به گزارش دیوان اقتصاد به نقل از فارس، موضوع استفاده نکردن برخی پزشکان از دستگاه کارت‌خوان و در نظر نگرفتن رفاه حال بیماران، این روزها یکی از مسائل مهم فضای مجازی، رسانه‌ها و عموم جامعه است. اخیرا کمپینی در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی با موضوع مالیات پزشکان به راه افتاد که این موضوع باعث شد تا مسئولان سازمان امور مالیاتی برای پاسخ به افکار عمومی و این مطالبه به حق توضیحاتی را ارائه کنند.

نیمی از پزشکان مالیات خود را اظهار نکردند

در این رابطه محمدرضا نوری رئیس امور مالیاتی شهر و استان تهران در مورد میزان مالیات پزشکان گفته بود، از میان حدود 20 هزار پزشک در تهران تنها 11 هزار نفر برای عملکرد سال 1396 اظهارنامه ارائه کرده‌اند.

میانگین مالیات ابرازی پزشک ۵ میلیون تومان

وی میانگین مالیات اعلامی پزشکان را برای هر نفر 5 میلیون 700 هزار تومان عنوان کرد و گفته است: بر اساس آمار و اطلاعات سامانه‌های طرح جامع این میانگین برای هر نفر حدود 14 میلیون تومان تعیین تشخیص داده شد.

البته این آمار فقط مربوط به تهران است و از آمار مالیات پزشکان 30 استان دیگر اطلاعی در دست نیست.  فرار مالیاتی سال‌ها است در اقتصاد کشور وجود دارد و هر فرد حقیقی و حقوقی به دنبال گریز از خلاء‌های موجود برای نپرداختن مالیات است و محدود به قشر خاصی نیست و در تمام بخش‌ها و صنوف مشاهده می‌شود.

کمپین تشکیل شده البته این بار پزشکان را هدف قرار داده تا راهی برای عدم استفاده از کارتخوان برای کاهش مشکلات بیماران پیدا کند.

تنها ۵۰۰ پزشک مالیات واقعی ۷۶ میلیونی دادند

در کنار این آمار، مسئولان مالیاتی معتقدند، تنها 500 پرونده پزشکانی که با درآمد بالا هستند، حسابرسی خاص و مبتنی بر اطلاعات سامانه‌های طرح جامع حسابرسی می‌شود.میانگین این مالیات 17 میلیون تومان بوده که البته مسئولان مالیاتی معتقدند مالیات واقعی آنها 76 میلیون تومان بوده است.

نظر موافقان و مخالفان

پس از این اظهارات بسیاری در مقام دفاع یا مخالفت با مالیات برخی پزشکان و نصب کارت‌خوان در مطب آنها برآمدند. تا جایی که ایرج فاضل رئیس کل سازمان نظام پزشکی تاکید کرد: کارتخوان‌ها نقشی در محاسبه پرداخت مالیاتی پزشکان ندارد.

عدم پرداخت مالیات بی پایه است

یکی از ابهامات و مباحثی که در رابطه با پزشکان مطرح شده بود، به موضوع عدم پرداخت مالیات توسط نیمی از پزشکان پایتخت بود که فاضل این گونه پاسخ داده است: اظهار غیرمسئولانه یکی از مدیران درباره اینکه نیمی از پزشکان تهرانی که مالیات پرداخت نمی‌کنند، یک اظهار نظر بی‌پایه بود.

سازمان مالیاتی بدهکار شد

این مسئول نظام پزشکی بدون آنکه به قصور احتمالی سازمان خود اشاره کند و اقداماتی که می‌تواند منجر به رفع این نقیصه شود، در گامی فرار به جلو مدعی شد، با رئیس سازمان  مالیاتی تماس گرفته و مسئولان مالیاتی نیز عذرخواهی کردند.

فاضل همچنین رسانه‌ها را تهدید کرده، چنین تیترهایی در رسانه‌ها تعقیب حقوقی دارد.

هر چند رئیس کل سازمان نظام پزشکی در رابطه با علل و چگونگی استفاده نکردن پزشکان از کارتخوان صحبتی به میان نیاورده و تنها به تهدید رسانه‌ها بسنده کرده است، اما با تقسیم کار صورت گرفته معاون نظارتی و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی پا به میدان انتقادات گذاشته تا در این باره توضیحاتی بدهد که در نوع خود قابل تأمل و جالب است.

آمار متناقض از مالیات دادن یا ندادن پزشکان پایتخت

این مسئول نظام پزشکی بیان می‌کند:‌ 95 درصد فعالان جامعه پزشکی اظهارنامه مالیاتی خود را تسلیم می‌کنند. این اظهارات در حالی است که پیش‌تر نوری رئیس امور مالیاتی شهر و استان تهران گفته بود بالغ بر 9 هزار پزشک فقط در تهران اظهارنامه مالیاتی نداده‌اند که با آمار سازمان نظام پزشکی هم همخوان نیست.

نداشتن کارتخوان تاثیری در فرار مالیات ندارد!

