به گزارش دیوان اقتصاد، بهمن عبدالهی، عضو شورای پول و اعتبار و رئیس اتاق تعاون ایران در گفت وگو با تسنیم،درباره نقش تعاون در اقتصاد کشور گفت: تعاونی ها بخش های مختلفی دارند اما با توجه به اینکه مراجعه مردم بیشتر به تعاونی مصرف و مسکن است، مردم این دو تعاونی را بیشتر می شناسند. در حال حاضر تعاونی ها در بیش از 120 رشته فعالیت دارند.

وی ادامه داد:در حال حاضر با نقطه مطلوب در بخش تعاون فاصله زیادی داریم ولی وضعیت تعاونی ها در شرایط فعلی هم مناسب است. اما در مورد 2تعاونی که بیشتر مورد توجه مردم است باید بگویم در دوران انقلاب این تعاونی به صورت چشم گیر با مردم همکاری داشتند. در حال حاضر شرایط در تعاونی های مصرف و مسکن رقابتی است. مشاهده می کنیم فعالیت فروشگاه های زنجیره ای و هایپرمارکت ها فضا را برای فعالیت تعاونی های مصرف تنگ کرده است،احکام خوبی را در راستای توسعه تعاونی ها و احکام پنجم توسعه داشته ایم، اما به دلیل عملیاتی نشدن سیاست ها و قوانین موجود تعاون توسط دولت ها، در بخش تعاون دچار عقب ماندگی هستیم. متأسفانه در طول سال های اخیر تقریباً بیش از 95 درصد قوانین در مرحله اجرا در نیامده است و این باعث ضعف و عقب ماندگی بخش تعاون شده است.

عبدالهی با اشاره به اینکه تعاونی های مصرف در طول دوران فعالیت خود بعد از انقلاب اقدامات خوبی را انجام داده اند افزود:طبق آماری که تهیه شده است بیش از 2میلیون واحد مسکونی توسط تعاونی های مسکن تهیه شده است. عملکرد تعاونی های مسکن علی رغم مشکلاتی که در مسیرشان وجود داشت، بسیار شفاف است و توانستند تأثیر خوبی در تأمین اقشار ضعیف جامعه داشته باشند.

*محرومیت تعاونی های مسکن از زمین دولتی

رئیس اتاق تعاون گفت: دستگاه های دولتی که مسئول تأمین زمین بودند دیگر زمینی در اختیار تعاونی ها قرار نمی دهند و تعاونی ها مجبورند مانند سایر سازنده ها زمین آزاد خریداری کنند و این موضوع جنبه رقابتی آنها را کاهش داده است . در مورد تعاونی های مصرف هم با شکل گیری هایپرمارکت ها فضای رقابتی برای تعاونی ها مصرف کاهش یافته است. یکی دیگر از دلایل کمرنگ شدن تعاونی های مصرف عدم همکاری دستگاه های دولتی است. در طول 3تا 4سال گذشته فشار فزآینده ای به تعاونی های مصرف وارد می شود، تعاونی های مصرف در سال گذشته از محل فروشگاهی که متعلق به دستگاه دولتی بود استفاده می کردند و هزینه ای بابت آنها پرداخت نمی کردند و حتی نیروهای انسانی آنها رادستگاه دولتی در اختیارشان قرار می دادند. همین امتیازها باعث می شد که قیمت تمام شده کالا و خدمات آنها کاهش یابد،اما چند سالی است که دستگاه های دولتی فشار می آوردند،حتی محل فروشگاه را به جبر و زور تخلیه کردند و محل فروشگاه به بخش غیر تعاونی ها اجاره داده اند برای اینکه بتوانند بخشی از هزینه های خود را تأمین کنند.همین مسائل باعث ضعیف شدن تعاونی های مصرف شده است.

وی با بیان اینکه ساختار تعاونی ها نیازمند بازنگری است بیان کرد: اداره فروشگاه ها با تعداد بالای نیروی کار درست نیست چرا که هزینه ها افزایش می یابد. به دنبال این هستیم که دررابطه با تعاونی های مصرف اقداماتی را انجام دهیم تا قدرت رقابت آنها افزایش یابد. به طور مثال قرار است چندین فروشگاه را با یکدیگر ادغام کنیم و با تعداد نیروی کمتری بتوانیم مدیریت فروشگاه ها را سامان دهیم. مشکلات حقوقی آنها را از جهت هیئت مدیره رفع کنیم و در نهایت بتوانیم سرجمع هزینه های آنها را کاهش دهیم و در نهایت این تعاونی ها بتوانند در بازار فعلی عرضه و نظام توزیع کالای کشور قابل رقابت باشند.

