به گزارش دیوان اقتصاد الهام حدادی _در کشورهای مختلف قیمت تمام شده پول به روش های مختلف محاسبه شده عوامل متعددی روی آن ها تاثیر گذار است. در ایران عامل اصلی در افزایش قیمت تمام‌شده پول ناشی از هزینه‌های مستقیم (سود سپرده‌ها) است‌ که اگر بخواهیم بخش‌های مختلف اقتصادی و عموم مردم از تسهیلات ارزان‌قیمت بانک‌ها بهره‌مند شوند، باید هزینه‌های پول را در سیستم بانکی کاهش دهیم که این امر هم منوط به مدیریت و کاهش هزینه‌های مستقیم است، به عبارتی، سودی که به سپرده‌گذاران پرداخت می‌شود تابعی از نرخ تورم است.

البته تورم هم می‌تواند تابعی از افزایش قیمت تمام‌شده پول باشد، اما این راهکار مناسبی به نظر نمی‌رسد که برای کاهش نرخ تورم قیمت تمام‌شده پول را از طریق کاهش سود سپرده‌گذاری کاهش دهیم، چون از این طریق هم بانک و هم مشتری متضرر خواهند شد. به این ترتیب کاهش نرخ تورم و قیمت تمام‌شده پول باید همگام با یکدیگر اتفاق بیفتد تا فشار فقط به موسسات مالی وارد نشود. البته باید به این نکته هم اشاره کرد که قیمت تمام‌شده پول در بانک‌های خصوصی به علت شرایط خاص جذب منابع، بالاتر از بانک‌های دولتی است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت تمام‌شده پول در بانک‌های دولتی حدود 18 تا 22 درصد است و این درحالی است که این قیمت در بانک‌های خصوصی تا 24درصد نیز می‌رسد. ذکر این نکته هم ضروری است که سیاست کاهش مداوم سودبانکی باعث می‌شود تا بانک‌های خصوصی دوباره به دولتی تغییر ماهیت دهند چون در این حالت است که قیمت تمام‌شده پول در بانک‌ها کاهش خواهد یافت.

**آن چه قیمت پول را افزایش می دهد**
حسين صالحي، كارشناس بازار سرمايه در این باره معتقد است که هر بانكي با توجه به منابعي كه در اختيار دارد اقدام به اعطلاي تسهيلات، پرداخت بدهي ها، سرمايه گذاري و يا خريد دارايي ثابت مي کند. قيمت تمام شده پول با توجه به نوع و ميزان منابع حائز اهميت بوده و يكي از راه هاي مقايسه دو بانك بررسي قيمت تمام شده پول براي آن ها است.

وی همچنین می گوید: منابع بانك را سه بخش بدهي (انواع سپرده هاي ديداري و غير ديداري به صورت كوتاه مدت و بلند مدت و يا ارزي و تسهيلات دريافتي از ساير بانك ها)، حقوق صاحبان سهام و همينطور وجوهي مانند ذخيره مطالبات مشكوك الوصول و ذخيزه استهلاك تشكيل مي دهد كه براي محاسبه قيمت تمام شده پول از روش زير استفاده مي كنيم. ضمن این که منابعي كه نياز به كسر سپرده قانوني ندارند عبارتند از : سپرده هاي مدت دار ارزي، ذخيره استهلاك و ذخيره مطالبات مشكوك الوصول، حقوق صاحبان سهام و تسهيلات دريافتي از ساير بانك ها)هزينه بهره هر بخش از منابع آزاد را با توجه به نرخ بهره واقعي محاسبه مي کنیم.

صالحی خاطر نشان می سازد که منابعي كه هزينه بهره ندارند عبارتند از : سپرده هاي ديداري، سپرده هاي قرض الحسنه
پس انداز، سپرده هاي ارزي و ساير سپرده ها، ذخيره استهلاك و ذخيره مطالبات مشكوك الوصول، حقوق صاحبان سهام (در بانك هاي خصوصي نرخ بازده مورد انتظار از سرمايه معمولا جز محاسبات فوق منظور مي شود.)