بنابراین به دلیل نقش و جایگاه حاکمیتی سازمان مالیاتی نمی‌توان آمار آنها را غیردقیق تلقی کرد، اما معاون سازمان نظام پزشکی با رد اینکه استفاده نکردن برخی پزشکان از کارت‌خوان ربطی به فرار مالیاتی و احتمال دریافت تعرفه غیرمتعارف ندارد، معتقد است،  سازمان امور مالیاتی اعلام کرده: مالیات را با کمک کارتخوان حساب نمی‌کند بلکه اظهارنامه مالیاتی پزشکان بررسی می‌شود.

 برای شفاف شدن بحث کارتخوان‌ها لازم است توضیحاتی ارائه شود. دستگاه کارتخوان امکانی ویژه و رفاهی را برای مصرف کننده فراهم کرده تا از حمل و نقل فیزیکی پول جلوگیری شود و در عین حال نقل و انتقال سهل و آسان شود و به دلیل آنکه شرایط اقتصادی کشور در مسیری قدم گذاشته که استفاده از پول نقد کمتر مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد، مردم نیز برای راحتی از کارت‌خوان و کارت‌های بانکی استفاده می‌کنند. این کارتخوان‌ها به یک یا چند حساب در بانک عامل متصل است که حساب‌ مورد اشاره برابر قانون حتما باید مورد استفاده سازمان مالیاتی برای دریافت مالیات قرار گیرد. بنابراین می‌توان ادعا کرد اینکه گفته شده مالیات را با کمک کارتخوان حساب نمی‌کنند شاید در ظاهر درست، اما غیرصحیح  تلقی می‌شود. چون مراد حساب متصل به کارتخوان است و نه خود کارتخوان.

توصیه به پزشکان برای نصب کارتخوان

معاون سازمان نظام پزشکی موضع این سازمان را در قبال استفاده از دستگاه کارتخوان، شفاف بیان کرده و توصیه می‌کند: به منظور رفاه مردم و شفاف سازی حتما پزشکان از کارتخوان استفاده کنند و موافق انجام این کار است. در این بین البته گریزی به مشکلات فنی کارتخوان‌ها زده است. باید در نظر داشت قطعا این مشکل در حدی نیست که پزشکان را مجاب کند که به صورت نقد از مردم و بیماران پول دریافت نکنند.

حال سؤال این است که سازمان نظام پزشکی چه برنامه و چه راهکارهایی برای استفاده پزشکان از کارتخوان اندیشیده تا پایانی بر سوء تفاهمات و شایعات باشد. طبق ماده 169 مکرر قانون مالیات‌های مستقیم دستگاه‌های دارنده اطلاعات اقتصادی فعالان اقتصادی باید در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار گیرد از این رو جهانگیری معاون سازمان نظام پزشکی گفته است، این سازمان بارها به بانک مرکزی اعلام کرده تا اطلاعات حساب همه همکاران را به سازمان امور مالیاتی بدهد.

آیا سازمان مالیاتی به اطلاعات حساب پزشکان دسترسی دارد؟

با این وصف مسئولان سازمان امور مالیاتی در این رابطه هنوز پاسخ شفافی نداده‌اند که آیا اطلاعات حساب اقشار مختلف اعم از پزشکان را دریافت می‌کنند یا خیر. مسئله مالیاتی پزشکان به اینجا ختم نمی‌شود و رسانه‌ها این موضوع را به وزیر بهداشت می‌کشانند. اگر دسترسی به اطلاعات حساب پزشکان وجود دارد چرا گفته شده که نیمی از آنها مالیات ابراز نکرده‌اند و فرار مالیاتی دارند؟

مقصر فرار مالیاتی پزشکان سازمان مالیاتی است

پس از دفاع پیاده نظام صنف پزشکان این بار نوبت به وزیر بهداشت بود تا در مواجهه با سوال خبرنگاران در اظهاراتی موجز و بدون آنکه پاسخی شفاف دهد عنوان کرد که باید موضوع را از وزیر امور اقتصاد بپرسید.

البته قاضی زاده هاشمی در گفت‌وگوی تلویزیونی توضیحاتی در این باره داده و به جای شفاف سازی مقصر اصلی فرار مالیاتی پزشکان را سازمان مالیاتی دانسته که حقوق می گیرند تا مالیات وصول کنند.

وزیر بهداشت با توپ پر خطاب به مسئولان سازمان امور مالیاتی گفته بود تعجب می‌کنم که یک مسئول مالیاتی کشور می‌گوید ۵۰ درصد پزشکان در تهران مالیات نداده‌اند.

وی به ابزارهای این سازمان برای اخذ مالیات اشاره کرده و می‌گوید: هم می‌توانید نگذارید خارج بروند، هم می‌توانید مطب را ببندید و زندان بفرستید.

موافقان چه می‌گویند

پس از مطرح شدن اظهارات مسئولان پزشکی در این رابطه بسیاری از کارشناسان ابهامات و سؤالات جدی مطرح می‌کنند که خواندن آنها خالی از لطف نیست. واقعیت این است که بروز چنین مسائلی ریشه در نبود شفافیت اطلاعاتی و خلاءهای موجود قانونی دارد. جایی که حاکمیت نمی‌تواند مالیات عادلانه و به حقی مطالبه کند و صرفا بر اساس قرائن و شواهد موجود باید تصمیم‌ بگیرد. در غیر این صورت معنا ندارد که چنین اتفاقاتی رخ دهد.