عبدالهی اظهار داشت: اگر احکام برنامه توسعه کشور و سیاست های اصل44 درباره بخش تعاون اجرا می شد حتما بخش تعاون حرف گفتنی بیشتر داشت و نقش موثرتری را ایفا میکرد. یکی از محوری ترین مسائل بخش تعاون ایجاد شغل است. متأسفانه علی الرغم اینکه بارها و بارها گفته ایم و باز هم می گوییم بخش تعاون ظرفیت ایجاد شغل را دارد اما دولت از توجه به این بخش غافل است. تعاونی ها می توانند نقش موثری در ایجاد شغل در مناطق روستایی کمتر توسعه یافته و استان های محروم ایفا کنند. اما توجهی به آن نمی شود. اعتقاد داریم نزدیک ترین بخش اقتصادی کشور به روح سیاست های اقتصاد مقاومتی بخش تعاون است. اعتقاد داریم مسیر اقتصاد مقاومتی از تعاون می گذرد. اگر بخواهیم تمام سیاست های اقتصاد مقاومتی محقق شود یکی از عوامل موثر بخش تعاون است. در بند اول سیاست های اقتصاد مقاومتی مردمی کردن اقتصاد عنوان شده است.مقام معظم رهبری واگذاری امور اقتصادی را به آحاد مردم تأکید کرده اند که تنها راه آن توجه به بخش تعاون است.

رئیس اتاق تعاون با بیان اینکه راه دیگری جز تعاون برای واگذاری اقتصاد به مردم وجود ندارد افزود:مهمترین اتفاقی که بعد از انقلاب در کشور افتاده است بحث جنگ تحمیلی بود.آیا جنگ تحمیلی صرفاً با اتکا به ارتش و نیروی نظامی قابل اداره بود؟ جنگ به مردم سپرده شد و مردم در جبهه های جنگ حضور پیدا کردند و جنگ را به عاقبت خوب رساندند. چطور شد که ما جنگ را به مردم واگذار کردیم اما اقتصاد را مجبور نیستیم که به مردم واگذار کنیم؟اگر دولت مردان بپذیرند که اقتصاد را به مردم واگذار کنند بسیاری از معضلات برطرف می شود. اولین و مهم ترین بخش تعاون است. این مورد را باید دولتمردان به آن عمل کنند و بپذیرند.

* جوان سازی بخش تعاون در دستور کار

وی در پاسخ به اینکه چرا در یک اتحادیه یک نفر بدون داشتن دانش کامپیوتر و برند و مارکیتینگ باید 30سال با داشتن سن بالا در یک اتحادیه تعاونی مدیریت کند گفت:طبق قانون حد تکرار مدیریت در تعاونی ها 2دوره است. یعنی یک فرد تا 2 دوره 3ساله می تواند مدیریت کند. برای اینکه فردی بخواهد بیش از دو دوره در اتحادیه و تعاونی مدیریت کند باید دو سوم رأی آرا را داشته باشد. آن دسته از افرادی که بیش از 2دوره هستند قطعاً این شرایط را احراز کرده اند و این رأی مردم بوده است. به همین دلیل چون رأی مردم مبنا قرار می گیرد برخی از افراد بیش از 2دوره رئیس اتحادیه هستند، به جوان سازی بخش تعاون اعتقاد داریم و برای آن برنامه ریزی خواهیم کرد.

عضو شورای پول و اعتبار بیان کرد: یکی از اشکالات در بخش تعاون در حوزه مدیریت بحث مسن بودن مدیریت تعاونی ها است. یکی از آسیب های بخش در حال حاضر این موضوع است. در مدت چند سالی که در اتاق تعاون بوده ام تلاش کرده ام و نیروی جوان را به کاربگیرم. در اتحادیه ها و اتاق های تعاون استانی هم به دنبال اجرای این سیاست بوده و هستم.

وی ادامه داد: در حال حاضر در 31اتاق تعاون استان ها حدود 16 اتاق نیروی جوان مسئولیت مدیریت اتاق را بر عهده دارند. نیروهایی که جوان وبا انگیزه و با علوم روز آشنا هستند. تلاش داریم به زودی بخش تعاون را جوان سازی کنیم.

