به گزارش دیوان اقتصاد، در واقع بیمه؛ صنعتی که همزمان با بانکداری وارد ایران شده است ولی نتوانسته است هم قدم با صنعت بانکداری، پله های توسعه را طی کند.بانک ها چه کرده اند که توانسته اند این گونه در تمام فعالیت های ریز و درشت آدمیان نفوذ کنند؟ آیا اهمیت صنعت بیمه، در زندگی افراد یک جامعه، کمتر از بانک ها و بنگاه های اقتصادی است؟
شاید بهتر باشد به این واقعیت اعتراف کنیم که توسعه صنعت بیمه بسیار سخت تر از توسعه سایر بخش های اقتصادی است. زیرا حق بیمه ای که بیمه گذاران پرداخت می کنند، لزوما منجر به دریافت خسارت نخواهد شد. بنابراین احساس نیاز به خرید محصولات بیمه ای در نزد مصرف کنندگان،بسیارسخت تراز چنین احساسی در مورد سایر خدمات ایجاد می شود. سهل انگاری افراد دراین زمینه، پیامدهای منفی زیادی را به بار می آورد که از آن جمله می تواند به تعداد زیاد رانندگان زندانی در گیر با معضل دیه که بیمه شخص ثالث ندارند و سالمندانی که از بیمه عمر خود را محروم کرده اند، اشاره کرد.
امروزه در بسیاری از کشورهای توسعه یافته هزینه های مربوط به بیمه درصد مهم و قابل توجهی از کل هزینه های افراد و یا سازمان ها را تشکیل می دهد. اما در ایران، بیمه درصد پائینی از هزینه های افراد را تشکیل می دهد به گونه ای که اگر سهم اجباری نظیر بیمه های درمان و شخص ثالث را از آن کسر کنیم، هزینه سرانه بیمه در کشور بسیار اندک است. بیمه درایران هیچ گاه نتوانسته است رتبه ای قابل توجه ای در بین کشورهای دنیا بدست آورد. واقعیت این است که بیشتر مردم، بیمه را فقط در بیمه های درمانی و شخص ثالث یا بیمه تامین اجتماعی خلاصه می کنند و همچنان نقش این مهم در جامعه ناشناخته است. در حالی که بیمه یکی از مهم ترین ارکان توسعه اقتصادی کشور است و در کشورهایی که تنوع و ریسک آن ها زیاد است، بیمه به عنوان ابزاری مناسب برای مدیریت ریسک بنگاه ها و فعالان اقتصادی شناخته می شود.
یکی از اصلی ترین عوامل عدم توسعه صنعت بیمه در کشور، کافی نبودن آگاهی مردم، در مورد خدمات بیمه ای است. با توجه به جایگاه بیمه در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور و خریدن خطر برای آحاد جامعه، بی شک مستلزم وجود زیر ساخت هایی برای گسترش در سطح جامعه است، که در این مسیر جایگاه فرهنگ به عنوان عاملی برای درونی کردن بیمه برای افراد جامعه مطرح می شود. از آنجا که خدمات بیمه عینی نیست، و آشنا سازی مردم با این خدمات نیازمند ارائه اطلاعات تفصیلی است، فعالیت های تبلیغات حرفه ای شرکت های بیمه برای گسترش آگاهی مردم کافی به نظر نمی رسد. هرچه دست اندرکاران امر بیمه در خصوص فرهنگ سازی و ارتقای سطح فرهنگ تلاش و سرمایه گذاری کنند، صنعت بیمه بیشتر بارور شده و نقش خود را در جامعه و اقتصاد موثرتر ایفا می کند.
