به گزارش دیوان اقتصاد، هفته گذشته مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور کشورمان سفری سه‌روزه و پُربرنامه به شهر قازان روسیه داشت؛ اهمیت این سفر از این رو بود که جمهوری اسلامی برای اولین بار بعنوان عضو رسمی در اجلاس سران گروه بریکس شرکت می‌کرد. عضویت قطعی ایران در بریکس در جریان سفر شهید آیت‌الله رئیسی، رئیس‌جمهور وقت به آفریقای جنوبی در شهریورماه سال ۱۴۰۲ اعلام شد.

ایده ایجاد گروه بریکس با نزدیکی ۴ قدرت اقتصادی در حال ظهور جهان شامل برزیل، روسیه، چین و هند در دوران اوج یکجانبه‌گرایی آمریکا در اواسط دهه ۱۹۹۰ میلادی شکل گرفت. سابقه شکل‌گیری این گروه به حضور ۴ عضو مؤسس، به سال ۲۰۰۱ بازمی‌گردد و نهایتاً «گروه بریک» در ۱۶ ژوئن ۲۰۰۹ رسماً تأسیس شد، آفریقای جنوبی نیز در ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۰ به این گروه اضافه شد و نام آن پس از پیوستن این کشور از «بریک» به «بریکس» تغییر یافت.

در سال ۱۴۰۲ نیز ایران، مصر، اتیوپی، امارات متحده عربی به عضویت رسمی بریکس درآمدند؛ هم اکنون نزدیک به ۱۷ کشور در صف عضویت در این اتحادیه هستند و بصورت رسمی درخواست داده و ۱۵ کشور نیز علاقه مندی خود برای عضویت را اعلام کرده اند.

بریکس اگرچه بیشتر یک اتحادیه اقتصادی است تا تعریف عادلانه تری از روابط بین المللی ارائه دهد، اما می‌توان از ظرفیت کشورهای عضو آن که ۴۵ درصد اقتصاد دنیا و همچنین نزدیک به نیمی از جمعیت دنیا را شامل می‌شود، در موضوعات اقتصادی و همچنین احداث کریدورها استفاده کرد.

با این وجود بریکسی‌ها در گذشته در چندین پروژه موفق فناوری همکاری‌های خوبی داشتند که نشان می‌دهد می‌توان در آینده بصورت چند جانبه میان اعضا نسبت به توسعه فناوری‌های فضای مجازی و همچنین مقابله با تهدیدات سایبری اقداماتی موثری انجام داد.

در گذشته اعضای این اتحادیه نوظهور بین المللی پروژه‌هایی مانند توسعه فناوری‌های دیجیتال برای بررسی نقاط مختلف زمین، بررسی ابررساناهای یکپارچه در بحث نجوم، استفاده از فوتونیک و کوآنتوم در پردازش سریع اطلاعات، محاسبات پیشرفته عصبی برای توسعه سیناپس‌های الکترونیکی، اقیانوس‌شناسی و تاثیرات تغییرپذیری اقلیمی و... را پیش بردند و این موارد تنها بخشی از همکاری بریکسی‌ها در موضوعات علم و فناوری است.

با توجه به عضویت رسمی کشورمان در این اتحادیه، جمهوری اسلامی می تواند در قالب یک پروژه با همکاری برخی اعضا در موضوعاتی همچون حکمرانی قانونمند در فضای مجازی اقدام کند؛ چین، روسیه و هند در میان اعضا از قوانین موثری در حوزه فضای مجازی بهره مند هستند؛ این قوانین در حوزه هایی همچون امنیت سایبری و حفاطت از داده‌اند مثل قانون امنیت سایبری جمهوری خلق چین یا قانون حفاظت از داده‌های شخصی این کشور یا مجموعه قوانین اینترنت مستقل، حفاظت از داده‌های شخصی و قانون امنیت زیرساخت‌های اطلاعاتی کشور روسیه؛ همچنین چین، روسیه و ایران هر سه در معرض تهدیدات سایبری هستند و در این مسئله دغدغه های مشترکی دارند.

در نشست شهریورماه مقامات عالی رتبه امنیتی بریکس درسن‌پترزبورگ، پیشنهاد مشخص کشورمان تاسیس ساختار امنیتی مختص بریکس با عنوان کمیسیون امنیتی بریکس بود.

علی اکبر احمدیان- دبیر شورای عالی امنیت ملی در این اجلاس از لزوم تغییر سازوکارهای همکاری مشترک در حوزه‌های صلح و امنیت بین‌الملل برای مقابله با تهدیدات مشترک از جمله سو استفاده از فناوری‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی و ماهواره‌ها و تهدیدات در فضای سایبر و نیز سازوکارهای انسانی مشترک برای ایجاد فرصت‌های فی مابین سخن گفت و پیشنهاد داد اعضای بریکس به موازات همکاری‌های اقتصادی، پایه گذار نظام امنیتی تازه‌ای در سطح جهان باشند تا از این طریق نقاط ضعف نظام امنیتی موجود را برطرف کنند.

به اعتقاد کارشناسان، در حقیقت جمهوری اسلامی ایران می‌تواند در حوزه فضای مجازی چند اقدام مهم را پیش ببرد؛ پیگیری ایجاد یک کمیسیون امنیتی برای مقابله با تهدیدات سایبری و بهره‌مندی کشورها از تجربیات هم در این حوزه، کار مطالعاتی و استفاده از تجربه کشورهای عضو در زمینه قانونمند کردن فضای مجازی و نحوه تعامل با سکوهای بزرگ خارجی و همچنین تعریف پروژه هایی در زمینه فناوری اطلاعات، هوش مصنوعی و توسعه زیرساخت مانند پروژه هایی که سال ۲۰۱۶ به تصویب اعضای بریکس رسید و به چند مورد آن اشاره شد.