به گزارش دیوان اقتصاد به نقل از فارس، مهدی اشرفی اظهار داشت: وضعیت ترانزیت در کشور با بحران مواجه است، در دو سال اخیر با کاهش 32 درصدی ترانزیت زمینی (ریل و جاده) مواجه شده‌ایم و انتظار بهبود برای سال‌های بعد در صورت ادامه روند کنونی نباید داشت.
وی با اشاره به اینکه شرایط ترانزیت در کشور با این وضع موجود در سال‌های آتی بدتر می‌شود، گفت: پیش‌بینی می‌شود تا سال 2020 میلادی ترانزیت در دنیا روند رو به رشد و باثباتی داشته باشد و تا سال 2030 میلادی شاهد افزایش رو به رشد مبادلات کالا در جهان باشیم.
مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی، اضافه کرد: تا سال 2030 میلادی شاهد رشد سالانه 4.7 درصدی ترافیک مسافر هوایی دنیا، رشد 5.9 درصدی بار هوایی دنیا، رشد سالانه 6 درصدی، حمل کانتینری دنیا و 2 برابر شدن GDP خواهیم بود.
اشرفی ادامه داد: در ایران سهم ترانزیت در حمل‌ونقل بین‌المللی زمینی فعلاً 42 درصد است که رقم پایینی محسوب می‌شود.
وی با اشاره به تهدیدهای ترانزیتی ایران و فرصت‌هایی که از دست می‌رود، گفت: چین به دنبال ایجاد مسیرهای ترانزیتی جدید است و گام به گام آنها را مقرون به صرفه‌تر می‌کند به عنوان مثال جاده ابریشم یخی برای حمل محموله‌های انرژی و سوخت راه‌اندازی کرده است و این موجب افزایش رقبای ما می‌شود.
مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی، افزود: ما در ایران در حال ساخت راه‌آهن خواف - افغانستان هستیم در حالی که افغانستان به دنبال تأسیس کریدور موافقت‌نامه لاجورد است که ایران در آن جایی ندارد و از طریق گرجستان یا ترکیه به اروپا متصل می‌شود.
اشرفی به سرمایه‌گذاری 745 میلیون دلاری برای توسعه بندر ترکمن‌باشی اشاره کرد و گفت: کشورهای همسایه ما برنامه‌های ویژه‌ای برای توسعه ترانزیت خود و ایجاد مسیرهای مقرون به صرفه‌تر دارند و در این توسعه ترانزیتی آسیا جایگاه ایران در حال تضعیف است؛ پروژه‌های توسعه ترانزیتی که در اطراف کشور ما اجرا می‌شود فقط یک پروژه نیست بلکه فرایندی است که نشان می‌دهد همه این تلاش‌ها در راستای ایجاد یک پروژه بزرگ است.
وی ادامه داد: اتصال ریلی باکو - تفلیس - کارس از طریق دریای خزر به اروپا و از مسیر ترکیه در حال انجام است و ظرفیت اولیه آن در پایان سال 2017 رقم 6.5 میلیون تن خواهد بود و ایران در این مسیر ترانزیتی جایگاهی ندارد.
مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی، توضیح داد: هیچ مسیر ترانزیتی روز اول مقرون به صرفه نیست اما به تدریج با تلاش و هزینه کشورها مقرون به صرفه می‌شود.
اشرفی به سرمایه‌گذاری 850 میلیون دلاری روسیه در قطار ریلی سیبری اشاره کرد و گفت: در این پروژه نیز ایران سهمی در ترانزیت ندارد.
وی اضافه کرد: برای همان راه ابریشم یخی برنامه‌های بلندمدت توسعه ترانزیت وجود دارد و قرار است در سال 2030 میلادی 25 درصد کالاهای مبادلاتی بین دو قاره آسیا و اروپا از این مسیر عبور کند و این مسیری جدید برای اتصال آسیا به اروپا بدون در نظر گرفتن جایگاه ایران خواهد بود.
مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی، افزود: مهمتر از همه طرح ابتکار کمربند - راه است که 68 کشور به آن ملحق و متصل شده‌اند در حالی که بنادر جنوبی ایران در مسیرهای دریایی این ابتکار جایگاهی ندارد.
اشرفی گفت: توسعه بندر گواتر از دیگر تهدیدهای ترانزیتی ایران است که موجب تسهیل دستیابی چین به آب‌های آزاد مکران می‌شود.
وی گفت: تا سال 2045 میلادی ظرفیت بندر گواتر به 400 میلیون تن خواهد رسید، کشور چین در این بندر 46 میلیون دلار هزینه می‌کند و این موجب حذف ایران از مسیر ترانزیتی کشورهای آسیای مرکزی می‌شود.
مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی افزود: همچنین خط لوله انتقال گاز TAPI برای انتقال گاز ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و هندوستان بدون لحاظ کردن ایران در نظر گرفته شده است.
بنا بر این گزارش در ادامه این کارگروه معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی نیز گفت: اگر دست روی دست بگذاریم کشورهای رقیب در ترانزیت ما را دور می‌زنند و حتی همین کشورهای دوست و همسایه هم این کار را انجام می‌دهند اما ما نباید اجازه دهیم سهم ایران در توسعه ترانزیت کاهش یابد.
مهرداد تقی‌زاده،‌ افزود: در ساختار وزارت خارجه معاونت اقتصادی تشکیل می‌شود و این اتفاق مثبتی در حوزه رشد ترانزیت است.
وی ادامه داد: همچنین به جایگاه شورای عالی ترابری به تازگی بیشتر بها داده می‌‌شود همچنین در این شورا 66 مشکل ترانزیتی کشور شناسایی شده است و برای خروج از این وضعیت فکری خواهد شد.
مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی همکاری ارگان‌های دست‌اندرکار در حوزه ترانزیت با وزارت راه را مطلوب ارزیابی کرد و گفت: باید اهداف همه سازمان‌های مرتبط در این حوزه تجمیع شود.