فرار مالیاتی حتی در کشورهای پیشرفته که سیطره کامل به اطلاعات منسجم و یکپارچه‌ای از نظام اقتصادی دارد باز هم رخ می‌‌دهد، اما مقدار آن زیاد نیست. در حالی که بسیاری از کارشناسان اقتصادی و حتی مسئولان نظام اقتصادی معتقدند در کشور 20 درصد اقتصاد فرار مالیاتی دارند و 40 درصد نیز از پرداخت مالیات طبق قوانین متعدد معاف هستند و تنها 40 درصد باقیمانده مالیات پرداخت می‌کنند که آن هم با شیوه‌های سنتی انجام می‌شود.

ضعف اطلاعات مالیاتی مشهود است

در این باره حق‌شناس کارشناس مسائل اقتصادی معتقد است: اقتصاد ایران از نظر ظرفیت اقتصادی جزو 20 کشور جهان است ولی متاسفانه از نظر دریافت مالیاتی بسیار ضعیف است.

بنابراین می‌توان انتظار داشت با توجه به شرایط گفته شده برخی پزشکان نیز از خلاءهای موجود برای شانه خالی کردن از پرداخت مالیات دست به اقدامات فریبنده بزنند.

کارتخوان به اسم منشی می‌گیرند

در همین راستا غلامحسین دوانی عضو انجمن حسابداران خبره عنوان می‌کند: بسیاری از پزشکان دستگاه‌های کارتخوان خود را به نام منشی‌هایشان گرفتند تا بتوانند از زیر بار پرداخت مالیات شانه خالی کنند، اما تراکنش‌های مشکوک به حساب منشی‌ها باعث پیگیری سازمان امور مالیاتی شده است.

رسیدگی به مالیات مودیان پرونده محور است

این اظهارات نشان می‌دهد، یکی از ضعف‌های عمده نظام مالیات ستانی این است که مالیات به جای آنکه مؤدی‌محور باشد، پرونده محور است. یعنی اگر یک فعال اقتصادی در مراکز مختلف پرونده مالیاتی داشته باشد به عنوان یک مؤدی پرونده‌ها رسیدگی نمی‌شود، بلکه تک تک آنها به صورت جداگانه محاسبه خواهد شد و این مدل راه را برای فرار مالیاتی مؤدیان هموارتر می‌کند.

در این مدل تشخیص رابطه حساب یک منشی با میزان درآمدهای پزشک بسیار سخت و پیچیده است و نیاز به نظامات هوشمند،‌ مکانیزه و اطلاعات وسیع و گسترده با دقت بالا نیاز دارد.علاوه بر آنکه ممیزان مختلفی اعمال نظر می‌کنند که احتمال در نظر گرفتن سلایق بسیار زیاد است.

در رابطه با موضوع فرار مالیاتی پزشکان این سؤال مطرح است که چه رابطه‌ای می‌تواند بین فرار مالیاتی و کارتخوان وجود داشته باشد. آیا تمامی صاحبان مشاغل و صنوف به مالیات قانونی خود و تسلیم اظهارنامه مالیاتی اقدام می‌کنند؟ سازمان مالیاتی چه تکلیفی برای پیگیری و وصول دارد؟

آیا ادارات مالیاتی به تکلیف قانونی برای واحدیابی و شناسایی تمامی مؤدیان اقدام می‌کنند؟ آیا مراجع مانند بیمارستان‌ها، ادارات مالیاتی، مؤسسات بیمه‌ای به تکالیف خود در قبال ماده 169 مکرر و ارسال معاملات فصلی چقدر واقف بوده و اگر فهرست دستمزد پرداختی پزشکان و ارسال معاملات فصلی اعلام می شود؟

آیا این اطلاعات به پرونده مالیاتی پزشکان منتقل می‌شود؟ قطعا سازمان امور مالیاتی به اندازه کافی اختیارات و ظرفیت لازم برای وصول مالیات حق از تمامی مؤدیان را دارد و اساتید مالیاتی مستحضرند که حساب بانکی تنها یکی از چند قرینه تشخیص درآمد مشمول مالیات مؤدیان است. اینها سؤالاتی است که علی بنی‌اسدی عضو جامعه مشاوران رسمی مالیاتی در رابطه با مسئله پزشکان مطرح می‌کند.

همچنین به عقیده رحمانی‌مهر عضو جامعه مشاوران رسمی مالیاتی یکی از راهکارهای عدم بروز چنین مباحثی تدبیر سازمان امور مالیاتی برای وضع دستورالعمل سریع و پیش‌گیرانه است تا بتوان با چنین پدیده‌ای مقابله کرد.

پرداخت مالیات دو طرف دارد و اگر نظام صنفی پزشکان و نیز حاکمیت نقش خود را به خوبی ایفا کنند نه شاهد رنج بیماران و نه فرار مالیاتی نیمی از پزشکان خواهیم بود.