**هزینه نقل و انتقال پول، هزینه ای دیگر
پس از قیمت تمام شده پول که با روش های اصولی و بر پایه محاسبات استاندارد مشخص می شود، بحث دیگری مطرح است با عنوان هزینه نقل و انتقال پول که این مبحث در تبادلات بین بانکی در سطح بین المللی پیش می آید.

در زمانی که ارتباط بین المللی میان بانک های ایران و بانک های خارجی قطع بود این هزینه به شدت بالا رفته و مشکلات بسیاری را برای کسانی که برای انجام عملیات بانکی ناچار به ارتباط با نهادهای مالی بین المللی بودند، ایجاد می کرد.
خوشبختانه با با اجرایی شدن برجام، هزینه های ارتباطات بانكی و نقل و انتقال پول بسیار كاهش یافت. در واقع تا قبل از اجرای برجام، به دلیل محدودیت های ناشی از تحریم، همان معدود بانك های خارجی هم كه با آنها ارتباط وجود داشت، هزینه زیادی بابت خدماتی كه ارائه می دادند، دریافت می كردند و هزینه های اضافی نیز از جانب آن ها دریافت می شد.

علاوه بر این، در زمان گذشته برای انجام یك كار، چندین ارتباط بانكی باید برقرار می شد اما بالاخره به دلیل رفع برخی از محدودیت ها، سرعت انجام كارها بسیار افزایش یافته و این برای بخش خصوصی هم كاملا محسوس است. برقراری ارتباط سوئیفت بین بانک های ایران و سایر بانک های دنیا یکی از عوامل کاهش دهنده هزینه نقل و انتقال پول محسوب می شود.

**سوئیفت عامل ارزانی پول
سوئیفت با ارائه خدمات متنوع بانکی کلیه نیازهای موسسات مالی سراسر دنیا را در پرداختها – بازراهای مالی – اوراق بهادار و مبادلات مالی پشتیبانی می کند. از جمله مزایای سوئیفت در مقایسه با دیگر وسایل ارتباطی راه دور ( تلکس – تلفن فاکس)
می توان به موارد زیر اشاره کرد.شبکه سوئیفت در مرزها و مدارات زمانی محدود نیست و دسترسی به هزاران موسسه مالی در هر قاره را براحتی امکان پذیرمی کند.پیام های سوئیفتی می تواند بطور 24 ساعته و هر روز ارسال و دریافت شود.همچنین سطح بالای استاندارد در سیستم سوئیفت عمدتا به منظور ارائه یک زبان مشترک برای همه کاربران طراحی شده است.

از جمله مزایای این رویه های استاندارد می‌توان به افزایش بهره وری – کاهش هزینه های عملیاتی و کاهش خطاهای احتمالی اشاره کرد.از سوی دیگر وقتی فرستنده و گیرنده پیام هر دو در شبکه سوئیفت فعال باشند، (روز کاریشان باشد) انتقال اطلاعات و مبادله پیام فقط چند ثانیه طول می کشد.کلیه مبادلات آنی صورت می گیرد و با بازبینی اطلاعات و تایید سوئیفت که بطور خودکار انجام می شود همراه است.در عین حال سیستم سوئیفت به منظور ارتقای امنیت مبادله پیامهای مالی بین بانکی (حوالجات-اعتبارات اسنادی – ضمانتنامه و ... ) در شبکه مطمئن و غیر قابل دسترسی، طراحی شده است.در هر حال تلاش دست اندرکاران نظام بانکی و فعالان اقتصادی این است که هزینه های تمام شده پول و نقل و انتقال آن را کاهش دهند. چرا که با کاهش این هزینه ها تبادلات اقتصادی و بانکی ارزان تر تمام شده و مشکلات کمتری برای فعالان اقتصادی پدید می آورد.