فرهنگ بیمه در حقیقت همان تصویر خوشایندی است که از فعالیت ‌های بیمه ‌ای در ذهن بیمه‌گذاران نقش می ‌بندد و در این میان پایبندی شرکت ‌های بیمه به تعهدات در مقابل مشتری و وفاداری به وعده ها، نقش اساسی ایفا می‌کند.علاوه بر شرکت های بیمه، سایر نهادها و سازمان های فرهنگی از جمله رسانه های جمعی نیز لازم است در این عرصه حضور مؤثر و مداوم داشته باشند. باید بپذیریم که منافع بیمه در اصل به منافع ملی باز می گردد و داشتن پوشش های بیمه ای به نوعی از سوخت ملی جلوگیری می کند و موجب رشد و توسعه همه جانبۀ کشور می شود
با توجه به نقش و جايگاه شركت ها و موسسات بيمه در كشورهاي توسعه يافته وگستردگي خدمات بيمه اي، اطلاع رساني مناسب و مستمر در جهت افزايش آگاهي و شناخت مردم از اين خدمات و گسترش فرهنگ بيمه در ميان اقشار و طبقات مختلف جامعه نه تنها توسط بيمه گران بلكه با همياري ساير نهاد هاي فرهنگي ، اقتصادي و اجتماعي مي تواند روند توسعه كشور را شتاب بيشتري دهد. وسایل ارتباط جمعی یکی از عوامل موثر در توسعه اجتماعی و اقتصادی جوامع مخصوصا در کشورهای در حال توسعه هستند. روزنامه، خبرگزاری، رادیو، تلویزیون ، فضای مجازی و... با گسترش اندیشه های نو در واقع وجدان اجتماعی افراد را بیدار می کنند و با آشنا ساختن آنان به اهمیت اجرای برنامه های مملکتی، توجه سریع و وسیع همگان را به لزوم تحولات اساسی از قبیل تعدیل ثروت، مبارزه با بی سوادی، و گسترش وسایل رفاه اجتماعی جلب می کنند و آنان را برای شرکت در زندگی عمومی و دفاع از حقوق فردی و اجتماعی و قبول مسئولیت های بیشتر اماده می سازند.
وضعیت فعلی صنعت بیمه، نشان از ضرورت تشکیل شورای روابط عمومی و رسانه در این حوزه دارد. در واقع همکاری روابط عمومی و رسانه ها در صنعت بیمه می تواند سبب ارتقا سطح فرهنگ بیمه در کشور شود. و این دو در کنار هم می توانند دیدگاه های مردم و مسئولان را نسبت به این صنعت ،آسیب شناسی و محورهای تبلیغاتی مشترکی با رویکرد های فرهنگ بیمه تعریف و تبیین کنند. اعتماد سازی و ایجاد باور مثبت در مورد بیمه؛ معرفی خدمات بیمه ای به مردم و اقناع افکار عمومی برای خرید بیمه به منظور جبران خسارت ها، باید در دستور کار شورای هماهنگی روابط عمومی های صنعت بیمه قرار بگیرد و با حساسیت و ظرافت بیشتری دنبال و پیگیری شود. همکاری متقابل این شورا و رسانه های جمعی برای معرفی بیمه در قالب های مختلف با هدف اطلاع رسانی و معرفی کارکردهای بیمه و اصلاح باورهای مردم نسبت به بیمه، کارساز و تعیین کننده است و به توسعه فرهنگ بیمه کمک می کند.از سوی دیگر؛ یکی از دلایل عدم پیشرفت صنعت بیمه درکشور، عدم وجود رقابت در بین آن ها است. یکی از راه های شکل گیری فرهنگ رقابت در این حوزه، از طریق پرسشگری رسانه ها و اطلاع رسانی درست هنگام ازعملکرد های متفاوت شرکت های بیمه ای مختلف می باشد که این کار جز از طریق پی گیری رسانه ها امکان پذیر نمی باشد.
با گسترش فرهنگ بیمه، بازار بیمه در کشور گسترش می یابد و صنعت بیمه کشور قادر خواهد بود، تا افزون بر بیمه های عادی در زمینه بیمه های دیگرنیز فعالیت بیشتری داشته باشد. توسعه فرهنگ بیمه ای در ابعاد مختلف سبب اطمینان و آرامش و در نتیجه تسریع و تسهیل در امر سرمایه گذاری می شود، چون بیمه هزینه نیست، بلکه نوعی سرمایه گذاری است و باید مردم از مزایای این سرمایه گذاری آگاه و بهره مند شوند. و این آگاهی جزء ازطریق حمایت رسانه ها محقق نخواهد شد.
سیدعبدالله حسینی