهش درآمد سرانه ایران در دوره‌های مختلف ریاست‌جمهوری آمریکا شده است:

کاهش درآمد سرانه در دوره اوباما: ۱۰۵۰ دلار
کاهش درآمد سرانه در دوره ترامپ: ۱۳۱۶ دلار
کاهش درآمد سرانه در دوره بایدن: ۱۴۲۸ دلار
به طور کلی می‌توان گفت که تحریم‌ها باعث از دست رفتن ۲۳ درصد از ظرفیت اقتصادی ایران شده‌اند. همچنین، مقایسه رشد اقتصادی ایران با کشورهای همسایه مانند ترکیه، عربستان سعودی و امارات نشان می‌دهد که تحریم‌ها نقش اساسی در عقب‌ماندگی اقتصادی ایران در برابر این کشورها ایفا کرده‌اند.