به گزارش دیوان اقتصاد به نقل از ایبِنا، اقتصاد مشارکتی یا sharing economy یک مدل اقتصادی است که در آن افراد یا سازمان‌ها، منابع خود را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند. در واقع ایده اصلی، باز کردن فضا برای به اشتراک‌گذاری دارایی‌های استفاده نشده یا کم استفاده شده (ظرفیت خالی) برای مزایای پولی یا غیر پولی است.
اقتصاد مشارکتی مفهوم جدیدی نیست و در طول تاریخ وجود داشته است. مردم هزاران سال استفاده از دارایی را به اشتراک گذاشته‌اند. از مدل‌های سنتی اقتصاد مشارکتی می‌توان از استفاده مشترک از قنات به دلیل کمبود آب و تقاضای بالا نام برد. همچنین کتابخانه مثال دیگری از اقتصاد مشارکتی سنتی است. این مدل بیشتر زمانی اتفاق می‌افتد که اولا ارزش یک منبع بسیار بالا باشد، ثانیا بدلیل کمبود منبع، تقاضا بسیار بالا باشد و ثالثا استفاده از دارایی در تمام زمان‌ها امکان‌پذیر نباشد.
اقتصاد مشارکتی در طی سال‌های اخیر به شدت رشد داشته است و بستر اینترنت و گسترش روزافزون استفاده از گوشی‌های هوشمند باعث شده است مدل‌های جدیدی از اقتصاد مشارکتی تعریف شود و عرضه و تقاضا در بازار مجازی صورت پذیرد.
با رشد روزافزون تکنولوژی، اقتصاد مشارکتی ساختار کسب و کارها را تغییر داده و پیش‌بینی می‌شود در آینده باعث حذف بسیاری از کسب و کارهای سنتی شود. این اتفاقات بدلیل آن است که اینترنت باعث شده است مردم از دارایی‌های بلا استفاده خود کسب درآمد کنند، بدون آنکه هزینه چندانی برای مبادله‌هایشان بپردازند.
محبوبترین و معروفترین مدل اقتصاد مشارکتی مدل پلتفرمی است. مدل‌های پلتفرمی سودآورتر از مدل‌های غیر پلتفرمی بوده و از لحاظ تنوع به شدت در حال رشد است. Airbnb یک نمونه موفق از مدل پلتفرمی اقتصاد مشارکتی است که از طریق آن افراد، خانه و یا اتاق‌های اضافی خود را اجاره می‌دهند.
این شرکت در سال ۲۰۰۸ تاسیس شد و در حال حاضر ارزشی بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار و تعداد ۲۴۰۰ کارمند دارد. این سایت توانست در طول چهار سال ۶۰۰ هزار اتاق را به زیرساخت خود اضافه کند؛ در حالی که این تعداد برای هتل‌های زنجیره‌ای هیلتون ۹۳ سال طول کشید! در این مدل لزوما مالکیت محصول انتقال پیدا نمی‌کند. بطور کلی در اقتصاد مشارکتی، مالکیت پیش شرط خلق ارزش نیست و با دسترسی به منبع، بدون مالکیت هم می‌توان خلق ارزش کرد.
نمونه های دیگری از پلتفرم‌های اقتصاد دیجیتالی عبارتند از:

* پلتفرم های همکاری مشترک: شرکت‌هایی که فضاهای کاری باز برای افراد، کارآفرینان و کارکنان کار در خانه را فراهم می‌کنند.

* پلتفرم‌های وام دهی نفر به نفر: شرکت‌هایی که بستر وام دهی نفر به نفر را با نرخ ارزان‌تر از بانک‌ها و موسسات مالی فراهم می‌کنند؛ مانند: لندینگ کلاب.

* پلتفرم‌های خرید و فروش بی واسطه: سایت‌هایی که فروش اجناس بدون کاربرد را بدون واسطه برای افراد فراهم می‌کنند؛ مانند: ebay و یا سایت دیوار.

اجزای اقتصاد مشارکتی عبارت است از مردم، تولید، ارزش و سیستم‌های تبادل، توزیع، کره زمین، ارتباطات، فرهنگ و آینده؛ که از میان این مولفه‌ها، مردم، هسته مرکزی اقتصاد مشارکتی هستند و همزمان می‌توانند تامین کننده و توزیع کننده محصول یا خدمت باشند.
اقتصاد مشارکتی در حال تکامل است و بخصوص اقتصاد پلتفرمی در آغاز راه و در حال تسخیر اقتصاد است. پیش‌بینی می‌شود پلتفرم‌های اشتراکی از درآمد ۶.۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۶، به درآمد ۲۰.۴ میلیارد دلاری تا سال ۲۰۲۰ برسند.
در پایان می‌توان گفت اقتصاد مشارکتی یک اکوسیستم اجتماعی-اقتصادی است که در آن منابع فیزیکی و فکری به اشتراک گذاشته می‌شوند. در واقع اقتصاد مشارکتی یک طرز تفکر به منابع اقتصادی است که منجر به بهره‌وری اقتصادی گردیده و منافع زیادی برای مشتریان، کارآفرینان و محیط زیست دارد. در صنعت بانکداری نیز، ایجاد پلتفرم‌ها مهمترین روند سال ۲۰۱۶ محسوب می‌شوند. در قالب این پلتفرم‌ها، کاربران، همتایان و عرضه‌کنندگان، در همکاری با هم، اکوسیستمی را برای خلق ارزش ایجاد می‌کنند.

زهرا لطیفی - کارشناس بانکداری الکترونیک