عبدالهی از ایجاد مرکز آموزش و پژوهش در بخش تعاون خبر داد و گفت:یکی از مشکلاتی که در بخش تعاون داشتیم عدم توجه به آموزش و پژوهش بوده است. در دنیای امروز پیش نیاز هر ارتقای کمی و کیفی در فعالیت ها پژوهش و استفاده از دانش روز است. استفاده از افراد صاحب فکر و صاحب اندیشه ضرورت دارد و همچنین آموزش و به روز رسانی افراد شاغل مهم است. ما در این موضوع عقب بودیم. یک شورای پژوهشی و آموزشی خیلی قوی در اتاق تشکیل دادیم و افراد دانشمند و اساتیدی که صاحب فکر و اندیشه هستند را به کار گرفتیم. آموزش بومی و تخصصی در بخش تعاون را در دستور کار قرار دادیم و همچنین پژوهش بر روی موضوعات مهم بخش را در دستور کار گرفتیم. متأسفانه در گذشته هیچ منبع پژوهشی و علمی برای کارها نداشتیم که خوشبختانه پژوهش در بخش تعاون آغاز شده است. اخیراً تفاهم نامه با دانشگاه آزاد منعقد کرده ایم که اتاق تعاون از رساله های دکترا که با موضوعات بخش تعاون انجام می گیرد، حمایت مادی و معنوی کند.

*مدیران دولتی اعتقادی به تعاون ندارند

رئیس اتاق تعاون بیان کرد: یکی از درخواست های اصلی و نیازهای بخش تعاون واگذاری به این بخش است. متأسفانه مدیران دولتی اعتقادی به واگذاری امور به بخش تعاون ندارند. درخواست تعاونگران برای دیدار با آقای وزیر را چندین بار مطرح کرده ایم و بیان کرده ایم که نیاز است در بخش تعاون مسائل به صورت مستمر آسیب شناسی شود. تعاون بعد از اقدام وزارتخانه رفاه و تعاون کرسی مستقل خود را در هئیت دولت از دست داد و تنزل یافتن در حد یک معاونت جایگاه تعاون را کمرنگ کرد از این جهت ادغام وزارتخانه ها برای بخش تعاون ضرر داشت اما از سوی دیگر بعد از ادغام این وزارتخانه ها تشکل های مردم محور بخش تعاون تقویت شدند.در حال حاضر تشکل مردم نهاداتاق تعاون فعال تر شده است و از این جهت که تشکل های مردم نهاد تقویت شدند جز حسن های ادغام وزارتخانه است.اگر وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی بیشتر از گذشته تمرکز خود را بر بخش تعاون معطوف کند با همراهی اتاق تعاون بخش تعاون می تواند موثر باشد.

وی درباره راه اندازی بانک غیر دولتی تعاون گفت:بانک مرکزی مخالف اصلی راه اندازی این بانک است. در حال حاضرالویت اصلی بانک مرکزی ساماندهی موسسات مالی غیر مجاز است. نظر آقای سیف این است که در شرایط فعلی امکان ایجاد بانک جدید وجود ندارد. بلکه ساماندهی تعاونی های اعتباری حائز اهمیت است. البته آقای روحانی هم چندین وقت گذشته اعلام کردند که مجوز بانک جدید صادر نشود. بانک مرکزی با همین استناد در حال حاضر از دادن مجوز جدید برای ایجاد بانک جدید امتناع می کند.اما این حق قانونی بخش تعاون است. در سند بخش تعاون،در سیاست های اصل44 هم آمده است که درواقع می توانند در قالب شرکت تعاونی یک بانک تأسیس کنند. امیدواریم هر چه زودتر بانک مرکزی همراهی لازم را برای راه اندازی بانک تعاون انجام دهد.

عبدالهی در پاسخ به اینکه نقش اتاق تعاون در پرداخت تسهیلات اشتغالی روستایی برای تعاونی های روستایی چیست گفت:در راستای اجرای این طرح 4 بانک عامل مسئول پرداخت تسهیلات اشتغالی روستاییان شده اند که یکی از بانک ها بانک توسعه تعاون است. محور اجرای این کار با وزارت تعاون است. اتاق تعاون به عنوان بخش غیر دولتی کمک در ساماندهی تعاونی ها و معرفی تعاونی ها، شناسایی تعاونی های واجد شرایط را در دستور کار دارد. امیدواریم با اجرای صحیح این طرح قدم موثری در جهت کاهش نرخ بیکاری درمناطق روستایی و کمتر توسعه برداشته شود.