به گزارش دیوان اقتصاد به نقل از کالکو عربستان سعودی قصد دارد به سرعت یک کارخانه تولید تسلیحات راه اندازی کند و آماده است برای کمک گرفتن در این امر، به کشورهایی غیر از شرکای غربی خود روی آورد

عربستان که منابع غنی نفتی در اختیار دارد، مدت‌هاست از مشتریان مورد علاقه شرکت‌های اسلحه‌سازی، خصوصا شرکت‌های آمریکایی، به شمار می‌رود. دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در سفر خود به عربستان در سال گذشته میلادی، اعلام کرد قراردادهایی به ارزش 110 میلیارد دلار با ریاض به امضا رسانده است. اکنون، محمد بن سلمان، ولیعهد 32 ساله سعودی قصد دارد در خاک این کشور اسلحه تولید کند. وی همچنین هدف بلندپروازانه‌ای در نظر گرفته است؛ به طوری که عربستان باید تا سال 2030، نیمی از تسلیحات خریداری شده خود را در داخل کشور تولید کند. این در حالی است که اکنون عربستان تنها 2 درصد از تسلیحات مورد نیاز خود را تولید می‌کند.

به این ترتیب، واضح است که سعودی‌ها برای انجام چنین اقدامی، به شرکایی نیاز دارند. این مسئله می‌تواند به نفع شرکت‌های اسلحه سازی غربی تمام شود که در روزهای گذشته در نمایشگاه تسلیحات نظامی در ریاض، با تمام قدرت در تلاش برای جلب توجه عربستان بودند. اما این فرصت، عنصر نامطلوبی نیز برای این شرکت‌ها به دنبال خواهد داشت: برای این‌که شرکت‌ها به طور مشترک بتوانند در ساخت کارخانه‌های اسلحه سازی در عربستان فعالیت کنند، ممکن است مجبور شوند قراردادهایی مبنی بر انتقال فناوری لازم برای ساخت این تسلیحات به ریاض را نیز به امضا برسانند.

در این میان، مقامات سعودی آشکارا بیان کرده اند در صورتی که این شرکت‌های غربی تمایلی به انتقال دانش و فناوری تولید تسلیحات به این کشور را نداشته باشند، ریاض گزینه‌های دیگری را در دسترس خواهد داشت. مقامات عربستان در حال برنامه‌ریزی برای خریداری سامانه دفاع موشکی اس-400 از روسیه هستند. در توافقنامه این خرید آمده است عربستان می‌تواند از فناوری این سامانه برای تولید دیگر محصولات دفاعی بومی خود استفاده کند. احتمال حصول توافق‌های مشابه، زنگ هشدار را برای سیاست‌گذاران آمریکایی که نگران واگذار کردن جایگاه خود در خاورمیانه به چین و روسیه هستند، به صدا در خواهد آورد.

آندریاس شوور، رئیس شرکت دولتی صنایع نظامی عربستان سعودی در مصاحبه‌ای در نمایشگاه محصولات نظامی در ریاض گفت: «ما با دقت امتیازاتی را که شرکایمان می‌توانند در اختیارمان قرار دهند، مورد ارزیابی قرار خواهیم داد.»

وی افزود: «در صورتی که تولیدکنندگان ثانوی به ما حمایت دولتی کامل و بدون محدودیت پیشنهاد دهند، ما در همکاری با آن‌ها تردید نخواهیم کرد.» وی در اظهارات خود گفت ممکن است عربستان سعودی شراکت نظامی خود را با کشورهای دیگری برقرار کند، به طوری که دخالت آمریکا در آن کاهش یابد.

حال، افرادی در واشنگتن نسبت به چنین احتمالی هشدار داده اند.

جوزف ووتل، رئیس ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا روز 27 فوریه به اعضای کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان آمریکا گفت روسیه و چین «قصد دارند از شکاف‌های موجود علیه منافع آمریکا استفاده کنند و همکاری‌های نظامی و فروش تسلیحات خود به شرکای منطقه‌ای ما افزایش دهند.»

بر خلاف آمریکا، عربستان سعودی روابط نزدیکی با چین و روسیه دارد. چین یکی از بزرگترین خریداران نفت عربستان است و روسیه شریک ریاض در انجام هماهنگی لازم برای تعیین سطح تولیدات نفتی جهانی به شمار می‌رود.

هر دوی این کشورها در حال رقابت با یک گروه آمریکایی به منظور حصول توافق تاسیس نیروگاه‌های اتمی در عربستان هستند. همچنین، روسیه و چین هر دو نسبت به خرید سهام شرکت نفتی آرامکوی عربستان هنگام عرضه اولیه سهام آن در بازار نیویورک اعلام آمادگی کرده اند.

با این حال، روابط میان آمریکا و عربستان، ریشه‌های قدیمی‌تری دارد و به دوران پیش از جنگ جهانی دوم باز می‌گردد. ترامپ نیز به مقامات سعودی اطمینان داده است آمریکا مشتاق وضع قراردادهای تسلیحاتی بیشتر با ریاض است.

در این میان، بدبینی‌هایی نیز در روابط دوجانبه عربستان و آمریکا، به خصوص از سوی طرف آمریکایی وجود داشته است. برخی از اعضای کنگره آمریکا از حصول توافق‌های تسلیحاتی با سعودی‌ها و نیز انتقال دانش و فناوری‌های هسته‌ای به این کشور مخالفت کرده اند.

افزون بر این، اکنون یک متحد دیرینه آمریکا، با تغییر نظر در خرید تسلیحات نظامی خشم واشنگتن را برانگیخته است.

ترکیه قصد دارد سامانه دفاع موشکی اس-400 را از روسیه خریداری کند. رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا، در سفر اخیر خود به ترکیه مخالفت خود را با این اقدام بیان کرد.

تیلرسون گفت: «آمریکا به تمامی کشورهای جهان اعلام کرده است در صورت خرید تسلیحات از روسیه، ممکن است تحریم‌های واشنگتن شامل حالشان شود. بسیاری نیز در تصمیم خود تجدیدنظر کرده اند.»

با تمام این مسائل، شرکت‌های آمریکایی اکنون در جایگاه مناسبی در بازار سودآور تسلیحاتی عربستان قرار دارند.

عربستان سعودی در بودجه سال 2018 خود، بیشترین هزینه را (56 میلیارد دلار) به مخارج نظامی خود اختصاص داده است. شرکت آمریکایی «ریتیون» در میان نهادهایی قرار دارد که گفته می‌شود به ایجاد صنعت تسلیحاتی در عربستان کمک خواهد کرد. این شرکت تخمین زده است طی 5 تا 7 سال آینده، از بومی‌ سازی پروژه‌های نظامی در عربستان 7 میلیارد دلار سرمایه به دست خواهد آورد.

جان بالتیمور، یک مدیر اجرایی در شرکت بی‌ ای ئی سیستمز گفت نظارت بر صادرات همچنان می‌تواند برای بسیاری از شرکت‌های اسلحه‌سازی آمریکایی دردسرساز باشد و ممکن است آن‌ها را مجبور کند سیاستمداران کشور خود را متقاعد کنند.

وی گفت: «ما همچنان باید با دولت خود همکاری کنیم تا درک کند چه فناوری‌هایی را می‌توان و چه فناوری‌هایی را نمی‌توان انتقال داد.» وی خاطر نشان کرد: «این بزرگترین چالشی خواهد بود که طرف آمریکایی با آن مواجه است.»